BAŞA DÜŞMƏYƏNDƏ ÖZ MƏDƏNIYYƏTINI QURDALA�

Yemək haqqında
Nə vaxtsa azərbaycanlıların qonağı olan hər kəs bilir ki, süfrəyə verilən hər şeyi yemək mümkün deyil. Mən hələ süfrələri aşıb-daşan Azərbaycan toylarından danışmıram.
Mənim ölkəmdə yemək rifah, səxavət və qonaqpərvərlik simvoludur və insanlar qonağı kifayət qədər yedirməsələr ölərlər.
Bundan başqa, biz - azərbaycanlılar özümüzü öyməyi sevirik - bu, bizim qanımızdadır ki, bu da bizi bəzən çox çətin vəziyyətə salır, çünki biz həm də bəd nəzərdən çox qorxuruq. Beləliklə, bizim canımızda olan başqaları qarşısında lovğalanmaq istəyimiz daim göz dəymək qorxusu ilə mübarizə aparır.
Burada köhnə bir lətifə yadıma düşdü, hansı ki, mənə elə gəlir ki, bizim özümüzü göstərmək üçün nələrə hazır olduğumuzu yaxşı göstərir.
Bir dəfə azərbaycanlı, rus və gürcü bara içməyə gedirlər. Rus hesabı verərkən deyir: "artığını saxla". Sonra trio şam yeməyinə gedir, burada gürcü hamının yerinə hesabı ödəyir və ofisianta deyir ki, "artığı lazım deyil".
Azərbaycanlı əsəbiləşir və dostlar kluba gedirlər, çıxanda azərbaycanlı qarderobda işləyən qıza yekəxanalıqla deyir: "palto lazım deyil!".
Mən təzəcə İngiltərəyə gələndə və qaynanamın qənaətcilliklə yemək bişirdiyini görəndə çox narahat oldum. Düzünü desəm, depressiyaya düşdüm və fikirləşdim ki, onlar hədsiz dərəcədə xəsisdirlər və əsl Azəri kimi belə biabırçılıqdan dəhşətə gəldim.
Və yalnız sonradan qohumlarımı yaxından tanıdıqca başa düşdüm ki, onlar, prinsipcə, kifayət qədər əliaçıq insanlardır. Onu da anladım ki, şam yeməyinin tərkib hissələrini hansısa kimyəvi təhlildəki kimi hesablamaq adətinin xəsisliklə heç bir əlaqəsi yoxdur. Məsələn, qaynanam bizdə salat hazırlayanda bir dənə də artıq turpdan istifadə etmiir. Və əgər xəsislik haqda şübhələrim haqlı olsaydı, o, əksinə, mənim havayı turplarımdan doyunca yeyərdi, çünki bilirdi ki, mən onun neçə turp yediyini saymıram. Nəhayət, başa düşdüm ki, bu adət xəsislikdən deyil, israf etməmək təcrübəsindən irəli gəlir.
İrlandiyadan olan rəfiqəm hesab edir ki, bunun kökləri ingilislərin tarixən heç vaxt əsl aclıq çəkmək məcburiyyətində qalmaması ilə əlaqədardır. Buna görə də, onların həyatdan və şam yeməyindən razı qalmaq üçün süfrəyə həddindən artıq çox yemək vermək istəyi yoxdur. Uzun sözün qısası, bu məsələ uzun müddət mənim üçün anlaşılmaz qaldı.
Lakin burada neçə illər boyu yaşadıqca və ingilisdə ərdə olduğum üçün mən də bu adətləri mənimsəməyə başladım. İndi soğanın artıq qalan hissəsini polietilenə büküb soyuducuda gizlətdiyimi görəndə doğma anam mənə gülür. Beləliklə, kobud desək, ortalıqda qalmışam.
Mənim Londonda Bakıdan olan çox yaxşı dostlarım var. Amma hər dəfə onları nahara dəvət edəndə mən stress keçirirəm, narahat oluram ki, görəsən, kifayət qədər yemək hazırlamışammı, onlar salatların və çərəzlərin sayına görə arxamca danışmayacaqlar ki?
Mən özüm də elə-belə onlara baş çəkə bilmirəm, çünki bilirəm ki, mütləq süfrə açacaqlar. Bu yaxınlarda mən anamın ad günü üçün ona hədiyyə göndərməli idim. Bakıya gedən dostlarıma zəng etdim və soruşdum ki, gəlib hədiyyəni onlara verə bilərəmmi. Düşündüm ki, belə daha asan olacaq. Amma sual verəndə fikirləşdim ki, yəqin onlar mənə yemək verəcəklər. İşarə etdim ki, nahara-filana ehtiyac yoxdur və dedim ki, nahardan sonra gəlirəm. Mənim anlamımda bu o demək idi ki, "yemək lazım deyil. Amma çay yerinə düşər". Buna baxmayaraq, günorta saat üç radələrində onlara gəlib çatanda, məni yeməklə aşıb-daşan süfrə arxasında gözləyirdilər.
Pul məsələsi
Bir dəfə imkanlı bir mamaşa (ingilis) məndən soruşdu ki, körpə qızıma yeməyə nə verirəm? Dedim ki, körpələr üçün xüsusi sıyıqdan istifadə edirəm. - Yox!, - deyə o qışqırdı, - bu ki, adi sıyıqdan çox bahadır!!!
Şoka düşdüm. Görəsən, bir paçka sıyıq nə qədər baha ola bilər ki, 60-65 pens? Bu an mən hiss etdim ki, heç vaxt varlı olmayacağam. Elə şeylər var ki, harada yaşayırsan yaşa, dəyişmir! Mən həmişə Azəri olaraq qalacağam.
Biz, azərbaycanlılar pul səpələməklə fəxr edirik.
Görüşlərdə hesabı kim verməlidir?
Feminizm-şmenimizm. Yox, əlbəttə ki, üzr istəyirəm, amma əgər oğlan səni görüşə dəvət edirsə, hesabı da o verməlidir, vəssəlam!
Bir dəfə bir tanışımla görüşə getdim. O, Bakıda hansısa xeyriyyə təşkilatına işləyirdi. Amerikalı olduğu üçün, yəqin düşünürdü ki, hesabı mənimlə yarı bölməklə mənə hörmətini nümayiş etdirdir (baxmayaraq ki, biz "Anadolu"da yemək yeyirdik!). Mən, əlbəttə ki, öz payımı ödəməyi təklif etdim və o, razılaşdı. Aydındır ki, ikinci dəfə görüşmədik. Bəli, mən konservativ qızam (özümə lazım olanda!). Axı necə də olsa, bu, görüşdür! Görüşə dəvət etmisən - zəhmət çəki, hesabı ödə!
Xarici görünüş
Biz qızlar yaman qurduq. Milliyyətindən asılı olmayaraq. Şərqi Avropadan olan qızlar çox vaxt yerli (Britaniya) xanımların nə qədər pis göründüyünü müzakirə edirlər - kosmetikasız, krossovkada və reytuzda, yuyulmamış və daranmamış saçları (amma bilin ki, bunun mənim ingilis rəfiqələrimə aidiyyatı yoxdur! Dostlarımın yaxşı görünməyini sevirəm. Və məni gözə xoş görünən insanların əhatə etməsinə nail olmuşam).
Amma bilirsiniz, dəhşətli olan nədir? Bir məktəb rəfiqəmin yolu Londona düşmüşdü və mənə baş çəkməyə gəlmişdi. Onu görməyimə çox şad idim. Masa arxasında əyləşib köhnə şəkillərə baxırdıq. Dedim ki, son illər ərzində, xüsusən, uşaq dünyaya gələndən sonra necə qocaldığımı hiss edirəm. O, nəvazişlə mənə baxdı və dedi:
- Nə danışırsan, sən qətiyyən qocalmamısan. Sadəcə olaraq özünə baxmırsan!
Nə??? Nə??? Mən o gəlməmişdən əvvəl nə qədər əziyyət çəkmişdim: saçlarımı fenlə qaydaya salmışdım, ən bahalı cinsimi geyinmişdim. Səliqə ilə kosmetika çəkmişdim ki, təbii və effektli görünsü. Hətta həmişə geyindiyim flis köynəyi də dəyişmişdim və brilliant sırqalar taxmışdım. Klassik və eleqant... Onun bu sözündən sonra mənə elə gəldi ki, britan-azərbaycanlı sifətimə şillə vurdular. Yəni bu illər ərzində o qədər dəyişmişəm ki, necə ingilissayağı göründüyümü hiss etmirəm? (mənfi mənada)
Ona baxdım və düşündüm ki, gözümdə o, nə qədər səfeh görünür: həddindən artıq çox yonulmuş qaşlar, bazar günü əynində ofis geyimi, təqaüdə çıxmış Geyşanın kosmetikası. Və onun, çox üzr istəyirəm, Zaporojets ölçülü arxası! Bax, indi bir az rahatlandım.

Scary Azeri