Azərbaycanda saxtalaşdırılmış bəyanat 2013-cü il seçkilərinə və Putinin roluna diqqəti çəkib

Demokratik Qüvvələrin Milli Şurası tərəfindən tərtib edildiyi iddia edilən saxta sənəd ətrafında qalmaqal 2013-cü ildə Azərbaycanda keçirilmiş prezident seçkilərində siyasi müdaxilə və manevrlərlə bağlı suallar doğurub. Bazar günü hökumətyönlü Yeni Azerbaijan qəzeti (hakim Yeni Azerbaijan Partiyasının rəsmi orqanı) oz fikrincə, ölkənin müxalifət nümayəndələrinin Rusiya prezidenti Vladimir Putinə müraciətini dərc edib.  Ehtimal olunan məktubda Kreml iqtisadi və siyasi təzyiqlər vasitəsilə Azərbaycan hökumətinin devrilməsini dəstəkləməyə çağırılıb.

Dərc edilən saxta məktubda müxalifət partiyalarının birliyi olan Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasından guya Putin müdaxilə etməyə çağırılır: «Sizin iradənizlə Rusiya Federasiyası kimi qüdrətli və ədalətli bir dövlət bu hakimiyyətə sanksiya tətbiqi də daxil olmaqla müxtəlif üsullardan istifadə etməklə ciddi təzyiq göstərməli, ya da hazırkı siyasi komanda qəti şəkildə hakimiyyətdən uzaqlaşdırılmalıdır».  Uydurma müraciətdə daha da irəli gedərək, bildirilib ki, müxalifət Moskvanın köməyi müqabilində "istənilən kompromisi" vəd edib. 

Ancaq Milli Şura bu bəyanatı tez bir zamanda təkzib edərək dərci açıq saxtakarlıq adlandırıb. Müstəqil analitiklər və müxalifət üzvləri qəzeti məktubu dərc etmədən əvvəl onun həqiqi olub-olmadığını yoxlamadığına görə tənqid ediblər. "Bu, dövlətin nəzarətində olan KİV-dən özgəfikirliləri gözdən salmaq üçün silah kimi istifadə edildiyinə daha bir nümunədir", - Milli Şuranın sədri, o vaxtkı hadisələrlə tanış olan tarixçi-alim Cəmil Həsənli deyib.

Yeni Azerbaijan-ın dərc etdiyi məktubun yalan olduğu ortaya çıxsa da, bu epizod 2013-cü ilin seçki dövründə prezident Putinə real müraciətə  diqqəti çəkib. Tanınmış ssenarist və o dönəmdə müxalifət tərəfindən seçilmiş prezidentliyə namizəd Rüstəm İbrahimbəyov Azərbaycanın prezident seçkilərində iştirak tələblərinə cavab vermək üçün Rusiya vətəndaşlığından imtina etmək barədə ərizə vermişdi. Bu sənəd o zaman Putinə müraciətdə Milli Şura tərəfindən dəstəklənmişdi.

Azərbaycan qanunvericiliyinə görə, ikili vətəndaşlıq prezident postuna namizədliyini irəli sürməyi qadağan edir. Parçalanmış müxalifət üçün birləşdirici fiqur hesab edilən İbrahimbəyov rəsmi olaraq Kremlə müraciət edərək vətəndaşlığına xitam verilməsini sürətləndirməyi xahiş edib. Prosesin getdiyi barədə zəmanətlərə baxmayaraq, Moskva onun xahişini təmin etməyib. Hüquqi meyarlara cavab verə bilməyən İbrahimbəyov sonda seçkilərdən kənarlaşdırılıb.

"Bu, qəsdən gecikmə idi", -Həsənli deyib.

Sonrakı illərdə tənqidçilər İbrahimbəyovun işi ilə oxşar sorğuların daha sürətli işlənməsi arasında müqayisə aparıblar. Əsasən, 2022-ci ildə Qarabağda separatçı administrasiyada rəhbər rolu üzərinə götürmüş rusiyalı erməni milyarder Ruben Vardanyan Putinə müraciətinə uyğun olaraq, Rusiya vətəndaşlığından heyrət doğuracaq sürətlə məhrum edilmişdi. İşləm müddətindəki fərq İbrahimbəyovun işində xarici təsir barədə fərziyyələrə səbəb olub.

"Kremlin Vardanyana güzəştə getdiyi sürət ondan xəbər verir ki,  Putin istəsəydi,  İbrahimbəyovun da xahişini  tez yerinə yetirə bilərdi", -  keçmiş diplomat anonimlik şəraitində deyib. "Məsələ bundadır ki, Bakıda kim Moskvadan xahiş edə bilər ki, vaxtı uzatsın?”

Sadalanan adlar arasında Prezident Administrasiyasının keçmiş rəhbəri Ramiz Mehdiyev və o dövrün digər yüksək vəzifəli məmurları da daxil olmaqla, Azərbaycanın siyasi elitasındakı nüfuzlu şəxslər var. Prezident İlham Əliyevin yenidən seçiləcəynə əmin olduğunu nəzərə alaraq,  çox az adam inanır ki, onun özünün bu işdə əli var. Nəticə etibarı ilə Əliyev 2013-cü il seçkilərində qalib gələrək öz hakimiyyətini möhkəmləndirdi.

Yeni Azerbaijan-ın saxta dərci ətrafında  qalmaqal Azərbaycanda mətbuat azadlığı və siyasi məsuliyyət ilə bağlı daha geniş narahatlığı ortaya qoyur. Belə ki, çox zaman müxalifətçilər hökuməti dövlət KİV-dən dezinformasiya aləti kimi istifadə etməkdə ittiham edirlər. İnsident Əliyev irsinə mühüm təsir göstərməsə də, hakimiyyətin daxili siyasətinin və regional dinamikasının qaranlıq kəsişməsini önə çəkir.

Çoxları üçün aktual məsələ təkcə Moskvanın İbrahimbəyovun vətəndaşlığına xitam verilməsi xahişini qəsdən təxirə salması deyil, həm də bunun niyə və kimin göstərişilə edilməsidir. "Cavab haradasa hakimiyyətin dəhlizlərindədir",- Həsənli deyib. "Ancaq onu tapmaq üçün Azərbaycanın siyasi tarixinin başlıqlarının arxasına və kölgəsinə baxmaq lazımdır".