Media-icmal 24.09.19

Ölkədə turizmin inkişafı, qiymətlərin bahalaşmasının mümkünlüyü ətrafında müzakirələr, dizel yanacağının keyfiyyəti və s. məsələlər bugünkü (24 sentyabr, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Turizm məkanı -Xoşbulaq

"Azərbaycan" qəzeti "Əzəmətli dağlar, yaşıl meşələr, buz bulaqlar..." sərlövhəli məqalədə Daşkəsən rayonunun turizm imkanlarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sektorunun, o cümlədən turizmin inkişafı prioritet istiqamətlərdən biridir, bu mənada Daşkəsən rayonu təbiəti, tarixi abidələrilə turistləri cəlb edir.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, Daşkəsənin yaylaqları çoxdur, bunların arasında Xoşbulaq turstləri ən çox maraqlandıran yaylaqdır.

Müəllif eyir ki, turistlər burada yaxşı istirahət etməklə yanaşı həm də tunc dövrünə aid olan Daştəpə qalasına, "Çoban daşı"na, Molla Abdulla bulağına ekskursiyalara gedirlər, bütünlükdə isə rayonda xeyli tarixi abidələr var.

Müəllif hesab edir ki, bu sırada Qabaqtəpə zonası da turizm üçün çox əlverişlidir, belə ki, burada 800 kvadratmetr ərazisi olan Alban məbədi tarixi memarlıq abidəsi var, dağlara söykənən bu kənd qərb tərəfdən meşələrlə əhatə olunmuşdur.

Müəllifin deməsinə görə, rayon mərkəzindən Qabaqtəpə kəndinə kimi olan ərazidə bulaqlar, türbələr, abidələr, çox sayda tarixi qədim olan körpülər, yaşayış məskənləri var: "Ümumiyyətlə, bu gün rayon ərazisində yerli və ölkə əhəmiyyətli 71 tarixi və mədəniyyət abidəsi var. 46 abidə isə AMEA-nın Elmi-Arxeologiya Tədqiqat İnstitutu tərəfindən qeydiyyata alınıb".

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, rayonun təbii iqlim şəraiti və zəngin tarixi abidələri almaniyalı turistləri daha çox maraqlandırır və bundan irəli gələrək turist axınını asanlaşdırmaq üçün yolların yenidən qurulmasına fikir verilir.

Müəllifin deməsinə görə, rayonda kənd turizmi, yaşıl turizm pərakəndə şəkildə inkişaf edib, ekoturizm, dağ turizmi, alpinizm turizmi, aqroturizm növlərini inkişaf etdirmək üçün əlverişli şərait var, amma turizmin bu sahələrinin inkişafına investorların marağı çox azdır.

Yazıda qeyd edilir ki, Daşkəsən yaylaqlarında dincələnlərin sayı ildən-ilə artır, bütün kəndlərdə yerli və xarici turistlərə rast gəlmək mümkündür, bu il də bir neçə ay əvvəl kirayələndiyindən ev tapmaq bir qədər çətinlik yaradırdı.

Müəllif vurğulayır ki, ölkə rəhbərinin diqqət və qayğısı ilə Xoşbulaq yaylağı son illər tanınmaz dərəcədə dəyişib, turistlərin əraziyə ekskursiyaları üçün bütün imkanlar yaradılıb. Yaylaqda bazar, ət və ərzaq mağazaları fəaliyyət göstərir.

Müəllifin deməsinə görə, Türkiyə, Almaniya və Rusiyadan Xoşbulaq yaylağına dincəlməyə gələnlər daha çoxdur və onlara görə, bura əvəzolunmazdır.

Qiymətlər qalxacaq-iddia

"Yeni Sabah.az"da isə "Qiymətlər qalxacaq - ekspertdən bahalaşma xəbərdarlığı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bazarda qiymət bahalaşmasının mümkünlüyü və bunun səbəbləri barədə iqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli ilə söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, bir neçə gün öncə yumurtanın qiymətinin qalxması müzakirələrə səbəb olub, bütünlükdə isə payız aylarından digər sahələrdə də qiymət artımının baş verəcəyi proqnozlaşdırılırdı.

Müəllif bu bahalaşmaya sentyabr ayından bəzi sahələrdə çalışanların maaşı və pensiyalarındakı artımın təsir edəcəyini göstərir.

İqtisadçı-ekspert Akif Nəsirli ilə "Yeni Sabah"a deyib ki, çoxlu pul kütləsinin bazara daxil olması qiymət artımına gətirib çıxaracaq: "Qiymətlərin qalxması təkcə xərclərlə bağlı deyil. Maliyyə sferasına əlavə daxil olacaq pul kütləsinin təzyiqləri nəticəsində qiymət artımlarını hiss edəcəyik. Artıq sentyabr ayında minimum əməkhaqqının artması il bağlı həmin pul kütləsinin bir hissəsi daxil olub. Amma qarşıdakı aylardan etibarən minimum əmək pensiyanın təxminən 15-30 faiz qalxması ticarət dövriyyəsini stimullaşdıracaq. Azərbaycanda rəqabət mühiti olmadığından ticarət dövriyyəsinin artması qiymət bahalaşmasına təsir göstərəcək".

Akif Nəsirli qiymət artımının qarşısını almağın yolları barədə hansı tədbirlərin görülməsini hökümətin planlaşdırmalı olduğunu söyləyir: "Hesab edirəm ki, inzibati təzyiqlər vasitəsilə bunu cilovlamağa çalışacaqlar. Amma bunu həyata keçirmək iqtisadiyyatın prinsiplərinə zidddir və həyata keçirmək çox çətindir".

İqtisadçı vurğulayır ki, yəni bu qədər satıcı var, bunların hamısına eyni zamanda nəzarət etmək mümkün deyil.

A.Nəsirli hesab edir ki, ölkədə rəqabət mühitinin yaradılması, məhsul bolluğu üçün müəyyən proqramların həyata keçirilməsi amilləri bazar iqtisadiyyatında qiyməti cilovlayan ən çevik vasitədir.

Ekspertə görə, əgər bazarda rəqabət mühiti olsaydı, sahibkar yumurtanın qiymətini 5 faiz artırmağa tərəddüd edəcəkdi.

İqtisadçı hesab edir ki, bu halda sahibkar bazarda rəqibinə uduzardı, amma Azərbaycanda əksinədir, elə əksinə olmasının nəticəsidir ki, istehsalçı yumurtanın qiymətini 5 faiz artırırsa, bazarda 10 faiz bahalaşma ilə satırlar, səbəb də budur ki, onun rəqib qorxusu yoxdur.

Bu yanacağı traktora...

"Modern.az"da isə "Sürücülər dizel yanacağından narazıdır: "Malımız da gedir, pulumuz da" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycanda yanacağın keyfiyyəti ilə bağlı jurnalist-ekspert Elməddin Muradlı ilə söhbətləşir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda yanacağın keyfiyyəti ilə bağlı problem illərdir davam etməkdədir və bu hal özünü dizel yanacağında daha da göstərir.

Yazı müəllifi əlavə edir ki, xaricdən Azərbaycana gətirilən avtomobillərə "avro- 4" standatları tələbi qoyulsa da, ölkədəki dizel yanacağının keyfiyyəti çox aşağıdır və yanacağın keyfiyyətsizliyi avtomobil sahiblərini tez-tez ziyana salır.

Yanaçağın keyfiyyəti barədə "modern.az-"a danışan jurnalist-ekspert E.Muradlı bildirib ki, Azərbaycanda yanacağın keyfiyyəti bərbad vəziyyətdədir, son zamanlar yanacaqdolma məntəqələrində yanacağın hər litrindən oğurlanan məbləğ bir kənara qalıb, keyfiyyət məsələsi gündəmə gəlib. "Bizim bu gün maşınlarımıza töküb sürdüyümüz benzin vaxtilə bəlkə də traktorda, kənd təsərrüfatı texnikalarında istifadə olunan yanacaqdan da aşağı keyfiyyətə düşüb. Bunu ustalar da deyib, ölçülüb də. Tərkibi 92 oktan adı ilə aldığımız benzin 89 oktandan da aşağıdır. Belə çıxır ki, 95 oktanlı benzin də 92 oktanlı benzinin göstəricilərinə malikdir.

Ekspert deyir ki, Gürcüstan 2020-ci ildən tam olaraq "avro-4" standartlarına keçir, biz isə artıq keçmiş sayılırıq, bununla belə Gürcüstan Azərbaycandan dizel yanacağı almamağa qərar verib: "Görün, nə vəziyyətdəyik ki, bizim dizel yanacağımız "avro-4" standartına cavab vermir. Gürcüstan hökumətinin bu qərarı bir növ Azərbaycandakı yanacağın bərbad keyfiyyətini ifşa edir".

Ekspert deyir ki, Azərbaycanda yanacaq cənini təmizlətdirmək istəyirsən, içindən ovuc-ovuc zir-zibil çıxır, çox ciddi problemdir, ölkəyə avtomobil gətirərkən "avro 4" standartlarına cavab verməsi tələb olunur, amma həmin o standarta uyğun yanacaq yoxdur.

E.Muradli iddia edir ki, yanacaqdoldurma məntəqələrində daha çox qazanc əldə etmək üçün yanacağın tərkibinə bir sıra maddələr vurulur, işbazların daha çox qazanmaq istəmələri isə sürücülərə baha başa gəlir və bu məsələni hüquq-mühafizə orqanları çox ciddi şəkildə araşdırmalıdır.

Ekspertə görə, yanacağın keyfiyyətinin bərbad olması təkcə sürücülərin cibinə yox, canına da təsir edir: "Azərbaycanda xərçəng xəstəliyindən əziyyət çəkənlərin sayı hər gün daha da artır. Bu da avtomobillərdən ixrac olunan zəhərli qazlarla bağlıdır, avtomobil yanacağı düzgün istifadə edə bilmir və nəticədə zəhərli qaz ixrac edir".

Müəllif Bakıdakı avtoservis sahiblərindən birinə istinadən deyir ki, Azərbaycanda dizel yanacağı ilə keyfiyyət sözünü yan-yana gətirmək düzgün deyil: "... "avro-4"dən aşağı avtomobillərin Azərbaycana gətirilməsinə icazə vermirlər, amma yanacağın keyfiyyəti nəinki "avro-4"ün, heç "avro-0"ın da tələblərini qarşılamır", sahibkar əlavə edir.

Sahibkarın deməsinə görə, Azərbaycanda dizel yanacağı traktorlar, DT-75 və sovet istahsalı olan maşınlar üçün daha uyğundur.