Media-icmalı 28.04.18

AŞPA-nın Azərbaycanda rüşvət və korrupsiya ilə bağlı qəbul etdiyi hesabata iki fərqli baxış, manatın məzənnə dayanıqlığı bugünkü (28 aprel, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

"Bu şantajdır"

"Azərbaycan" qəzeti "AŞPA-nın şantaj xarakterli "hesabatı"nda yer alan mülahizələr subyektiv fikirlər üzərində qurulub" sərlövhəli məqalədə AŞPA-nın Azərbaycanda korrupsiya və rüşvət ilə bağlı son hesabatını siyasi ekspert Elçin Mirzəbəyli ilə dəyərləndirir.

E.Mirzəbəyli AŞPA-nın Azərbaycanla bağlı son "hesabatı"nı qərəzli sənəd sayaraq buradakı mülahizələrin subyektiv fikir və ehtimallar üzərində qurulduğunu iddia edir: "Məsələn, qurumda təmsil olunan deputatlardan hansısa təsəvvür edib ki, Azərbaycan təmsilçiləri ona rüşvət təklif edirlər, yaxud ağıllarından bu barədə fikir keçir. Bu cür ehtimallar və fərziyyələr üzərində məhkəmələr isə yalnız inkvizisiya dövründə mümkün idi".

Ekspertin fikrincə, AŞPA üzvü olan deputatlardan kimsə ona rüşvət təklif edildiyini düşünübsə, faktı hadisənin baş verdiyi ölkənin hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət etməklə rəsmiləşdirməli idi: "Amma göründüyü kimi, belə faktlar yoxdur. İttihamlar yalnız ayrı-ayrı şəxslərin subyektiv fikirləri, ehtimalları üzərində qurulub".

E.Mirzəbəyli bu sənədin qəbul olunmasında "erməni izi" olduğunu iddia edir, AŞPA-da Azərbaycan lobbiçiliyindən narahat olanları Ermənistan və Cənubi Qafqazda hərbi-siyasi mövcudluğunu qorumağa çalışan, terrorizmə və aqressiv separatizmə dəstək verən dairələr tərəfindən satın alınanlar sayır.

Ekspertə görə, bu "hesabat"ın indi qəbul olunması həm də Azərbaycanda payızda keçiriləcəyi gözlənilən prezident seçkilərinin aprel ayında keçirilərək önə çəkilməsilə bağlıdır: "Bu, həm də seçkilərin irəli çəkilməsilə payızda gerçəkləşməsi planlaşdırılan təxribat kampaniyalarının fiaskoya uğraması və Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzuna zərbə vurmaqla ölkəmizi özündən asılı salmağa çalışan qüvvələrin arzularına çatmaması ilə bağlıdır".

E.Mirzəbəyli sənəddə "erməni izi"nə daha bir əsas kimi "hesabat"ın Ermənistanda hakimiyyət boşluğu yarandığı bir dövrdə qəbul edilməsini göstərir.

Ekspert AŞPA-nı həm də Ermənistanda baş verməkdə olan hadisələrin əsas səbəbi kimi parlament seçkilərinin saxta keçirilməsini müzakirə etməməkdə suçlayır.

E.Mirzəbəyli hesab edir ki, AŞPA xeyli vaxtdır ki, qlobal və regional proseslərdə geosiyasi təzyiq alətinə dönüb, bu "hesabat"ı isə şantajdır və bu sənədlə Azərbaycanın leqal lobbiçilik fəaliyyətinin qarşısının alınması, rəsmi Bakı ilə əməkdaşlıq edən bütün beynəlxalq təşkilatlar, ölkə və parlamentariləri şantaj edilirlər.

"Bu xalqın adına yazılan ləkədir"

"Azadlıq.info"da isə "AŞPA-dakı hesabat ölkəni biabır etdi" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycanda rüşvət və korrupsiya ilə bağlı qəbul edilən hesabatı və nəticələrini müzakirəyə çıxarır.

Müəllif deyir ki, son illər Azərbaycanın adı bütün nüfuzlu hesabatlarda və ya müzakirələrdə olduqca mənfi hallanır: "Dünyanın harasında nəhəng korrupsiya, rüşvət, çirkli pulların yuyulması və digər neqativ məsələlər ortaya çıxırsa, orada mütləq bir cümlə də olsa Azərbaycanın adı keçir. Ölkəmizin adına bu neqativ imici qazandıran Azərbaycan hökumətinin fəaliyyəti olsa da, bütövlükdə xalqımız da bu rüsvayçı imicin daşıyıcısına çevrilib".

Yazı müəllifi vurğulayır ki, belə rüsvayçı və cinayət tərkibli işlərə görə ölkədə heç kim cavabdehlik daşımırsa, cəzalanmırsa, deməli bu, həm də xalqın adına yazılacaq ləkə ola bilər.

Müəllifə görə, mərhumiyyətlərə baxmayaraq, azsaylı insanların belə əməllərə müxtəlif üsullarla etiraz etməsi isə korlanmış imici təmizləməyə yetərli deyil.

Məqalə müəllifi deyir ki, bu günlərdə AŞPA-da qəbul edilən, korrupsiya ittihamları üzrə müstəqil istintaq orqanının 219 səhifəlik hesabatı da bu qəbildən olan növbəti sənəddir: "Azərbaycan nümayəndə heyətinin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, 123 deputatın "lehinə", 9 deputatın isə "əleyhinə" səs verdiyi bu hesabat Azərbaycanın çağdaş tarixinə yazılan ləkələrdən biri kimi qalacaq".

Müəllif ölkə iqtidarının davranışlarına əsasən hesabatda adları neqativ keçən insanlara qarşı hakimiyyət tərəfdən hansısa təsirli addımların atılacağının çox çətin olduğunu bildirir və sullar ünvanlayır: "Bəs, bu hesabatda adı keçən deputatlar özləri niyə siyasi mədəniyyət göstərib istefa vermir? Ölkənin az-çox ictimai tanıtımı olan fəal insanları niyə bu rüsvayçılığa susqunluq göstərir? Heç olmasa bu rüsvayçılığı qınayacaq bir status yazmağa da çəkinirlərmi?"

Müəllif deyir ki, bu hesabatın hər sətri milləti və dövləti yerdən-yerə vuran dəhşətli faktlardır.

Müəllif hesab edir ki, ölkə iqtidarının bəzi yetkililəri sanki ölkəyə müvəqqəti gəlir gətirən şirkət kimi baxırlar, sərvətinə, insanlarına dəyər vermirlər, talayıb, dağıdıb, xaraba qoyub getməyə hazırlaşan işğalçı kimi davranırlar.

Müəllif deyir ki, ölkənin imicinin pis olması onları qətiyyən narahat etmir və bu pislikləri törədib, cəzasız qalacaqlarını zənn edənlərə və havadarlarına bu əməllərin qarşılığını mütləq alacaqları xəbərdarlığı edir.

Müəllif həm də xalqın fəal kəsimini bu məsələləri hər yerdə müzakirə etməyə, passiv insanları düşündürməyə, birgə addımlar atmaq iradəsini ortaya qoymağa çağırır.

Manatn sabitliyi nə qədər etibarlıdır?

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Devalvasiya hökumətin iradəsindən və neftin qiymətidnən asılıdır" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycanın sıx ticarət tərəfdaşları olan Rusiya və Türkiyə milli valyutalarının dollara nisbətdə dəyər itirmələrinin manata mümkün təsirlərilə bağlı məsələni gündəmə daşıyır və narahatlığını ifadə edir: "Azərbaycan qeyri-neft ixracının 36%-i təkcə Rusiyanın payına düşür. Amma qeyri-neft məhsullarını payı ixracda o qədər də əhəmiyyyətli dərəcədə deyil, istərdik ki, artan neft qiyməti ölkəyə manatı sabit saxlamağa yetəlri olan gəlir gətirsin".

Müəllifə görə, görünən bu idi ki, manatın sabitliyi neftin qiymətindn aslılıdır, bu mənada qonşu valyutlardakı dəyişikliklər artan neft indeksləri fonunda manata birbaşa təsir edə bilməz, amma Azərbaycan hökumətinin də manatın ucuzlşaması barədə qərar verə biləcəyinə dair şaiyələr durumu çətinləşdirdirdi.

"Üstəlik, iqtisadçıların bu ilin əvvəlindən müşahidə edilən xarici valyutaya artan tələbat, idxalın çoxalması kimi hesablamaları "hərarəti" bir az da artırırdı. Belə ki, bu ilin yanvar ayı ilə müqayisədə fevral ayında dollara olan tələbat 21% artmışdı".

Müəllif deyir ki, idxal məhsullarının həcminin artmasının əsasında xarici valyutaya tələbatın artması dayanır, çünki hərraclarda reallaşdırılan dollar kütləsinin əksər hissəsi bu istiqamətdə xərclənir, həm də mart ayında xarici ölkələrə tətilə getmək, Novruz bayramı ilə bağlı istehlakçı tələbinin artması da dolara tələbatı yüksəltmişdi.

Müəllif ekspert rəylərinə istinadən deyir ki, xarici valyutaya faktiki və potensial tələb artımına baxmayaraq, manatın dollara nisbətən devalvasiyası gözlənilmir.

Baş verən proseslər fonunda manatı hansı perspektivin gözlədiyinə gəlincə, müəllif informasiya qıtlığı şəraitində bu suala cavab verməyin mürəkkəb olduğunu bildirir: "Belə ki, ölkədə bazar iqtisadiyyatları münasibətləri yoxdur, verilən qərarlar isə sırf siyasi xarakter daşıyır. Mərkəzi Bank isə manatın "üzən məzənnəsi"ni nəzarətdə saxlayır".

Müəllif vurğulayır ki, bu mənada manatın məzənnəsinin əsas dayağı olan neftin qiyməti artmaqdadır və bu istiqamətdə hələlik təhlükə yoxdur.

Məqalə müəllifi deyir ki, maliyyə dairələrində əminlik var ki, manatın məzənnəsi neft indekslərindən, bir də qeyti-neft sektorunun inkişafı naminə manatı ucuzlaşdıra biləcək hökumətdən asılıdır, istənilən halda bu amillər olmadan məzənnə dəyişə bilməyəcək.