Media- icmal 25.07.17

Strateji tərəfdaşlar- Azərbaycan və Rusiya

"Azərbaycan" qəzeti Azərbaycan-Rusiya münasibətləri yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyur" sərlövhəli məqalədə iki dövlət arasındakı

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=126830) münasibətlərin hazırkı durumunu dəyərləndirir.

Bu dəyərləndirmə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu il iyulun 21-də Rusiyaya işgüzar səfəri fonunda aparılır: "Azərbaycanla Rusiya arasında əlaqələr son dövrlərdə daha da möhkəmlənən dövlətlərarası münasibətlərə, dostluğa, mehriban qonşuluğa əsaslanır. Bir vaxtlar münasibətlərdə mövcud olmuş soyuqluğa baxmayaraq, əlaqələr artıq strateji səviyyəyə yüksəlib".

Həm də məqalədə deyilir ki, prezidentlər İ.Əliyev və V. Putinin son illərdəki rəsmi və işgüzar səfərləri bərabərhüquqlu və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın daha da genişlənməsinə güclü təkan verib, ən əsası hər bir səfər münasibətlərin strateji və dostluq xarakterini, iki ölkənin dost və tərəfdaş olduğunu təsdiqləyib.

Müəllif deyir ki, iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələr yüksək dinamizmlə inkişaf edir, idxal-ixrac əməliyyatlarının səviyyəsinə görə Rusiya Azərbaycanın əsas tərəfdaşlarından biridir, Azərbaycanda Rusiya sərmayəsi ilə 600-ə yaxın müəssisə fəaliyyət göstərir.

İctimai-siyasi və humanitar sahələrdə əlaqələrin durumu haqda danışan müəllif hazırda 15 minə yaxın azərbaycanlının Rusiyada təhsil aldığını vurğulayır.

Müəllif iyulun 21-də keçirilmiş Soçi görüşü barədə xüsusi olaraq danışır: "Bu görüş xüsusilə son dövrlər Azərbaycanla Rusiya arasında ikitərəfli əlaqələrin inkişafında guya problemlərin olması ilə bağlı bəzi məkrli qüvvələrin məqsədli şəkildə yaydıqları fikirlərin əsassızlığını bir daha təsdiqlədi. Görünən odur ki, Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin bu qəfil görüşündən Rusiyanın ermənipərəst qrupları həyəcan keçirirlər".

Müəllifə görə, Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin Soçi görüşü də göstərdi ki, heç bir qüvvə iki ölkə arasındakı münasibətlərə kölgə salmaq gücündə deyil, Azərbaycan-Rusiya münasibətləri inkişaf edir, bu münasibətlər açıq və səmimi xarakter daşıyır.

Pensiya yeməyə də çatmayanda...

"Exo" qəzeti isə "Azərbaycanda pensiyaların 80%-dən çoxu qidaya sərf edilir" (http://ru.echo.az/?p=61165) sərlövhəli məqalə ilə ölkə pensiyaçılarının durumuna nəzər salır.

Müəllif deyir ki, Fransanın "Natixis" maliyyə korporasiyası illik Qlobal pensiya indekslərini dərc edib, amma Azərbaycanın adı tədqiq edilən ölkələr arasında yoxdur və bu ölkənin pensiyaçılar üçün yaşamağa əlverişli olmaması ilə bağlıdır.

"Azərbaycanda 1,3 milyon nəfərdən bir az artıq pensiyaçı var, onların 200 min nəfərdən çoxu minimal pensiya alır ki, bu da 150 manat deməkdir ki, 100 dollardan da azdır. Manatın devalvasiyasından sonra postsovet ölkələri arasında Azərbaycanda bu sahədə durum əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdi". Ekspert Natiq Cəfərli bu sahədəki durumu qəzetə belə dəyərləndirir.

N.Cəfərli "Əmək pensiyaları haqqında" qanuna polis və hərbçilərdən başqa bütün kateqoriyadan olan şəxslərin əmək stajlarının artması barədə dəyişikliyin qüvvəyə mindiyini deyir və əlavə edir ki: "Belə dəyişikliklər istənilən haqda pensiyaçıların həyatına mənfi təsir edir. Rəsmi məlumatlara görə, Azərbaycanda pensiyaçılar pensiyalarının 80%-ni qidaya sərf edirlər. Reallıqda isə belədir ki, bəzən pensiyalar heç qidaya da yetərli olmur, halbuki, inkişaf etmiş ölkələrdə bu rəqəm 12%-dən yuxarı deyil".

Ekspert deyir ki, hələ kommunal xidmətlər və tibbi preparatlar barədə danışmır, çünki ölkədə tibbi preaparatlar kəskin bahalaşıb.

N.Cəfərli vurğulayıb ki, devalvasiya ərzaq, tibbi preparatlar, kommunal xidmətlər sahəsində ciddi bahalıq yaradıb, pensiyalar bununla ayaqlaşa bilmir: "Azərbaycanda orta hesabla aylıq pensiya 200 manata bərabərdir, bütün pensiyaçıların 900 min nəfəri minimal, 400 min nəfəri minimal pensiya həcmindən bir qədər çox, yalnız 30 min nəfərdən çox pensiyaçı yaxşı pensiya alır".

N.Cəfərli xatılradır ki, ölkədə inflyasiya 14%, ərzaq inflyasiyası isə 17% təşkil edir və deyir ki, nominal pensiya artsa da inflyasiya onu "yeyir", reallıqda isə enmə müşahidə olunur.

Qlobal pensiya indeksi bu və ya digər ölkədə pensiyaya çıxmağın rahatlılığını əks etdirir və bunun üçün 4 əsas qrupda 18 parametri əsas sayır. Bu pensiyaçıların maddi təminatlılığı, maliyyə vəsaitlərinin və gəlirlərinin artırılmasının etibarlı müdafiəsi üçün keyfiyyətli maliyyə xidmətinə əlçatımlığı, keyfiyyətli tibbi xidmətə əlçatımlılıq, ekoloji və təmiz ətraf mühit.

Bu subindekslərdən hər biri 0-100% diapazonunda dəyərləndirilir.

eftdən asılılıq qaldıqca..."Novoye Vremya"qəzetində isə "Neft rifahdır yoxsa, başağrısı" sərlövhəli məqaləni (http://www.novoye-vremya.com/w99755/.../#.WXanm4iLTIU) oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, neft hasil edən ölkələr iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsindən danışsalar da neftdən asılılıq amilini azalda və xammal iqtisadiyyatından istehsal iqtisadiyyatına keçə bilmirlər: "Hazırda sabit olmayan neftin barelinin qiyməti bu ölkələrdə iqtisadi duruma və vətəndaşların sosial vəziyyətinə təsir edən əsas göstərici kimi qalmaqdadır".

Müəllif məqaləsində dünya neft bazarında baş verən prosesləri, Beynəlxalq Valyuta Fondunun 2017-2018-ci illərdə dünya neftinin dəyərinin 3 dollar azalması barədə proqnozlarını xatırladaraq bu sahədə durumun heç də yaxın zamanlarda sabitləşəcəyinə ümid etməyin mənasız olduğunu deyir.

Müəllif deyir ki, OPEK üzvü olan və olmayan bəzi ölkələr saziş imzalyaraq neftin nisbi qiymət artımına nail olsalar da bunun ömrü az oldu və indi yenə də neft dəyər itirməkdədir: "Beləliklə, neft ixracatçı ölkələr üçün rifahdan çox "başağrısı"na dönür, belə ki, "neft iynə"sindən asılılıq hələ də yüksəkdir və bununla nə etməyin lazım gəldiyini heç kəs bimir".

Müəllif hesab edir ki, BVF-in proqnozları Azərbaycanı da narahat etməlidir, belə ki, hökumətin yerli iqtisadiyyatı şaxələndirməsi səylərinə baxmayaraq, onun yaxşı olması elə arzu kimi qalmaqdadır.

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sektorunun bəzi sahələri ümumi daxili məhsulun formalaşmasında artım göstərsələr də iqtisadi vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün bu olduqca azdır və ölkənin ixrac imkanları daim artırılmalıdır.

Yazı müəllifi xəbərdarlıq edir ki, irihəcmli kapital qoyuluşu olmadan qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirmək olduqca çətindir.

Müəllif vurğulayır ki, iqtisadi islahatların keçirilməsində yubanmalar isə ölkə iqtisadiyyatının sağlamlaşdırılmasını yubandırır və faktiki olaraq Azərbaycan hökuməti islahatlara başlayıb başlamamaq dilemması ilə üzbəüz qalıb.

Məqalə müəllifinə görə, burada məsələ bu islahatların nə zaman başlayacağı

müstəvisindədir və nə qədər tez başlanarsa iqtisadiyyatı ayaqda saxlamaq, neft asılılığından xilas olmaq şansları bir o qədər çox olar, eyni zamanda beynəlxalq qurumların neftin qiymətilə bağlı növbəti proqnozlarını həyəcan ilə gözləməyə ehtiyac qalmaz.