Media-icmal 09.04.19

Ölkədə aparılan sosial islahatların nəticələri, əhaliyə verilən qaz və elektrikə qoyulan limitə yenidən baxılması, ixrac rüsumunun tətbiqinə ekspert baxışı və s. məsələlər bugünki (09 aprel, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İslahatların hədəfi - sosial müdafiənin gücləndirilməsi

"Azərbaycan" qəzeti "İqtisadi islahatların sosial hədəfi - əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması" sərlövhəli məqalədə aparılan sosial islahatların vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsindəki rolunu dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, son dövrlər aparılan iqtisadi islahatlar əsasən əhalinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılmasına yönəlib, davamlı olaraq pensiya, təqaüd və sosial müavinətlərin artırılması, inflyasiya və istehlak səbəti müəyyən edilməklə pensiyaların baza hissəsinin buna uyğun olaraq indeksləşdirilməsi və s. bunun göstəricisidir: "Aparılan sosial islahatların nəticəsinin təhlili göstərir ki, buna nail olunur, belə ki, son dövr maaşlar 7, pensiyalar 9, minimum əməkhaqqı 6,5 dəfə artmışdır", müəllif nəticələri belə təqdim edir.

Müəllif vurğulayır ki, minimum əmək pensiyasının artırılması üçün qəbul olunan qanun 223 min pensiyaçını, o cümlədən 140 min əlilliyə görə pensiya alan şəxsi əhatə edir.

Bununla yanaşı, müəllif bütün növ əmək pensiyalarının sığorta hissəsinin

orta aylıq nominal əməkhaqqının illik artım tempinə uyğun olaraq indeksləşdirilməsi, sosial müavinətlərin, minimum əməkhaqqının artırılması ilə bağlı sərəncamların pensiyaçıların sosial müdafiəsini gücləndirmək məqsədil daşıdığını bildirir.

Müəllifin sözlərinə görə, bu ilin fevralında minimum əməkhaqqının artırılması ilə bağlı sərəncam dövlət sektorunda çalışan 450 min, özəl sektorda işləyənlərdən isə 150 min nəfərin əməkhaqlarında 30 faiz artıma səbəb olub. Ancaq dövlətin əsas hədəfi qarşıdakı illərdə minimum əməkhaqqını ölkə üzrə orta aylıq əməkhaqqının 60 faizinə çatdırmaqdır.

Bundan əlavə, müəllif tələbə təqaüdlərinin artırılmasını, 2021-ci ildən tələbə təqaüd sisteminin tələbələrin 50%-ni əhatə edəcəyini nəzərə çatdırır.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, imzalanan daha bir sərəncamla doktorantlara, ali təhsil, orta ixtisas və peşə təhsili müəssisələrində, magistratura səviyyəsində təhsil alan tələbələrə təqaüdlərin verilməsi bu kateqoriya vətəndaşların sosial müdafiəsini gücləndirir.

Məqalənin sonunda isə oxuyuruq: "Bütün bunlar bir daha sübut edir ki, Prezident İlham Əliyevin "Bizim bütün fəaliyyətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi durur" siyasəti ardıcıl tədbirlərlə özünün təsdiqini tapır".

Qaz və işıq limitinə yenidən baxılsın - təklif

"Modern.az"da isə "Qaz və işığın limitinə yenidən baxılsın - deputat" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif vətəndaşlara verilən elektrik və qaz limitinə yenidən baxılmasını Milli Məclisin deputatı Vahid Əhmədovla müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, 2019-cu ilin hələlik üç ayı geridə qalıb, amma bir çox abonentlər qaza tətbiq olunan 1700 kubmetrlik limiti bitirib, sosial şəbəkələrdə aparılan müzakirələrdən və narazı rəylərdən də bunu aydın görmək mümkündür.

Müəllif deyir ki, abonentlərdən biri problem barədə deyir: "Mart ayında evdə qaz limitim bitib, absurddur. 3 aya 170 manatlıq qaz necə yana bilər? Hələ qarşıda 2019-cu ilin oktyabr-noyabr-dekabr ayları var. Belə çıxır ki, o aylarda mən 350 manatlıq qaz yandırmalıyam. Üstəgəl aprel-sentyabra qədər işlədəcəyim qaz. Bu da ikiqat qiymətə hesablanacaq. 300 manat da bu edəcək. Belə çıxır, mən qaza görə ildə 800 manatdan çox pul ödəməliyəm? Qaz ölkəsində adamı belə qazlamazlar axı?"

Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov isə "modern.az-a bildirib ki, qaz və işıq limitilə bağlı davamlı şikayətlər alır: "Mən rayonda vətəndaş qəbulları zamanı belə şikayətləri çox alıram. Əhali şikayət edir ki, ödəniş edə bilmirlər, borc həddindən çox yığılır və ən çox şikayət edənlər isə pensiyaçılardır. Hesab edirəm ki, məsələyə baxılmalı və qərar verilməlidir".

Son vaxtlar Prezident tərəfindən əhalinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılması məqsədilə kompleks addımlar atıldığını deyən deputat hesab edir ki, qaz və işığa tətbiq edilən limitə yenidən baxılması da bu sosial layihələrin tərkib hissəsi ola bilər.

V.Əhmədov vurğulayır ki, məsələ Tarif Şurasının səlahiyyətindədir, amma problem parlament səviyyəsində də qaldırılıb, hələlik hökumət tərəfindən reaksiya yoxdur.

Deputat ümid edir ki, yaxın vaxtlarda məsələ öz həllini tapacaq, çünki bu məsələdə bir sıra narahatlıq doğuran məqamlar var: "Bizi əsasən narahat edən pensiyaçılar və aztəminatlı ailələr, sosial vəziyyəti pis olanlardır. Biz demirik hamının limitini artıraq. Ən azından sosial təminatı aşağı olan ailələrin qaz və işıq limitinin artırılması məsələsinə baxılmalıdır".

Xatırladaq ki, qaz və işıqla bağlı limit 2016-cı ildən tətbiq edilib. Aylıq elektrik enerjisi istehlakı 300 kilovat-saatadək olan istehlakçılar üçün ödəniş 7 qəpik, aylıq istehlak həcminin 300 kilovat-saatdan çox olan hissəsi üçün isə 11 qəpik müəyyənləşdirilib.

Eləcə də, təbii qazın pərakəndə satış tarifi əhali üzrə illik istehlak həcmi 1700 kubmetrədək olan istehlakçılar üçün 10 qəpik, illik istehlak həcminin 1700 kubmetrdən çox olan hissəsi üçün isə 20 qəpik müəyyən olunub.

İxrac rüsumuna istehsalçı etirazı

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Nicat Kərimli: Şərqi Avropa, İran və Türkiyədə kartof-soğanla bağlı ciddi böhran yaranıb" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif vurğulayır ki, aprelin 8-də Cəlilabad rayonunda fermerlərin kartof ixracına tətbiq olunan rüsuma etirazları ictimai müzakirəyə səbəb olub və fermerlərin yazlıq məhsulun satış dövründə belə bir çətinliklə üzləşməsi, onlara dəyəcək zərərin həcmi diqqət çəkən əsas məqamdır.

Müəllif bu prosesdə fermerlərin zərər görməsinin qarşısını almağın yolları ilə bağlı kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə ekspert Nicat Nəsirli ilə söhbətləşir.

N.Nəsirli "Yeni Müsavat"a bildirib ki, regionlarda kartof əkən fermerlərin bu cür reaksiyası başa düşüləndir: "Ənənəvi olaraq, bizdə cənub və qərb bölgəsində kartofçuluqla məşğul olan çoxsaylı fermerlərimiz adətən ilin bu dövründə faraş kartof biznesi ilə məşğul olurdular. Bizdə faraş kartof Rusiyaya nisbətən 25 gün tez yetişdiyinə görə, məhsulu əlverişli qiymətə ixrac edir, xeyli gəlir əldə edirdilər. Ölkədə il ərzində istehsal olunan 1 milyon ton kartofun tən yarısı yazlıq sortlar olduğu üçün bu sahə bizim fermerlər üçün gəlir baxımından əlverişli idi. Hətta fermerlər çox qısa bir zamanda bu yazlıq sortları əkib satır, sonra yenidən təkrar əkin həyata keçirirdilər".

Ekspertin sözlərinə görə, bu gün təkcə Azərbaycanda yox, bütün regionda, Şərqi Avropada, İran və Türkiyədə kartof-soğanla bağlı ciddi böhran yaranıb və ixrac rüsumunun tətbiqi vacib idi: "Çox məntiqli olaraq Nazirlər Kabineti bazara belə bir müdaxilə alətini ortaya qoyub. İlk növbədə qəbul etmək lazımdır ki, burada dövlət siyasəti var. 10 milyonluq xalqın qida təhlükəsizliyindən söhbət gedir. Son günlərdə həm kartofun, həm də soğanın qiyməti elə həddə çatıb ki, əhalinin sosial təhlükəsizliyi təhlükə altına düşüb".

N.Nəsirli xatırladır ki, əhalinin azgəlirli hissəsi bu gün heç də az deyil və bu mənada həm də vətəndaşlar bu vəziyyəti anlayışla qarsılamalıdır, qəbul olunan qərar heç də onların iqtisadi maraqlarına zərər vurmur".

Ekspert bildirir ki, kartof ixracı ilə bağlı rüsum mayın 1-də qüvvədən düşəcək: "Azərbaycanda yazlıq kartofda kütləvi yetişmə dövrü may ayının birinci ongünlüyündən başlayır və axıra qədər davam edir. Artıq may ayının 1-dən hər bir fermer öz məhsulunu xarici bazara çıxara bilər. Kütləvi yetişmə dövründə artıq bu qərar qüvvədən düşəcək və hər bir fermer məhsulunu bazara çıxara bilər".

N.Nəsirli deyir ki, hələ ki, cənub bölgəsində çox az həcmdə yazlıq məhsulun yığımı başlayıb, daxili bazarda satılsa belə, qiymətlər kifayət qədər əlverişlidir. Bildiyim qədər, 1.60-2 manat qiymətinə yazlıq kartofu satmaq olar ki, bu da əlverişsiz qiymət deyil.

Xatırladaq ki, son həftələr Azərbaycanda kartof, soğan və kələm kəskin bahalaşıb, daxili bazarda 1 manatdan 2 manata qədər bahalaşma baş verib. Bununla bağlı Nazirlər Kabineti daxili bazarı qorumaq üçün ixrac rüsumlarını müvəqqəti qaldırıb. Belə ki, aprlein 30-na kimi kartofun hər ixrac kiloqramına 1 dollar, mayın 31-nə kimi soğan və kələmin hər ixrac kiloqramına isə 2 dollar rüsum tətbiq edilib.

Aprelin 8-də isə Cəlilabadda bir qrup kartof isthsalçısı buna etiraz olaraq aksiya keçirib.