Azərbaycanda siqaretə daha çox vəsait sərf olunur, nəinki sağlamlığa

Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, tütün və tütün məhsulları idxal strukturunda ən populyar mallardan birinə çevrilir. Bu ilin beş ayı ərzində idxalçılar onların alışına  $ 124.7 milyon sərf ediblər. Bu 2012-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 9,9% çoxdur.

Bakıda kiçik bir dükan sahibi olan 43 yaşlı Elxan İsmayılov  2006-cı ildən məhkəmələrə gedəndən sonra siqaret çəkməyə vərdiş edib. Belə ki, o, dəyən zərər ödənilmədən müəssisələrdən birindəki səhmlərindən məhrum olub. “Bu gündə 10 siqaret çəkirəm. Atmaq istədim, çox gecdir”, - o bildirib.

QHT-lərin məlumatına görə, siqaret çəkmək tədricən “gəncləşir”. Buna səbəb gənclər arasında tərbiyənin aşağı səviyyədə olması, həmçinin işsizlikdir. Sosioloqlar gənc nəslin  siqaretə meylliyini sosial təminatın aşağı səviyyədə olması ilə əlaqələndirir. Psixoloji aspekt də mühüm rol oynayır – gənclər yaşlı həyata qədəm qoyduqlarını göstərmək üçün erkən yaşlarında siqaret çəkməyə başlayırlar.

Azərbaycanda tütün məhsullarının markalanması xaricilərdən fərqlənir. Əgər Amerika, Avropa və Rusiya istehsalı olan siqaret qutularının üzərində iri şriftlərlə “siqaret çəkmək öldürür” sözləri yazılırsa, yerli siqaret qutularında “Siqaret çəkmək sağlamlığınıza ziyandır” sözləri yazılır.

Azərbaycanda  ixrac üçün fəaliyyət göstərən yalnız bir tütün fabriki var.  Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, beş ay ərzində “European Tobacco-Baku" 6,4 milyon manat dəyərində tütün məmulatları istehsal edib ki, bu da 2012-ci ilin həmin dövrü ilə müqayisədə 13,3% azdır. Ötən  il istehsal həcmi 19,6 milyon manat (-14.6%) təşkil edib. 2005-ci ildən Azərbaycanda siqaret istehsalı ildə 5 milyard ədəddən  2 mlrd. ədədə enib (2011) . 2012-ci ildə şirkət ümumi məbləği $ 9,3 milyon (-7%) dəyərində məhsul ixrac edib.

Son illər tütün istehsalı getdikcə artır.  2012-ci ildə 4.3 min ton tütün yığılıb ki, bu da 2011-ci ilin göstəricisindən 19,3% çoxdur.

2012-ci ildə Azərbaycana bəyan edilmiş ümumi dəyəri $ 303,6 milyon həcmində tütün və tütün məmulatları göndərilib. Bu 2011-ci ildə olduğundan  22,1% çoxdur. Müqayisə üçün qeyd edək ki, sözügedən dövrdə xaricdən ümumi məbləği $241,7 mln. həcmdə dərman preparatı alınıb.

Bu acınacaqlı tendensiya gəliri az olan əhaliyə malik ölkələrə xasdır. Siqaret çəkənlərin ümumi sayının 84%-i keçid iqtisadiyyatlı və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yaşayır. İnkişaf etmiş ölkələrdə isə əksinə siqaret çəkənlərin sayı azalır.

Hazırda Yer kürəsinin hər üçüncü yaşlı adamı siqaret çəkir. Dünyada siqaret çəkənlərin ümumi sayı 1,3 milyard nəfər həcmində dəyərləndirilir. Bunun 1.1 milyardını kişilər və 230 milyonu qadınlar təşkil edir.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, siqaret çəkənlərin sayı artmaqda davam edir. Siqaretin yayılmasının artım tendensiyası dəyişməz qalarsa, 2025-ci ilədək siqaret çəkənlərin sayı  1,9 milyard nəfərə çatacaq.--08A-