Media-icmal 19.07.2016

Ölkədə sənaye parklarının yaradılması, Konstitusiyaya nəzərdə tutulan dəyişikliklərə münasibət, xaricdən kredit alınması, ölkə apteklərində dərman qıtlığı, kiçik biznesin sığorta problemi buğünkü medianın aparıcı mövzusudur. 

Sənayedə yeni dönəm-  Sənaye parkları         
“Azərbaycan” qəzetində dərc edilən “Qafqazın lik və ən böyük Kimya-Sənaye parkı” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=101355) sərlövhəli yazıda Sumqayıt kimya-sənaye parkının inkişaf yolundan danışılır.

Müəllif bu parkın 2011-ci ildə yaradıldığını bildirir və dövlət başçısı İlham Əliyevə istinadən bu sənaye parklarının açılışını ölkədə sənayenin inkişafının yeni mərhələsi kimi dəyərləndirir. Parkin ərazisində infrastruktur tikintilərinin aparıldığı vurğulanır. Bu parkın ərazisində 35-40 sənaye müəssisəsinin yerləşdirilməsi, 10 minə yaxın daimi iş yerinin açılması nəzərdə tutulur.

Müəllif deyir ki, parkın investisiya cəlbediciliyinin artırılması məqsədi ilə parkın rezidentləri 7 il müddətinə mənfəət, torpaq, əmlak vergilərindən, eyni zamanda, əraziyə gətirilən avadanlıq və texnologiyalar əlavə dəyər vergisindən azad olunublar.  Məqalədə deyilir ki, “Azertexnolayn” MMC parkın ilk sərmayəçisidir və tərkibində Polad Boru, Polietilen Məmularları və Texniki Avadanlıqlar zavodları fəaliyyət göstərir.

Müəllifə görə, burada istehsal ediləcək məhsullar ölkə tələbatını təmin etməklə yanaşı həm də xaricə satış üşün nəzərdə tutulur. 

Cümhuriyyətçilikdən ailə hakimiyyətçiliyinə?

“Azadlıq” qəzeti Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimlinin ölkə Konstitusiyasına nəzərdə tutulan dəyişiklikləri pisləyən (http://www.azadliq.info/) mövqeyini dərc edib.

Ölkə başçısı İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında” Referendum Aktı layihəsinin Konstitusiya Məhkəməsinə göndərilməsi barədə sərəncam imzalayıb. Konstitusiya Məhkəməsi Referendum Aktı layihəsinə rəy verməlidir. Layihədə diqqətçəkən dəyişikliklər prezidentlik müddətinin 5 ildən 7 ilə qaldırılması, vitse-prezidentlik institutunun yaradılması, prezidentə Milli Məclisi buraxmaq, növbədənkənar prezident seçkiləri təyin etmək səlahiyyətinin verilməsi, prezidentlik və deputatlıq üçün yaş məhdudiyyətinin götürülməsidir.

AXCP sədri Əli Kərimli Facebook səhifəsində bi dəyişiklikləri ailə hakimiyyətinin qanuniləşdirilməsi kimi qiymətləndirib: “İlham Əliyevin prezidentlik müddətini 5 ildən 7 ilə qaldırmaq, özünə hakimiyyətini istədiyi vaxt ötürə biləcəyi birinci vitse-prezident təyin etmək, prezident seçilmək üçün 35 yaş məhdudiyyətini ləğv etmək istəyi ölkədə de-fakto mövcud olan qeyri-məhdud ailə hakimiyyətini konstitusiyalaşdırmaq cəhdidir. Əvvəllər bunu edirdilər, amma qanuna salmağa utanırdılar. Indi daha utanmırlar. Cümhuriyyətimizin quruluşunun 99-cu ilində ölkəmizdə ömürlük hakimiyyəti, ailə hakimiyyətini “qanuniləşdirmək” cəhdi xalqa qarşı təhqirdir. Xalq olaraq toparlanmalıyıq, heç şübhəsiz ki, bu referendum oyununa ciddi etiraz etməliyik. Qabağa düşmək, etirazları təşkil etmək bizdən, iştirak etmək, dəstək vermək hamımızdan! Millətcə toparlanmaq zamanıdır!”

Dərmanların 80%-i saxta 

“Exo” qəzeti  “Apteklərdə zəruri dərmanlar yoxdur” sərlövhəli məqalədə  (http://www.echo.az/article.php?aid=103071) ölkənin dərman tələbatının ödənə bilməməsini araşdırır.

Ekspertlərə görə, Səiyyə Nazirliyi dərmanların qiymətlərinin tənzimlənməsi tədbirlərini də düzgün başa düşməyib: “Bazara dərmanların ucuz analoqları gətirilir ki, əhalinin buna etimadı yoxdur. Məsələn, xəstələrə arterial təzyiqi normallaşdırmaq üçün eqilok retard dərmanı yazılır. Bu dərmanın apteklərdə analoqları var. Amma tərkib eyni deyil deyə alıcıların etimadına səbəb olmir”.

Ekspertlərsə bu düşüncədədir ki, analoqların qiymətinin aşağı olması əmtəənin keyfiyyətinin  aşağı olması ilə bağlıdır. 

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov deyir: “İttifaqa daxil olan şikayətlərdə istehlakçılar ölkə apteklərində lazımı dərmanları tapa bilmədiklərini deyir, İnternet vasitəsilə dərman alınması artır. Şəbəkələrdəki dərmanların 80%-nin saxta olması isə sübut edilmiş faktdır. Məsələn, dərman var ki, qanda şəkəri aşağı salmalıdır, amma əslində heç bir təsirə malik deyil”.

Ekspert Nəriman Ağayev də ölkə apteklərində daimi tələb edilən çoxsaylı dərmanların yoxa çıxdığını deyir. Devalvasiyadan sonra qiymətlərin 3 dəfə bahalaşdığı vurğulanır. Dərmanların qiymətlərinin tənzimlənməsindən sonra isə əczaçılar sərfəli olmadığı üçün bir sıra dərmanları almaqdan imtina edirlər. Ekspert N.Ağayevə görə, iki yol var: “ya bu dərmanlar xaricdən gətirilməlidir, ya da hökumət yerli əczaxanaçılığı inkişaf etdirməlidir”.    

Hökumətin söz və əməl ziddiyyəti

“Novaya Vremya” qəzeti isə “Hökumət yenidən xarici kreditlərdən danışır” məqaləsində (http://www.novoye-vremya.com/w62927/.../#.V419vhHr2P8) ölkəyə xarici kreditlərin alınmasını müzakirə edir.

Məqalədə rəsmi Bakının bir neçə ay öncə xarici kreditə ehtiyacının olmaması haqda bəyanatlar verdiyi xatırladılır. Məqalədə maliyyə naziri Samir Şərifova istinadən Azərbaycanın maddi kömək yox, bazar dərəcələrindən aşağı faizlə kredit götürmək məqsədi olduğu deyilir. Azərbaycan tərəfə bununla “Cənub” qaz dəhlizi layiəsində öz payını maliyyələşdirmək üçün Valyuta Fondu, Asiya İnkişaf Bankı. Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı və Dünya Bankı ilə danışıqlar aparır.   

Məqalədə isə bu kreditinn alınması ilə bağlı danışıqlar belə dəyərləndirilir: “Görünür, ölkənin maliyyə durumu o qədər acınacaqlıdır ki, hökumət kredit borclarını ancaq yeni kreditlər götürmək hesabına qaytara bilər. Hökumətin islahatlar və dəyişikliklər barədə danışmasına baxmayaraq, büdcə məmurlar tərəfindən talanmaqda davam edir. Bu zaman qiymətlərin və verginin qaldırılması hər birimizi daha da yoxsullaşdırır”. Məqalədə qeyd edilir ki, kreditləri sadə vergiödəyicilərinn hesabına qaytara bilmək üçün vergi dərəcələrinin qaldırılması haqda söhbətlər gedir.

Məqalədə bu sahədə mövcud situasiya haqda deyilir: “Paradoksal bir vəziyyət yaranıb: neft bumu illərində hökumət etibarlı dayağa malik iqtisadiyyat qurmaqdan başqa, nəyin haqqında desən düşünüb. İqtisadiyyat inisarçıların,  o cümlədən yüksək vəzifəli məmurların çaynaqlarına verilib”.

Qanunvericilikdə kreditlərin sığorta mexanizmi yoxdur

Gəncədə fəaliyyət göstərən fermer Sahib Əliyev fermerlərin kredit götürmək kimi problemi (http://www.bizimyol.info/news/81444.html) olduğunu deyir. Bu problem isə kredit götürüləndən sonra təbii fəlakətlə bağlı təsərrüfatlara dəyən ziyanın ödənməsində yaranır. Belə ki, sığorta şirkətləri   şığortaları ödəməkdən imtina edirlər. Gəncə Biznes Qurumunun direktor müavini Arif Cahangirov deyir: “Aqrar sektorda risklər olur, hətta bir neçə sığorta hadisəsi də oldu. Ancaq bir mövsümdə böyük bir ərazini dolu vurdu, sığorta şirkəti sığorta pulu ödəməkdən imtina elədi. Bundan sonra fermerlər də aldıqları krediti sığorta eləmək istəmədilər. Bu sistem pozuldu”. 

“Azərbaycanda hələlik qüvvədə olan qanunvericilik kreditlərin sığortalanması ilə bağlı hüquqi mexanizmləri müəyyən etmir”. Bunu isə İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birlyi “Azərbaycanda kiçik sahibkarlığın inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində apardığı tədqiqatında bildirir.  

Tədqiqat müəllifləri yazırlar ki, Azərbaycanda irili-xırdalı bütün kreditlər ya zəmanət, ya da girov əsasında verilir, kreditin başqa qoruyucu mexanizmi yoxdur.