Media-icmal 27.03.2017

Azərbaycanın beynəlxalq Forumda iştirakı, əhalinin kalori istehlakının beynəlxalq tələblərə cavab verməməsi, büdcə vəsaitlərinin talanması, sosial şəbəkələrin səbəb olduğu boşanmalar bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Baş nazirin müavini nədən danışıb?

“Azərbaycan” qəzeti Şarcada keçirilən VI Beynəlxalq Hökumət Rabitəsi Forumunda Azərbaycanın iştirakını dəyərləndirir. (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=118476) 

Müəllif xatırladır ki, Forum Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) Şarca əmirliyində “VI Beynəlxalq Hökumət Rabitəsi Forumu – 2017” adı ilə keçirilib.

Məqalədə baş nazirin müavini Əli Əhmədovun tədbirə fəxri qonaq qismində qatıldığı, tədbirdə bir çox tanınmış isimlərin, ölkələrin iştirakçı olduğu bildirilir.

Müəllif deyir ki, Forumu BƏƏ-nin Şarca əmiri Sultan Bin Məhəmməd Əl-Qasimi açıb, onun beynəlxalq əhəmiyyəti, məsələlərin vacibliyi haqda danışıb.

Tədbirdə çıxış edən Ə.Əhmədov Forumun müasir dünyanın üzləşdiyi qlobal çağırışlara qarşı mübarizənin ən aktual aspektlərindən birinə həsr olunması ilə diqqəti cəlb etdiyini söyləyib. Onun szölərinə görə, dünyadakı aclıq, yoxsulluq, xəstəliklər, qeyri-bərabərlik, ekoloji tarazlığın pozulması, müharibə və terror kimi problemlər dövlət və xalqları 2030-cu ilədək olan “Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri” ətrafında birləşməyə vadar edir.

Müəllif deyir ki, Ə.Əhmədov BMT-nin bu təşəbbüsünün Azərbaycan hökuməti tərəfindən dəstəkləndiyini bildirib: “Qürurla deyə bilərəm ki, Azərbaycan artıq dünyanın sürətlə inkişaf edən və yeniləşən dövlətlərindən biri kimi tanınır, son 12 ildə ölkə iqtisadiyyatı 3 dəfədən çox artıb, iqtisadiyyata 200 milyard dollara yaxın sərmayə qoyulub, nəhəng infrastruktur layihələri həyata keçirilib”.

Baş nazirin müavini deyib ki, bu müddətdə 1,5 milyondan çox yeni iş yerləri yaradılıb, əmək haqları 3 dəfədən çox artıb, son 10 ildə yoxsulluq 50 faizdən 5 faizə endirilib, savadsızlıq problemi birdəfəlik həll edilib. 

Ə.Əhmədov Azərbaycanın enerji ixracatçısı olması, hazırda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi proseslərinin getməsi, Qarabağ problemi haqda da Foruma bilgilər verib.

Mərmər bordyürlərin yaratdığı problemlər

“Exo” qəzetində “Azərbaycanda kütləvi “mərmərləşdirmə” büdcə pullarının silinməsi deməkdir” sərlövhəli məqalə oxumaq olar. (http://ru.echo.az/?p=56797)

Müəllif paytaxtın bəzi parklarında döşənmiş sürüşkən mərmər plitələrin qarda-buzda təkcə sağlamlığa ziyan vurmadığını, habelə büdcəyə də baha başa gəldiyini ekspert Nəriman Ağayevlə müzakirə edir: “Avropada qədimi bodryürlərin qorunduğu çoxsaylı şəhərlər var. Baxmyaraq ki, onlar bir neçə 100 il öncə qoyulublar, amma çox yaxşı vəziyyətdədir. Azərbaycanda isə əks proses baş verir, belə ki, 2-3 il öncə qoyulan mərmər və ya qranit bordyürlər  artıq bu gün təmirə ehtiyac hiss edir”. Bunu qəzetə ekspert N.Ağayev belə şərh edir.

N.Ağayev deyir ki, ən yaxşı halda bu bordyürlər 10 ilə qədər davam gətirir, sonra isə təmirə yenidən milyonlar ayrılır: “Dövlət büdcəsi “sağmalı inək” deyil, odur ki, Hesablama Palatası bu məsələni öz nəzarətinə götürməlidir. Çünki, söhbət dövlət vəsaitlərinin dağıdılmasından gedir”.

Ekspert deyir ki, mərmər bordyürlərin tez-tez dəyişdirilməsi və təmiri dövlətə iqtisadi baxımdan milyonlarla ziyan vurur.

N.Ağayev hesab edir ki, kütləvi “mərmərləşdirmə” ilə məşğul olan şirkətlər və məmurlar məsuliyyətə cəlb olunmalıdırlar: “Burada söhbət büdcə pullarının silinməsindən gedir. Ümumiyyətlə, dövlət büdcəsinin idarə edilməsi sistemində qayda yaratmağın vaxtı çoxdan çatıb”.

İstehlak edilməyən kalorilər...

“Azadlıq.info” saytı “Ac qarına yaşayan əhali” sərlövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/182430.html)  iqtisadçı-ekspert  Vahid Məhərrəmovun düşüncələrinə yer verib.

V.Məhərrəmov deyir ki, Azərbaycan əhalisi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının  (ÜST) müəyyən etdiyi gündəlik və illik qida normasından xeyli az ərzaq istehlak edir.

Ekspert hesab edir ki, xüsusən yüksək kalorili məhsulların istehlakı müəyyən olunmuş normadan xeyli aşağıdır: “İllik adambaşına ət və ət məhsulları üzrə istehlak norması 84 kiloqram olduğu halda, ölkə əhalisi cəmi 33 kiloqram, süd və süd məhsulları norması 360 kiloqram müəyyən olunsa da, il ərzində 248 kiloqram, balıq və balıq məhsulları üzrə norma 20 kiloqram olduğu halda, 6 kiloqram, yumurta norması üzrə 280 ədəd müəyyənləşdiyi halda, 155 ədəd istehlak edilir”.

V.Məhərrəmov deyir ki, Azərbaycanda gün ərzində ərzaq istehlakı səviyyəsinin aşağı olduğu BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının hesablamalarında da qeyd edilir.

Ekspert bildirir ki, Azərbaycanda gün ərzində adambaşına orta hesabla 2242 kilokalori düşür: “Gürcüstanda bu göstərici 2249, Ukraynada 2727, Belarusda 3007, Qazaxıstanda 3095 kilokaloridir”.

V.Məhərrəmovun sözlərinə görə, yalnız Tacikistan gün ərzində 2100 kilokalori ərzaq istehlak etməklə Azərbaycandan geri qalır.

V.Məhərrəmov xatırladır ki, ərzaq təhlükəsizliyi ölkənin daxili resursları hesabına ərzaq mallarına olan tələbatının keyfiyyətli məhsullarla, davamlı şəkildə tam ödənilməsi, həm də əlavə 20 faizlik illik ehtiyat fondunun yaradılması deməkdir, amma Azərbaycanda mövcud vəziyyət bu tələblərə cavab vermir.

Texniki tərəqqi və boşanmalar

“Bizim Yol” qəzeti “Azərbaycanda 3 mindən çox ailə "Facebook"a görə boşanıb” (http://www.bizimyol.info/news/94100.html) sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif vəkil Xəyal Bəşirovun açıqlamasına istinadən artıq ailələrin dağılmasında gülünc iddiaların ortaya çıxdığını deyir, amma bununla belə, həyəcan təbili çalmağın lazım gəldiyini də vurğulayır: “Gülünc bir şeydir, ancaq cəmiyyət üçün həyəcan təbili çalınacaq bir hadisədir. 2016-cı ildə 13 min ailənin nikahına xitam verilib ki, onlardan 20-30%-nin boşanmasına səbəb sosial şəbəkələrdir”.   

Vəkil deyir ki, əvvəllər boşanmaların sayı ciddi səbəblərdən olurdu, amma son dövrlərdə gülünc səbəblərdən də ailə boşanmaları baş verir: “Kişi və yaxud qadın, digər tərəfin internetdə, sosial şəbəkələrdə hər hansı bir şəxslərlə yazışmasını və yaxud virtual olaraq münasibətdə olduğunu əsas gətirir, bunu xəyanət sayır və sonda boşanma yaranır".

X.Bəşirov  sosial şəbəkədə bir layk-a, şərhə görə, boşanmaların baş verdiyini xatırladır.

Müəllif bununla bağlı keçirilən sorğuda paytaxt sakinlərinin mövqelərini də nəzərə çatdırır.

Sorğuya qatılanların fikrincə, ailəlilər nəyisə layk edəndə və ya şərh yazanda diqqətli olmalıdırlar ki, bu addımları ailədaxili münaqişə yaratmasın.

Sorğunun bəzi iştirakçıları hesab edirlər ki, belə məsələlərdə ailə daxilində tərəflər mövqelərini uzlaşdırmağı bacarmalıdırlar.

Bəzi respondentlər milli mentalitetin də bu məsələyə təsiri olduğunu bildirirlər:  “Boşanmaların çoxu sosial şəbəkələrə görədir, bizim kişilər çox qısqancdır, kişiyə hər şey olar, qadına yox. Tanış biri var idi, ona ağlına gələni yazırdılar, yoldaşı da sosial şəbəkələri bağladı”.

Psixoloq Təhminə Çələbi isə sosial şəbəkələrin bilavasitə ailəyə təsiri olduğunu deyir və hesab edir ki, sosial şəbəkələrdən istifadəyə psixoloji baxımdan hazır olmaq vacibdir: “Müəyyən düşüncələr, dəyərlər Avropa ilə bizdə üst-üstə düşmür. Onlar o layk və yaxud şərhə normal baxırlarsa, bizim mental inanclarımız hələ bununla uzlaşmır”.

T.Çələbi deyir ki, belə hazırlıqsız olaraq sosial şəbəkələrdən istifadə nəticədə, təbii ki, xoşagəlməz hallara yol açır.

Psixoloq bunu da vurğulayır ki, bəzən ailələrin özlərinə ayırdıqları vaxt sosial şəbəkələrə ayırdıqları vaxtdan daha az olur, bu isə ailədaxili münasibətlərdə uçuruma gətirib çıxarır.