Media-icmalı 23.01.18

Prezident İlham Əliyevin 1918-ci il azərbaycanlıların soyqırımının 100 illiyi haqqında imzaladığı sərəncama münasibət, ölkənin sığorta bazarındakı durum, ölkədən baş verən "beyin axını" bugünkü (23 yanvar, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Bu sənəd soyqırım qubanlarının xatirəsinə ehtiramdır

"Azərbaycan" qəzeti "Prezident İlham Əliyevin sərəncamı 31 mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsinə hörmət və ehtiramın göstəricisidir" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısının məlum sərəncamını alim və ekspertlərlə dəyərləndirir.

Deputat, Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru Musa Qasımlı deyir ki, bu sərəncam böyük tarixi, ictimai-siyasi və mənəvi-psixoloji əhəmiyyət daşıyır və ilk növbədə, yeni tarixi araşdırmaların aparılmasına təkan verəcək.

M.Qasımlı deyir ki, uydurma "Böyük Ermənistan" ideyası naminə Azərbaycan türkləri qətliama, etnik təmizləməyə, deportasiyaya məruz qalıb: "Belə soyqırımlarından biri də 100 il bundan əvvəl Azərbaycan xalqına qarşı törədilib. 1918-ci ilin mart-aprel aylarında Stepan Şaumyanın rəhbərlik etdiyi Bakı Sovetinin göstərişi ilə erməni daşnak-bolşevik silahlı dəstələri tərəfindən azərbaycanlı mülki əhaliyə qarşı xüsusi qəddarlıqla qırğın törədilib. Bakı şəhərində, digər şəhər və qəzalarda on minlərlə dinc sakin məhz etnik və dini mənsubiyyətinə görə qətlə yetirilib, yaşayış məntəqələri, tarixi, mədəni abidələr, məscidlər dağıdılıb".

M. Qasımlıya görə, bu sənəd həm də soyqırım qurbanlarının xatirəsinə hörmət və ehtiramın göstəricisidir.

Tarix elmləri üzrə fəlsəfə doktoru Vaqif Qafarov deyir ki, bu sərəncam XX əsrdə Azərbaycan türklərinə dəfələrlə kütləvi qətliam və deportasiya yaşadılmasına sərrast cavabdır: "Bu gün özlərinə qarşı soyqırım törədildiyi iddiası ilə çıxış edən ermənilərin əlində istinad edəcəkləri ciddi sənəd olmadığı halda, onların azərbaycanlılara qarşı törətdikləri soyqırım aktları təhqiqat və istintaq materialları ilə hələ 1918-ci ildə tam sübuta yetirilib".

V.Qafarov deyir ki, bu sənədlərin ölkə və dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, beynəlxalq məhkəmələrə çıxarılması istiqamətində işlər görülməlidir.

Ekspertlər də hesab edirlər ki, bu sərəncam tarixi əhəmiyyət daşıyır və indiyə kimi araşdırılmamış qalan bir məsələnin üzərindən kölgəni götürür.

Ekspertlərə görə, bu sənəd Azərbaycan dövlətçilik tarixinə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin fəaliyyətinə verilən yüksək dəyərdir, həm də Azərbaycanın öz sələfinin hüququ və mənəvi mirasına sədaqətini nümayiş etdirir.

Ekspertlər hesab edirlər ki, indi Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlarda törədilmiş soyqırım cinayətləri və işğal 100 il əvvəlki prosesin davamıdır, odur ki, erməni işğalına son qoyulması həm də Ermənistanın azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə, soyqırımı siyasətinə də son qoyulması demək olacaq.

Sığorta bazarı: Əgər banklar böhrandan tez çıxmasa...

"Exo" qəzetində isə "Əgər banklar "batsalar" sığorta şirkətlərini də batıracaqlar" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

"Azərbaycan bank sektorunun dərin böhran içində olması heç kəsə sirr deyil və bankların problemləri sığorta şirkətlərinin fəaliyyətində özünü birbaşa əks etdirir. Əgər banklar tez bir zamanda böhrandan çıxmasalar, xüsusilə, kreditləşməni bərpa etməsələr bu, sığorta bazarına çox pis təsir edərək, sığorta şirkətlərinin ləğvinə gətirib çıxaracaq". Sığorta işləri üzrə ekspert Adil Aslanov ölkənin sığorta bazarındakı durumu qəzetə belə şərh edir.

Ekspert deyir ki, 2011-ci ilə kimi Azərbaycan bankları sığorta şirkətlərini kreditləşmə yolu ilə 70% həcmində maliyyləşdirirdi, amma 2011-ci ildən sığorta bazarının kreditləşdirilməsi 2 dəfəyə qədər azaldıldı.

A.Aslanov deyir ki, 2015-ci ildə manatın devalvasiyasından sonra kreditləşmə məsələsi daha da sərtləşib, indi isə vəziyyət daha mürəkkəbdir.

"Sığorta şirkətləri banklarsız bütün güclərilə işləyə bilmirlər. Öz növbəsində kredit təşkilatları da məlum səbəblərə görə sığortaçılarla əməkdaşlıq etmək istəmirlər. Banklara aşağı məbləğli, amma yüksək faizli istehlak kreditləri vermək, aşağı faizlərlə uzunmüddətli kredit verməkdən daha sərfəli görünür", deyə ekspert bank-sığorta şirkəti münasibətlərindəki əsas problemi göstərir.

A.Aslanov bazarda birbaşa banklardan asılı olan bəzi şirkətlərin olduğunu bildirir və deyir ki, tərəfdaş banklar əgər birdən kreditləşməni, ya fəaliyyətlərini dayandırsalar, səhəri gün sığorta bazarı bir neçə şirkətindən məhrum olacaq.

Ekspert deyir ki, bütünlükdə isə Azərbaycanın sığorta bazarının banklara əlçatanlığının olması çox vacibdir, bu, olmadığı üçün son üç ildə sığorta bazarında durğunluqdur.

A.Aslanov deyir ki, sığorta bazarında ancaq "PASHA Həyat Sığorta" həyat sığortası üzrə 2017-ci ildə 152 milyon 757,723 manat toplamaqla nisbətən fərqlənə bilib, sığortanın qalan növləri üzrə canlanma hiss edilmir.

Müəllif də təsdiqləyir ki, "Atəşgah Həyat", "Qala Həyat" və "PAŞA-sığorta" şirkətləri "PAŞAbank" və "Kapitalbank"ın da daxil olduğu holdinq tərkibində kredit problemi yaşamırlar.

Müəllif xatırladır ki, 2017-ci ildə Azərbaycan sığortaçılarının məcmu gəliri 556 milyon 866 manat olub ki, bu da 2016-cı il ilə müqayisədə 14,5% çox deməkdir. Hazırda Azərbaycanın sığorta bazarında 22 şirkət fəaliyyət göstərir.

Ölkədən "beyin axını" hara axır?

"Azaddlıqinfo.az"da isə diqqəti "Canlı sərvətin talan edilməsi" sərlövhəli məqalə çəkir.

Müəllifə görə, ölkəyə və xalqa təkcə maddi zərbə vurulmur, mənəvi zərbənin vurduğu ziyan maddi zərbənin ziyanından qat-qat çoxdur və əslinə qalarsa vəziyyət gözlə müşayiət edilən durumdan da ağırdır: "Təbii ki, ən böyük mənəzi zərbə dəyərlərin aşağılanması, dəyərsizliyin yuxarı başa keçməsidir. Ləyaqətlə əldə edilə bilməyənin, yaltaqlıqla əldə edilməsidir. Yaxud, xeyir işlə həll olunmayan problemi, kimisə şərləməklə həll etməkdir. Yəni, bütün fəaliyyət insanların qürur hissini öldürməyə, təfəkkürü xəstələndirməyə yönəlib".

Müəllif hesab edir ki, bu sırada ən dəhşətlisi və dözülməzi ölkədən sürətlə "beyin axını"nın davam etməsidir.

Müəllif deyir ki, hakimiyyət bir tərəfdən ölkədə qalanların beyinlərini "yuyur", digər tərəfdən isə düşünən beyinləri ölkədən qaçmağa məcbur edir.

Müəllif ekspertlərin araşdırmalarına istinadən deyir ki, son 10 ildə ölkəni 120 min ali təhsilli insan tərk edib: "Bəlkə də ilk baxışda bu xəbər o qədər də faciəli görünmür. Amma dərindən təhlil etdikdə görürük ki, ölkədən 150 milyard dolların oğurlanmasından daha çox, 120 min ali təhsilli insanın qaçması dəhşətlidir. Çünki bu adamalr ölkənin gələcəyidir, bu insanlar ixtisaslı kadrlardır".

Bundan irəli gələrək müəllif belə məntiqi nəticə çıxarır ki, minlərlə həkim, müəllim, elmi işçi, mühəndis, siyasətçi, iqtisadçı və s. peşə sahibləri ölkədən qaçıb və bu insanlar ölkə üçün böyük sərmayə ola bilərdi.

Müəllif vurğulayır ki, hansı səbəbdənsə ölkədən gedən bu insanlar öz potensiallarını yad ölkələrdə xərcləyəcəklər və miqrasiya məlumatlarına istinadən sözügedən dövrdə 18-65 yaş arası ali və ya orta-texniki təhsili olan əməkqabiliyyətli hər səkkiz sakindən birinin ölkəni tərk etdiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, 25-34 yaş kateqoriyası arasında olanlar arasında ölkəni tərk edənlər daha çoxdur və bu yaşda olan hər üç mütəxəssisdən biri ölkəni tərk edib.

Müəllif bunu ciddi və təhlükəli itki sayır: "Faktiki ölkənin sabahı oğurlanır. Bu isə o deməkdir ki, ölkənin təhlükəsizliyi şübhə altındadır. Ən dəhşətlisi budur ki, proses davam edir. Birmənalı şəkildə demək olar ki, insanların ölkədən qaçmasının səbəbi mövcud idarəçilikdir".

Müəllif vurğulayır ki, əməkhaqqının aşağı olması, işsizlik, əməyə qiymətin verilməməsi, bütün sahələrdə eyni adamların hökmran olması, karyera pilləkənini tapşırıqla qalxmaq reallığı, elmsiz adamların alim kimi, qaranlıq adamların ziyalı kimi təqdim olunması əsas səbəblər sırasındadır.

Müəllif hesab edir ki, insanlar ölkədə perspektiv olmadığı qənaətinə gəldikləri üçün ölkədən gedirlər və bu acınacaqlı tablonun rəssamı hakimiyyətin özüdür.