Media-icmal 02.06.17

Ölkədə icra edilən neft-qaz transmilli layihələrin əhəmiyyəti, sahibkarlığın yoxlanmasına olan qadağaların uzadılıb-uzadılmaması və ölkənin bank sisteminin durumu bugünkü (2 iyun, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur.

Ölkədən dünyaya qaz layihələri

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycanın enerji siyasəti ölkəmiz və bütöv region üçün böyük faydalar verir" sərlövhəli məqalədə ölkənin icra etdiyi transmilli

enerji (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=123432) layihələrinin əhəmiyyətini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanın zəngin təbii ehtiyatları ölkəni beynəlxalq əhəmiyyətli enerji mənbəyi və təchizatı şəbəkəsinin mühüm tərkib hissəsinə çevirir: "Enerji mənbələrinə nəzarət uğrunda rəqabətin gücləndiyi, enerji təhlükəsizliyi məsələsinin ciddiliklə gündəmə gəldiyi indiki şəraitdə ölkənin bu sahədə öncül mövqelərə çıxması faktı danılmaz reallıq kimi diqqəti çəkir".

Müəllif Azərbaycanın enerji siyasətinin istər ölkə, istər region üçün böyük faydalar verdiyini, neft-qaz resurslarının ölkə iqtisadiyyatını, eyni zamanda beynəlxalq mövqeləri gücləndirdiyini bildirir: "Prezident İlham Əliyevin inamla davam etdirdiyi yeni neft strategiyasının nəticəsi olaraq müstəqil respublikamız nəinki enerji müstəqilliyini təmin edib, eyni zamanda Avropanın enerji təhlükəsizliyinin başlıca təminatçılarından birinə çevrilib".

Azərbaycanın neftlə yanaşı böyük qaz hasilatçısı olduğunu deyən müəllif bu durumun da irimiqyaslı layihələri reallaşdırmağa imkan yaratdığını vurğulayır və "Şahdəniz" yatağının işlənilməsinin birinci mərhələsi çərçivəsində 2006-cı ildən Gürcüstan və Türkiyəyə qaz ixrac edildiyini nəzərə çatdırır.

Bu layihənin ikinci mərhələsi olan "Cənub" qaz dəhlizi dünyanın neft-qaz sənayesində ən böyük təşəbbüslərdən sayılır və müəllif TANAP və TAP layihələrinin Azərbaycan qazını dünyanın haralarına çatdıracağı və nə qədər qaz ixrac ediləcəyi barədə danışır.

Məqalədə deyilir ki, "Şahdəniz" dünyanın nəhəng qaz yataqlarından biridir və ehtiyatı 1,2 trilyon kubmetrdir, ötən müddətdə "Şahdəniz-2" layihəsi üzrə işlərin 90 faizi, Cənubi Qafqaz boru kəməri üzrə 80 faizə yaxını, TANAP üzrə 65 faiz və Transadriatik kəməri üzrə isə 34 faizi icra edilib.

Müəllif deyir ki, ABŞ Azərbaycanın liderliyi ilə həyata keçirilən qlobal enerji layihələrini, o cümlədən "Cənub" qaz dəhlizini qəti surətdə dəstəkləməkdə davam edir, Azərbaycanın və beynəlxalq tərəfdaşların onun tamamlanmasına yönəlmiş səylərini alqışlayır.

Müəllif deyir ki, hər iki dövlətin əməkdaşlığı, bütövlükdə Cənubi Qafqazda sülhün, təhlükəsizliyin daha da möhkəmləndirilməsi, qlobal enerji və kommunikasiya layihələrinin həyata keçirilməsi baxımından vacib əhəmiyyət kəsb edir.

Qadağa artırılsın, yoxsa...?

"Exo" qəzeti "Azərbaycanda istehlakçılar sahibkarlardan şikayətçi deyildirlər" (http://ru.echo.az/?p=59868) məqaləsində sahibkar istehlakçı münasibətlərinə ekspert Fuad Əlizadə ilə cavab axtarır.

Müəllif 2016-cı ildən sahibkarların yoxlanılmasına qoyulan moratoriumun ölkədə biznes mühitini yaxşılaşdırdığını deyir, eyni zamanda bəzi məsuliyyətsiz sahibkarların istehlakçıların hüquqlarını pozduqlarını vurğulayır: "Azərbaycanda sahibkarlıq fəaliyyətinin yoxlanılmasına qoyulan qadağadan sonra biznes strukturları tərəfindən pozuntular artır. Əhali şikayət edir ki, son vaxtlar əmtəə və xidmətlərin səviyyəsi enib, istehlakçı hüquqlarının pozulması və onların aldadılması halları çoxalıb". Bunu qəzetə müstəqil ekspert Fuad Əlizadə bildirir.

Ekspert hesab edir ki, dövlət başçısının verdiyi bu imtiyazdan bəzi iş adamları sui-istifadə edirlər.

F.Əlizadə bildirir ki, hökumət ölkədə biznes-mühitin yaxşılaşdırılmasında maraqlıdır və bu dövlət vəzifəsinin yerinə yetirilməsində məhz elə həmin çoxsaylı yoxlamalar maneə idi.

İqtisadçı bəzi pozuntulara baxmadan sahibkarlıq fəaliyyətinin yoxlanılmasına qoyulan qadağaların artırılmasının tərəfdarı olduğunu bildirir və F.Əlizadə hesab edir ki, bu, təkcə biznes-mühiti yaxşlaışdırmır. Həm də korrupsiyanın səviyyəsini aşağı salır.

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov da sahibkarlıq fəaliyyətilə bağlı yoxlamalara qoyulan qadağalardan sonra istehlakçı hüquqlarının pozulması hallarının artdığını bildirir: "İstehlakçıların Birliyə müraciətləri artıb, Azərbaycanın daxili bazarında vaxtı keçmiş, keyfiyyətsiz və sağlamlıq üçün təhlükəli malların həcmi artıb".

E.Hüseynov iddia edir ki, dövlət orqanları buna reaksiya vermirlər və sahibkarların fəaliyyətinə göz yumurlar.

Qurum rəhbəri deyir ki, məmurlar öz fəaliyyətsizliklərinə prezidentin sahibkarlıq fəaliyyətinin yoxlanılmasına dair qadağasının hələ də qüvvədə olması ilə bəraət qazandırırlar.

E.Hüseynov hesab edir ki, hazırda bəzi yolundan çıxmış iş adamlarını cəzalandıra bilmək üçün hələlik yeganə vasitə bu məhkəməyə müraciət etməkdir.

Kim qazana, kim yeyə...

"Yeni Müsavat" qəzeti "Bank sektorunda kritik durum" sərlövhəli məqalədə (http://musavat.com/news/bank-sektorunda-kritik-durum_442842.html) ölkənin bank sisteminin durumu ekspertlərlə müzakirə edilir.

Müəllif xatırladır ki, bu günlərdə Bakıda keçirilmiş "İqtisadi islahatlar: əldə edilmiş nəticələr və tövsiyələr" adlı konfransda Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının rəhbəri Rüfət Aslanlı ölkədə daha 5 bankın bağlanmaq ərəfəsində olduğu haqda bəyanat verib.

Müəllif deyir ki, Palata rəhbərinin açıqlamasını dəyərləndirən ekspert Əkrəm Həsənov R.Aslanlının konkret ad çəkmədən danışmasının özünü şübhəli adlandırır:
"Məsələn, deyir ki, 12 bankda əhəmiyyətli kapitallaşma aparılıb, bunlar hansı banklardır? Bu, məlum deyil. Axı, hamı yaxşı bilir ki, belə "kapitallaşmalar" çox vaxt formal olur. Səhmdarlar guya banka əlavə pul qoyur, sonra da elə özləri kredit kimi çıxarır. Adını qoyurlar ki, səhmdarlar banka əlavə yatırım etdilər. Belə anonim bəyanatlar veriləndə bunu təhlil etmək mümkün deyil".

Ə.Həsənov hesab edir ki, belə məqamda etimad artmaqdansa, əksinə, azalır və bunu da deyir ki, əgər adlar gizlədilirsə, deməli, durum yaxşı deyil.

Ekspert bildirir ki, bank sistemi etimad əsasında fəaliyyət göstərməlidir, indiki halda isə etimad azalır və bu da Palatanın yarıtmaz fəaliyyəti nəticəsində ortaya çıxır: "MBNP rəhbəri deyir ki, cəmi 5 bank izləmə siyahısına daxil edilib, bunlar hansı banklardır, məlum deyi. Amma mənim bildiyim belə bankların sayı çoxdur. Hansı banklardır? Məsələn, götürək "Atabank"ı bir ilə yaxındır ki, vətəndaşların əmanətlərini qaytarmır".

Ə.Həsənov deyir ki, bu sırada bir xarici vətəndaşın 1 mln. dolları da qaytarılmayıb: "Caspian Development Bank"ın "Atabank"a qoşulmasına Palata icazə verib və bunu uğuru sayır, amma iki xəstə bankın birləşməsindən yaxşı nəsə gözləmək mümkün deyil".

Ekspertin fikrincə, izləmə siyahısının mahiyyəti budursa, belə çıxır ki, Palata heç bir tədbir görmür: "Bu banklar nə bağlanan kimi bağlanır, nə də dəstək alan kimi dəstəklənir, özü də bunların sayı 5-10 deyil, daha çoxdur. Ölkədə problemli kreditlərin artmamasının səbəbi odur ki, kredit verilmir. İndiyədək olan problemli kreditlər bu bankların çökməsi üçün tam əsasdır. Amma Palata prezidentin və xalqın gözündən pərdə asmaq istədiyi üçün onları müflis elan etməyəcək".

Ə.Həsənov vurğulayıb ki, əksinə, bağlanmalı olan bankların üzdə qalaraq sahibkar və hüquqi şəxs olan müştərilərinin pullarını mənimsəmə təhlükəsi yaradır.

Ekspert deyir ki, sahibkarlara və hüquqi şəxslərə hesabdan pul çıxarmağa imkan vermirlər, hər şey yaxşı düşünülüb, əhalinin puluna dəyməyəcəklər və bu mənada geniş ictimai narazılıq olmayacaq, yeganə zərərçəkən sahibkarlar olacaq. Onların hesabına bankları xilas edəcəklər, amma bunun nəticəsi çox ağır olacaq. Sahibkarlar pullarını ölkədən çıxaracaqlar və artıq bunu edirlər.