ZORƏN TƏMİR

Şəhidlər Xiyabanındakı "Şəhidlər camesi" təmirə dayandırıldı və ilk baxışda hər hansı tikilinin təmirə ehityacı olması təəccüb doğurmur. Amma bu məscidin təmirə dayandırılması məhz Türkiyə ilə Ermənistan arasında sərhədlərin açılıb-açılmaması üzündən Azərbaycanla Türkiyə arasında siyasi gərginliyin artdığı bir dövrə təsadüf etməsi diqqəti çəkir. Üstəlik, nəzərə alsaq ki, bu məscid cəmi 17 il öncə tikilib, o zaman ibadət evinin təmirə dayanması təkcə sual yox, həm də böyük sual doğurur. Bununla yanaşı adı çəkilən məscidin bir neçə il öncə cari təmir görməsindən sonra yenə təmirə dayanması artıq ciddi şübhəляря йол ачыр. Bundan maraqlı və şübhəlisi isə budur ki, məscid rəhbərliyinə ibadət evinin təmirə dayanması barədə xəbərdarlığı hər hansı uyğun qurum yox, polislər ediblər. İndi sadəcə anlаmaq istəyirik ki, məciddə təmiri daxili işlər nazirliyi, yoxsa bir qrup polis aparacaq ki, xəbədarlığı onlar ediblər?
MƏSCİD OLAR, AZAN YOX VƏ YA AZANSIZ MƏSCİDİN NƏ YARAŞIĞI? BƏLKƏ HEÇ BİRİ LAZIM DEYİL
Məscid yalnız Allaha ibadət evidir və bəndə ilə Allah arasında ən səmimi rabitə məkanıdır. İnsan iki yerdə, bir evində və bir də məsciddə ayaqqabılarını soyunur, bu isə bir istirahət, əmin amanlıq, arxayınlıq anlamına gələn məsələdir. Bəşər dediyimizin ədalətindən əlini üzdükdə bəndinin üz tutduğu Həqq ədaləti və Həqq divanı olur. Biz bilmirik ki, bu ədalətə üz tutanlar hansı günah sahibləridir ki, onların razi-niyazları, duaları bu məscidi təmirə dayanmağa vadar edib. Bəlkə, bu razi-niyazlar və dualar kmilərisə qıcıqlandırıb. Elə yalnız söz-söhbət olmasın deyə yadınıza bir neçə ilə əvvəl azan verilməsinə qoyulan qadağanı xatırlatmaq istəyirəm. 622-ci ildən, yəni Bilal Həbəşinin (ə) verdiyi ilk azandan bu yana heç bir müsəlman ölkəsində azana qadağa qoyulmamışdı, fasilə yaranmamışdı, bu fasilə ilk dəfə məhz Azərbaycanda yarandı. Azərbaycanda iqtidar dediyimiz azanın bərk səslə verilməsindən narahatlığını ifadə edərək bir müddət ümumiyyətlə azanı qadağan etdi. Yəni, Allahın əmri olana əl uzatdı. Ona görə də bu ölkədə məscidlərin bağlanmasını, dağıdılmasını artıq təəccüb və ya heyrətlə qarşılamırıq. Hətta bir gün desələr ki, bu iqtidar bütün məscidləri bağlamaq əmri verib, yenə də təəccübümüzə səbəb olmayacaq. Çünki, Həqqdən həya olmayan yerdə hansı şər iş desən baş verər. Həmin şərlərdən biri də "Şəhidlər camesi"nin qapadılmasıdır. Həmin vaxt azana qoyulan qadağanın necə verilməsi göz önündə oldu və bunu edənlər özləri də yaxşı bilirlər ki, səbəb heç də azanın verilməsində deyildi, sovet idarəetmə məktəbini keçənlər sadəcə kiməsə "kimin kim olmağı"nı sübut etmək istəyirdilər. Yəni, o zaman azanın qarşisının alınması səbəbi nə idisə, fikirmizcə, indi də məscidin qapadılması elə həmin səbəbdir.
"Şəhidlər camesi"ndən fərqli olaraq Murtuza Muxtarov küçəsindəki "Mühəmməd peyğəmbər" məscidinin dağıdılması sırf iqtsiadi maraqlara bağlıdır, yəni, bu məçsid binasını uçuranlar həmin yerdə gəlir mənbələri olan bina tikmək istəyirlər. Bakıda bu hündürmərtəbli binaları tikən tikinti şirkətləridir, pulu verən isə məmurlardır, sahibkar adı ilə kimsə başqa şəxs çıxış edə bilər, amma əsl sahibkar məmurlardır. Onların adına yazılı olan heç nə yoxdur, çünki qanun deyilən kağız üzərindəki yazıya görə məmur sahibkarlıqla məşğul ola bilməz, amma gerçəkdə bu o demək deyil ki, məmur sahibkarlıqla məşğul olmur, olur və buna görə də Azərbaycan hakimiyyəti həmin məmur oliqarxlardan ibarətdir. Hüquqi baxımdan bu məmur oliqаrxlarыn adlarına heç nə yoxdur, amma əslində bütün əmlak olnlara aiddir və onlarındır. Bax, həmin məscidi də elə həmin olиqarx-məmurlar sökdürdülər, nəfslərinə, dünya malına, tamaha görə axirətlərinin üstündən birdəfəlik xətt çəkdilər.
AÇAQMI, AÇMAYAQMI?
Ötən ilin noyabrından Türkiyə ilə Ermənistan arasında əlaqələrin normallaşdırılması sahəsində bir intensivlik yaşanmağa başladı və həmin vaxtdan Türkiyə rəsmilərinin Azərbaycana da səfərləri sıxlaşdı. Hər halda Azərbaycana gələn türk siysətçiləri görüşlərdə İsa Qəmbər demişkən futboldan danışmırdılar. Amma burası da var ki, Türkiyə ilə Ermənistan arasında danışıqların sürətlənməsinə Türkiyə prezidenti Abdullah Gülün Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı futbol matçına baxmağa gəlməsi az rol oynamamışdı. Həmin matçı Türkiyə uddu, amma böyük siyasətdə bunu edə biləcəkdimi? Çünki sayın Mustafa Kamal Atatürkün "döyüş meydanında qazandığı çətin qələbəni türk danışıq masası arxasında çox asanlıqla itirir" kəlamı həmişə yaddaşlarda təzələnir.
Nəhayət, bu ilin martından Türkiyə ilə Ermənistan arasında sərhədlərin açıla bilməsi məsələsi təkcə siyasi dairələrin yox, türk və Azərbaycan ictimaiyyətinin müzakirəsinə də döndü. Elə ilk andan rəsmi Bakı "bir millət iki dövlət" dediyi tərəfə, yəni Türkiyəyə qarşı antikampaniyaya başladı, Türkiyənin mövqeyini türk xalqının yox, "AKP iqtidarının marağı" kimi dəyərləndirdi. Buna cavab olaraq dərhal rəsmi Bakı Rusiya ilə arasında sıcaq münasibətlər fonu yaradılmağa başladı. Azərbaycandan bir qrup deputat Türkiyəyə "Qarabağ torpağı" apardı, illərlə nə iş gördüyü bəlli olmayan ictimai qurumlar Türkiyə səfirliyi önündə aksiyaya əl atdılar və iqtidaryönlülər Türkiyəni "Azərbaycana xəyanət"ə qədər suçladılar.
Sərhədlərin açılıb-açılmaması iki rəsmi dairənin elə dairəsində də qapanmalı ikən rəsmi Bakı ölkə ictimaiyyətini buna alət etdi, dünənə qədər yalnız iqtisadi xəbərlər yayan rəsmi qəzetlər adları heç kimə bəlli olmayan ictimai qurumlar adı altında iqtidarın bəslədiyi "ictimai-siyasi xor kapellası"nı qəzet səhifələrinə çıxardı. Təkcə ölkə ictimaiyyəti içində yox, öz ailəsi və qohum-əqrəbası içində hörməti, siyasət deyilən sözün hərflərindən belə anlayışı olmayanlar uzun əsrlər boyu dünyaya hökmranlıq etmiş "kos-kocaman Osmanlı"nı Azərbaycana xəyanətdə suçladılar.
SİYASƏTMİ, İBADƏTMİ?
Amma rəsmi Bakı təkcə Rusiya ilə əlaqələri sıxlaşdırmaqla dayanmadı. Bunu Turkiyəyə məsaj olaraq "sərhədləri açsan Rusiya ilə dost olacağam" siyasi anlamına gətirdi. Bu da istisna deyil ki, hakimiyyətdə olan ruspərəst qüvvələr Türkiyə ilə Azяrbаycan arasında əlaqələrin azacaıq da olsa soyumasını sadəcə illərlə gözləyirdilər və imkan düşən kimi bu soyuqlьу antitürk kampaniyasına çevirməyə fürsət axtarırdılar. Həmin fürsət yarandı və addımlar atılmağa başladı.
İlkin olaraq Azərbaycanın Türkiyəyə satdığı qazın qyimətinin qaldırılması barədə informasiyalar dolaşmağa başladı. Amma bu da az göründü və nəhayət aperlin 25-də "Şəhidlər camesi"nin bağlanması kimi əcayib addım atıldı. Rəsmi mənada məscidin təmirə bağlanması ortaya qoyuldu, amma yuxarıda dediyimiz kimi bu məscidin hər hansı şəkildə təmirə ehtiyacı yox idi və yaxın 50 ildə təmir olmasa idi belə, məscid bununsuz keçinrədi. Bu isə artıq siyasət deyil, yəni məscidin bağlanması siyasi gediş sayıla bilməz. Bu inanc məsələsidir. Belə məsələ ilə zarafat və ya təzyiq olmaz. Bu artıq başqa mənalardan xəbər verir. Bunun adına düşmənçilik, özü də din düşmənçiliyi deyərlər. Bu addımı atanlar indiki Türkiyə iqtidarının dinə həssaslığını bildiklərinə görə məscidin qapadılması mяsяlяsinin Türkiyənin Azərbaycandan birdəfəlik üz döndərəcəyinə hesablanmış addımdır. Bu addımın arxasında Türkiyənin dövlət siyasətinə narazılıq yox, dinə, imana, inanca sataşmaq ifadяsi durur. Buna rus dilində "pridiratsya" deyərlər və bizim dilə tərcümədə öcəşmək anlamına gəlir.
Ən ağrılısı odur ki, ölkə iqtidarı məscid sökmək, məscid bağlamaq kimi bir odla oynayır. Allah gec edir, amma güc edir. Odur ki, bu odla oynamayın, çünki, bu od təkcə sizlərin yox, 8 milyonluq xalqın başında çatlayacaq və bu günahın altından heç kəs canını qurtara bilməyəcək!!!
QOCA DÜŞMƏN DOST OлAR?
Rəsmi Bakının gərginliyinin narahatlıqdan doğduğunu güman edən rəsmi Ankara dəfələrlə bəyanatlar yayaraq Azərbaycanın maraqları əleyhinə hər hansı addımın atılmayacağı вяди verdi, fəqət bu rəsmi Bakını qane etmədi. Amma, burada bir incə cəhət budur ki, rəsmi Bakı da bilirdi ki, Türkiyə Azərbaycan maraqlarını zərbə alıtnda qoyacaq addım atmaz. Ona görə də bütün baş verənlər rəsmi Bakının Rusiyaya yaxınlaşması üçün bir bəhanə təəssüratı yaradır və bu baxımdan artıq strateji siyasi xəttin dəyişməsi kimi bir halın baş verməsi göz önündədir.
Amma bu başdan deyək ki, bu seçim Azərbaycana, Azərbaycan Qərb münasibətlərinə, xalq olaraq bizlərə yaxşı heç nə vəd etmir. Əgər Azərbaycan bu yaxınlaşma ilə Rusiyadan Qarabağ probleminin birmənalı olaraq həllini umursa bu baş verməyəcək. Çünki, məşhur siyasi tezisdə deyildiyi kimi "münaqişələr böyük siyasətlərin manevr alətidir" və heç bir güc bu problemi sona qədər aradan qaldırmaq niyyəti güdmür, ən yaxşı halda həmin problemi ondan siyasi manevr üçün bir daha istifadə edə bilmək səviyyəsində həll edir. Əgər Azərbaycan işğalda olan topraqları qaytarmağı umursa, bu Rusiyanın yox, Azərbaycanın problemi olduğu üçün bu problemi elə Azərbaycan dövləti xalqı ilə birlikdə həll etməlidir və sadəcə burada başqa çıxış yolu da yoxdur. Yox, əgər bu problemi Rusiyanыn əli ilə həll etmək istəyirsə o zaman Ermənistan kimi Rusiyanın forpostu olmağı göz önünə almalıdır. Amma burası da var ki, Rusiya uzun əsrləri sınaqdan çıxan Ermənistan kimi forpostu yeni forpost olmaq istəyən Azərbaycana dəyişməyəcək. Ermənilərin arxasında duran Rusiya olub, indi də Rusiyadır və sabah da yenə Rusiya zəncirini əlində saxladığı bu küçüyü üstümüzə qısqırdacaq.
"BİR MİLLƏT İKİ DÖVLƏT" EPOXASI BİTDİMİ? QANLI YANVAR YADDAN ÇIXDIMI?
Mövcud iqtidarın hələ ortalıqda siyasi sonuc olmayan bir məsələyə görə Türkiyə ilə münasibətləri korlaması Türkiyə baş naziri Ərdoğanın özü demişkən düşündürücüdür. Rəsmi Bakı Türkiyəyə sanki bir xəyanətkara davranır kimi davrandı. Rəsmi Bakı Türkiyəyə göstərdiyi təpkini Ermənistana göstərsəydi, bəlkə də ermənilər çoxdan Azərbaycan torpaqlarını tərk etmişdi. Amma yox, rəhmətlik Sabir demişkən "öz qövmümüzün başına əngəl kələfiz biz". Rusiya ilə Gürcüstan arasыnda münaqişəyə qədər İlham Əliyev iqtidarı hər çıxışında Ermənistanı "sülh yolu ilə olmasa başqa vaistələrlə torpaqlarımızı azad edəcəyik" deyə hədələyirdi. Amma Rusiyanın Gürcüstana hərbi təcavüzündən sonra rəsmi Bakı hələ bir dəfə də olsun Ermənistana müharibə hədə-qorxusu gəlməyib. Çünki, bu iqtidar çox gözəl bilir ki, Ermənistan Rusiyanın forpostudur və Gürcüstana təcavüzü ilə həmin təcavüzü Azərbaycana də təkrar edə biləcəyini göstərdi. Rəsmi Bakı Rusiyanın zoru qarşısında susdu.
Amma indi Türkiyəyə qarşı göstərilən saymazlıq başa düşülmür. Yəni, son on illər ərzində Türkiyə Azərbaycana görə addımlar atdı, 1993-cü ildən bu yana sərhədi bağlı saxladı, həmin müddət ərzində rəsmi Bakının Qarabağın azadılığ üçün əməli hansı addmı olması ortada yoxdur. Axı, iqtidar olaraq hansı əməli addım atıldı ki, Ankara təzyiq vasitəsi olan sərhədləri bundan sonra bağlamaq da məna görsün? Türkiyə Qarabağın azad ediləcəyini daha nə qədər gözləməlidir? Gürcüstan Cənubi Osetiyaya hədə-qorxu gəlmədi, ölkənin ərazi bütövlüyünə təhlükə olan separatçı rejimə qarşı əməliyyata başladı və Rusiyanun bu separatçı rejimi dəstəkləyərək Gürcüstana təcavüzü ilə bütün dünyaya bu rejimlərin arxasında Rusiyanın durduğunu əyani nümayiş etdirdi. Həmin vaxtdan rəsmi Vaşinqtonunun Rusiya üçün ölümə bərabər olan "buna görə sizin baшыныз hələ çox ağrıyacaq" ifadəsi və Rusiyanı iqtisadi baxımdan çökdürmək üçün idarə edilən "beynəlxalq maliyyə böhranı" işə salndı və hələ də davam edir.
Amma rəsmi Bakının yadına salırıq ki, Türkiyəyə arxa çevirib Rusiyvanı özünə dost tutmaq istəyənlər hər il yanvarnı 20-də bu xalqın bir nəfər kimi yad etdiyi 20 yanvar şəhdilərini və Rusiya ilə bizim aramızda axan bu qanları unutmasın. Rusiya ilə dost olmaq istəyənlər bu qanları ayaqlayıb "dost" ola bilərlər. Heç nə və heç kim yadımızdan çıxmayıb, nə düşmənələrimiz, nə dostlarımız. Amma bir məsələni də yada salıırıq. Bəlkə bu iqtidar "bir millət iki dövlət" epoxasının bitdiyini sanır? Bu ifadə ki, mövcud iqtidarın arxitektoru mərhuüm dövlət başçısı Heydər Əliyevin tez-tez təkrar etdiyi ifadələr sırasında idi. Bəlkə bu iqtidar 20 yanvar hadisələrini yaddan çıxarıb. Elə isə yada salırıq, Rusiyadan dost olmaz. Türkiyəyə isə təpki göstərənlərə deyirik, qardaş xəyanət etməz! Səbrli olun, siyasət qəzəb yox, səbr istər, üzün əsrləri dünyanın hakimi olmuş imperya kökündə bişənlər nə etidklərini və nə üçün etdiklərini yaxşı bilirlər və ya Türkiyə türkləri demişkən "bir biləcəkləri var".