Bu günlərdə çapdan çıxan “Gürcüstandan Azərbaycana dialektoloji lüğət” adlı kitabda Azərbaycanın Qazax, Ağstafa, Tovuz, Gədəbəy, Şəmkir rayonlarının, Gəncə şəhərinin və Gürcüstanın cənub-şərqindəki Borçalı bölgəsinin dialekt sözləri ilk dəfə sistemli şəkildə tədqiqata cəlb edilib.
Kitabın əvvəlində Borçalı, Qazax, Ağstafa, Tovuz, Gədəbəy, Şəmkir və Gəncə rayonları haqqında ensiklopedik məlumatlar verilir. Lüğətdə adıçəkilən bölgələrə aid təxminən 6000 (altı min) dialekt sözünün izahı verilib. Onların bir hissəsi əvvəllər nəşr edilmiş ümumi dialektoloji lüğətlərdən seçilib. Lüğət tərtib edilərkən əvvəlki ümumi dialektoloji lüğətlərdə adıçəkilən bölgələrə aid verilən sözlərin mühüm hissəsinin indiyədək diqqətdən yayınan və lüğətlərdə əksini tapmayan mənaları açıqlanıb, eyni zamanda, ayrı-ayrı sözlərin yayılma coğrafiyası ilə bağlı düzəliş və əlavələr edilib. Lüğət müəlliflərinin bölgələrdə apardığı tədqiqatlar nəticəsində toplanmış 1000-dən çox söz ilk dəfə tərtib edilərək sözlüyə daxil edilib.
Dialekt sözləri Azərbaycan əlifbası ilə yazılıb, Türkiyə türkcəsində ətraflı izah edilib və leksik mənasının tam anlaşılması üçün nümunə cümlələr verilib.
Bundan başqa, kitabın sonuna hər bölgəyə xas folklor nümunələri əlavə edilib və bu mətnlər həmin dialektlərin tələffüz şəklinə uyğun olaraq verilib.
440 səhifəlik lüğət Azərbaycan dili tarixinin, tarixi leksikamızın, xalqımızın etnoqrafiyasının öyrənilməsində mühüm mənbə olmaq iddiasındadır. Lüğət Türkiyə türkcəsində nəşr edildiyindən, o, digər türkdilli xalqların tədqiqatçılarının dil tarixi, etimoloji və dialektoloji araşdırmalarında faydalı bir qaynaq ola bilər.
Kitabın müəllifləri Qars Qafqaz Universitetinin dosenti Afina Məmmədli-Barmanbay və Filoloji Araşdırmalar və Dil Monitorinqi Mərkəzinin sədri Vasif Sadıqlı, redaktorları Əməkdar elm xadimi, professor Qəzənfər Kazımov və Ərdahan Universitetinin professoru Şurəddin Məmmədlidir. Lüğətə AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun dosenti Kifayət İmamquliyeva, Bakı Avrasiya Universiteti Kitabxana-İnformasiya Mərkəzinin direktoru Sima Cəfərova, Manisa Cəlal Bayar Universitetinin dosenti Ayvaz Morkoç və Qars Qafqaz Universitetinin dosenti İlkin Qulusoy rəy verib.
“Gürcüstandan Azərbaycana dialektoloji lüğət”in nəşri Azərbaycan Diasporuna Dəstək Fondu tərəfindən maliyyələşdirilib və İstanbulun nüfuzlu “DBY Yayınları” nəşriyyatında həyata keçirilib.
Mədəniyyət
-
Azərbaycanda kitabların qiyməti geniş diapazonda dəyişir və adətən 5-25 AZN ($3-$15) arasında olur. Bununla belə, artan yaşayış xərcləri səbəbindən bir çox kitabsevərlər sevdikləri əsərləri əldə etməkdə çətinlik çəkirlər. Nəticədə, ikinci əl kitablar, elektron kitablar və ya xarici ölkələrdən onlayn sifarişlər daha sərfəli alternativlər kimi populyarlaşır.
-
İncəsənət və ekologiyanın birləşdiyi COP29 yaşıl zonasının mərkəzində Azərbaycan cəsarətli bəyanatla çıxış edib. Dünya səslərinin hay-küyü arasında ART Pavilion mədəniyyətin, yaradıcılıq və davamlılığın kəsişməsinə bariz sübutdur. Onun mərkəzində azərbaycanlı rəssam Aida Mahmudova özünün təəssüratoyadıcı Beyond Functionality adlı sərgisini təqdim edib.
-
Mexikoda keçirilən möhtəşəm mərasimdə Danimarkanın kiçik Dunstal şəhərindən olan 21 yaşlı Victoria Kjær Teilvig “Miss Universe” yarışmasının qalibi elan olundu. Bu, Danimarkadan olan iştirakçının bu mötəbər titulu qazandığı ilk haldır.
-
İqlim dəyişikliyinin təsirləri getdikcə artan bir dünyada, incəsənət gözlənilməz, lakin güclü bir platforma olaraq ortaya çıxaraq ekoloji məsuliyyət barədə məlumatlandırma və müzakirələrə təkan verir. Bu təşəbbüslərdən biri də hazırda Goethe-Institutun dəstəyi ilə Kapellhausda nümayiş olunan “Başqa bir iqlim növü” adlı sərgidir. Bu sərginin zamanlaması təsadüfi deyil və 11-22 noyabr tarixlərində Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı — COP29 ilə üst-üstə düşür. Sərgi, yerli və beynəlxalq perspektivləri birləşdirərək tamaşaçılara vacib ekoloji məsələlər barədə düşünməyi təklif edir.
Rəy yaz