Gözəl ifadə edirlər...

Azərbaycanda növbəti "korrupsiya ilə mübarizə" dalğası başlayıb. Ona görə dırnaq arasına aldım ki, təkcə həbslər və qanunlarda vətəndaşların məmurlarla tet-a-tet əlaqə imkanlarının azaldılması yönündə islahatlar korrupsiya problemini həll edə bilməz.

Bu həftə Biləsuvar rayon icra başçısı Mahir Quliyevin həbs edildiyi bildirilib. Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti onun həbsini əks etdirən videoçarxı, onun rüşvət aldığını göstərən gizli kamera qeydlərini və rayonun artıq keçmiş icra başçısı Mahir Quliyevin tabeliyində olan şəxslərin müstəntiqə verdikləri ifadələri təqdim edib.

Maraqlı olan bu deyil, belə ki, onlar eyni cür rüşvət alır, eyni cür bir-birini ilişdirir. Biləsuvar rayon İH başçısının bioqrafiyasında gözəl bir məqam var. Sən demə, o, 20 ilə yaxın Bakı bulvarında bir restoranda ofisiant işləyib, sonradan "Naxçıvan" Universitetinə daxil olub və təhsilini uğurla tamamlayıb və dərhal paytaxtda rayon bələdiyyəsinin sədr müavini təyin edilib. Bir müddət sonra, 2005-ci ildə Azərbaycanın Astara rayonunun icra başçısı təyin edilib. Orada 6 il işlədikdən sonra, 2011-ci ildə Biləsuvarda analoji vəzifəyə keçirilib.

Belə bir şey - təcrübəli ofisiantın iqtisadiyyatı ilə, çoxmillətli əhalisi ilə bütöv bir rayonun başçısı olduğunu bilmirdim.

Aşbaz qadının dövləti idarə edə bildiyini bilirdim. Amma bu, Lenin RSFSR-də idi. Bizdə isə eşitməmişdim. Sonradan mənə Azəbaycanda şəxsi sürücülərin və mühafizəçilərin nazir olduğu halların mövcudluğu haqqında məlumat verdilər. Sən demə, mən çox şeyi bilmirmişəm. Həmişə eşidirəm ki, rüşvətlə hər şey almaq olar, amma mənim yanımda rüşvət alan da, verən də olmadığına görə bunun nağıl olduğunu düşünürdüm. Yanılırdım.

Rüşvətxor Quliyev karantin çərçivəsində işsizlərə yardım üçün ayrılmış dövlət vəsaitini və Heydər Əliyev Fondundan eyni məqsədlə ayrılmış pulu öz adamları arasında paylaşdırırdı.

Bu videoda rüşvətxorun H.Əliyevin nəhəng portreti altında oturduğu kadr da yaddaşıma həkk olundu. Bu, onun dövlətin təməllərini sarsıtmasına mane olmur. Rüşvət alıb-verərkən Allaha da şükr edirlər, o isə susur, hər şeyə dözür, onların qısamüddətli firəvan həbs həyatına da dözəcək. Bu yaxınlarda eks-MTN-in eks-generalı Akif Çovdarov vaxtından əvvəl həbsdən azad edilib, onun yanında Quliyev və digər rayon rüşvətxorları sadəcə olaraq balaca uşaqdır.

Bu gün Baş Prokurorluq dörd rayon İH-də dörd məmurun eyni səbəblə - koronavirusdan əziyyət çəkənlərə yardım üçün ayrılmış pulu oğurladıqlarına görə həbs edildiyini elan edib.

Hazırki həbslər Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsinin keçmiş sədri Kamran Əliyevin baş prokuror təyin edilməsi ilə eyni vaxta təsadüf edib. Bütün bu müddət ərzində korrupsiyaya qarşı necə mübarizə aparıldığını beynəlxalq hesabatlar açıq şəkildə nümayiş etdirir. Məsələn, Transparecy İnternational-ın məlumatına görə, 2003-cü ildən 2019-cu ilə qədər Azərbaycan 180 ölkə arasında korrupsiya reytinqində 119-cu yerdən 152-ci yerə qədər mövqe tutub. Mübarizə zəif və səmərəsiz olub, çünki sistemli xarakter daşıyır. Milli Məclisin ReAl Partiyasından olan deputatı Erkin Qədirli "Amerikanın Səsi"nə müsahibəsində korrupsiyaya qarşı mübarizədə parlamentin rolu haqqında suala cavabda deyib ki, o, "korrupsiya ilə mübarizə" anlayışını qəbul etmir. "Bu, sistem problemidir. O sistemin köklərini araşdırıb çözmək gərəklidir", deyə o bildirib.

Qədirli korrupsiyaya uğramış məmurların başqaları ilə əvəz edilməsinin korrupsiyanın qarşısını alacağı barədə ümidləri əsassız hesab edir.

"Çünki korrupsiyanı doğuran sistemdir. O sistemi dəyişmək lazımdır. İndi bəzi önəmli dəyişikliklər edilib. Bəziləri edilməkdədir. Cəmiyyət olaraq hamımız daha köklü islahatlar gözləyirik", deyə Qədirli qeyd edib.

Mən də bu həbslərdən heç nə gözləmirəm. Korrupsiya sistem işidir. Ölkədə seçkilərdən sonra başımızdan aşağı nüfuzdan salma faktlarından ibarət şəlalə axırsa və bu, cəza ilə nəticələnmirsə, deməli, sistem korrupsiyası var. Ola bilməz ki, bir sahədə korrupsiya olsun, başqa bir sahədə olmasın.

Qədirli məntəqə seçki komissiyalarından müəllimlərin çıxarılmasını vacib hesab edir.

"Çünki bölgələrdə məktəblərin icra hakimiyyətindən asılılığı çox böyükdür. Onlar hətta Mərkəzi Seçki Komissiyasından daha çox icra hakimiyyətindən asılı olurlar. Son seçkilərdə bu, çox aydın göründü. Mənə belə gəlir ki, bu icra hakimiyyəti başçılarının həbsləri, indi adı qoyulur rüşvət, korrupsiya, filan, bu, həm də post-seçki kontekstində görülməlidir. Gələcəkdə seçkini də elektron formata keçirmək olar. Nümunələri də var. Bu sistem çox ölkədə işləyir. Elə olan halda, təbii ki, məntəqə seçki komsiyaları və s. gərəksiz olacaq", deyə Qədirli bildirib.

Gözəl ifadə edir... (İlf və Petrovun aforizminin davamını gətirməyəcəyəm). Mən də belə danışa bilərəm. Amma nə mənası var, bir halda ki, biz artıq gözəl ifadələrimizə görə həbs edilmədiyimizə və döyülmədiyimizə şükr edirik. Belə yaşamaq olmaz. İslahatlar gerçək və kökündən olmalıdır, bizdə isə "islahat" sözü artıq mənasını itirib, nəticəsini isə görürük: bəziləri həbs edilir, onların yerinə başqaları meydana çıxır. Həbsxanaya salınanlar isə asanlıqla oradan çıxırlar, çünki əvf sistemi də korrupsiyaya uğrayıb.