Qarabağın xarabalıqları ermənilərə gəlir gətirir

Öz təcavüzkar siyasəti ilə Cənubi Qafqazın bir çox irimiqyaslı layihələrindən kənarda qalan Ermənistan hökuməti, Qarabağda turizmi inkişaf etdirməklə ölkəsinin iqtisadiyyatının inkişafına mühüm töhfə verəcəyini güman edir. Ərazilərində təbii sərvətlərin az olması Ermənistan rəhbərliyinini, ölkəsinin inkişafı üçün yeni maliyyə mənbələri axtarışını davam etdirir. Hal-hazırda ermənilərin gəlir əldə etmək üçün yeganə ümid yerləri Kəlbəcər rayonunun Zod qızıl yataqları və Qarabağın qədim mədəniyyət nümunələridir ki, burada onlar turizmi inkişaf etdirmək üçün böyük layihələr həyata keçirirlər. Qarabağ müharibəsindən sonra bir çox xarici ölkə vətəndaşlarını, buradakı dağıntıları öz gözləri ilə görmək və Qarabağın tarix və mədəniyyət abidələri ilə tanışlıq daha çox maraqlandırır. 

Bundan istifadə edən Ermənistanın Dövlət rəhbərliyi 2000-ci ildən İrəvan- Kəlbəcər-Ağdərə-Xankəndi-Şuşa-Laçın-Gorus-İrəvan dairəvi marşurutu ilə ilin bütün fəsillərində, müxtəlif səviyyəli turlar təşkil edirlər. Bu turlardan xüsusən Rusiyadan, Fransadan və Amerikadan məcara axtarışında olan insanlar eləcədə elmi tədqiqatçılar və s. istifadə edirlər. Qarabağa səfər edən turistlərin əksəriyyəti, Xocalı və Ağdam şəhərinin xarabalıqlarını, Kəlbəcər və Laçın rayonlarının mineral su yataqlarını, eləcədə Şuşa, Ağdərə, Ağdam, Əsgəran, Martuni, Hadrud, Xocavənd, Cəbrayıl, Füzuli və digər şəhər, kənd və qəsəbələrin ərazilərindəki qədim və ya orta əsrlərə aid memarlıq abidələrini görmək istəyirlər. Lakin bu yerlərin əksəriyyətini xüsusi ilə də Xocalı və Ağdam şəhərlərinin xarabalıqlarını görmək bura gələn turistlərin hamısına qismət olmur. 

Belə ki Ermənistan hərbçiləri bu ərazilərin “təhlükəli” olduğunu bəhanə edərək o ərazilərə gediş-gəlişə süni əngəllər yaradırlar. Lakin ermənilər bu əraziləri qapalı zona elan edib, ora daxil olmağın təhlükəli olduğunu bildirsələr də bəzi daha çox israr edən insanlara 50-100 dollar rüşvət müqabilində bu xarabalıqlara kənardan baxmağa icazə verirlər. Ermənilər bu turlara daha çox turistləri cəlb etmək məqsədi ilə müxtəlif şou proqramlar, qeyri-adi tədbirlər həyata keçirirlər. Bu cür tədbirlərin təşkilində onlar xarici ölkələrdən dəvət olunan hava gimnastlarının şıxışlarına və eşşək yarışlarının keçirilməsinə daha çox üstünlük verirlər. Ermənilər Şuşanı muzeylər şəhərinə çevrməyə hazırlaşırlar. 

Dağıdılan və sahibsiz qalan, indi bir çoxlarında bir kimsənin belə yaşamadığı Qağlıq Qarabağ və digər rayonlarımızın bir çox şəhər, qəsəbə və kəndlərinin xarabalıqlarına baxmaq üçün dəvət olunan turistlərdən Ermənistan hökuməti hər il xeyli miqdarda gəlir götürür. Turistlər üçün müxtəlif təlim və yaddaş kitabçaları çap edən ermənilər, Qarabağdakı bu dağıntıların azərbaycanlılar tərəfindən törədildiyini isbat etməyə çalışır və yaratdıqları xarabalıqlardan da Azərbaycana qarşı təbliğatda istifadə edirlər. Hesab edilsə ki, son illər Qarabağa gələnlərin sayları əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır, onda Ermənistan Hökumətinin Dağlıq Qarabağda apardıqları abadlıq və quruculuq işlərinin heç də əbəs yerə aparılmadığını düşünürsən. 

Ermənilər son illərdə, Xankəndi, Şuşa və Alban apostol kilsəsinin (Gəncəsər məbədinin) yerləşdiyi Vəng kəndində istirahət, müalicə mərkəzlərinin, otellərin tikintisinə, tarix və memarlıq abidələrinin təmirinə, istirahət yerlərində kilsə və dekorativ xaçdaşı xatirə ansambıllarının inşaasına xüsusi önəm verirlər. Şuşa şəhərini özlərinin dini və Mədəniyyət Mərkəzi hesab edən ermənilər, bu şəhəri, Qarabağ turizminin inkişafı çərçivəsində muzeylər şəhərinə çevirəcəklərini vəd edirlər. Ermənilər Şuşa şəhərində otel və mənzil təmirləri ilə bərabər xaç daşları, xatirə ansambılları və digər erməni daş bəbii nümunələri ilə bərabər kilsə tikintilərini də xüsusi bir inkişaf tempi ilə aparırlar. Bu tikintilərin içərisində özünəməxsus üslubu və yüksək bədii həlli olan xatirə ansambılların tikintisinə xüsusi diqqət yetirilir. Maraqlıdır ki Azərbaycan torpaqlarında xüsussi ilə də Şuşa şəhərində tikilən bu xatirə ansambılları Azərbaycanda və dünyanın digər yerlərində qanlı qırğınlar törətmiş məhşur terrorçuların xatirəsinə ucaldılır. 

Bunlar dünyada analoqu olmayan tikintilərdir. Çünki dünyanın heç bir ölkəsində əli dinc insanların qanına batmış terrorçuların xatirəsinə abidələr tikilmir. Şuşada ermənilər, Qarabağ otelini təmir etmiş, Qala divarlarının bir neçə hissəsini, Natəvanın, Mehmandarovun şəxsi mənzillərini, Saatlı məscidini, Meydanbazardakı bulağı təmir etmiş, poliklinika və xəstəxana tikərək istifadəyə veriblər. Şəhərin mərkəzi küçələrinin təmirinin başa çatdırılması, təmir edilmiş binaların su və istiliklə təmin edilərək turistlərin qəbuluna hazır vəziyyətə gətirilmişdir. Ermənistan Respublikasının rəhbərliyi Şuşanı muzeylər şəhərinə çevirmək üçün qərar qəbul etmişdir. Çünki, Şuşa tarixinin zənginliyi bu şəhərdə mövcud olan hər nə varsa hamısı bizim təşkilatımızın daşınmaz tarix, mədəniyyət və memarlıq abidələri siyahısına daxildir. Şuşa, Bakıdan sonra Azərbaycanın yeganə şəhəridir ki, təkcə bu şəhərdəki abidələrin sayı 800-dən çoxdur. 

Lakin burada ermənilərin hər kəsdən gizlətdiyi bir həqiqət var, o da bundan ibarətdir ki Şuşanın bütün abidələri, hətta xristianlıq dövrü abidələrinin belə ermənilərin nə tarixlərinə və nə də mədəniyyətlərinə qətiyyən aidiyyatı yoxdur. Oğurlanan milli-mədəni dəyərlərimiz, Azərbaycana qarşı təbliğatda istifadə olunur. Azərbaycanın işğal altında ermənilərin istifadəsində qalan abidələr forma və həcminə şörə iki hissəyə bölünürlər; daşınan abidələr (səyyar) və daşınmaz (stasionar) abidələrdir. Daşınan abidələr, muzeylərdə, arxivlərdə, fondlarda, sərgilərdə, şəxsi kolleksiyalarda, ibadət yerlərində (məscid, kilsə, məbəd) şəxsi mülklərdə və başqa yerlərdə qorunan eksponat və digər əşyalardır. Daşınan abidələr kateqoriyaya aid aid olan 26 muzey, şəkil qalareyaları və şəxsi mülklərdən100 minlərlə eksponat torpaqlarımızın işğalı dövrü ermənilər tərəfindən qənimət kimi mənimsənilmişdir. 

Bu abidələrin bir qismi hal-hazırda Ermənistanın baş şəhəri sayılan İrəvan şəhərində saxlanılır. Qarətçilik yolu ilə aparılan bu abidələrin bir qismi Almaniya, Fransa, Rusiya və Amerika kimi dövlətlərin, böyük şəhərlərində satış üçün hərraca çıxarılmış, bir qismi isə dəstək qazanmaq üçün Ermənistanın Hökumət rəhbərləri tərəfindən dünyanın bir çox nüfuzlu şəxslərinə hədiyyə edilmişdir. Ermənilər, sənədli abidələr kateqoriyasına aid olan abidələrdən yəni Rəsmi dövlət orqanlarının aktlarından, qədim əlyazmalarından, nadir çap əsərlərindən o cümlədən fono, fotoşəkillər, fotoslaydlar, xəritələr və kinolentlərdən istifadə edərək Azərbaycana qarşı təbliğatda istifadə edirlər. 

Bir qayda olaraq oğurlanmış slaydlar üzərindəki yazılar pozulur və ya dəyişdirilərək, görüntüdəki dağıntıların azərbaycanlılar tərəfindən edildiyi barədə izahlar məlumatlar yerləşdirilir. Hal-hazırda Azərbaycanın İşğal Olunmuş Ərazilərindəki Tarix və Mədəniyyət Abidələrini Müdafiə Təşkilatı İctimai Birliyi tərəfindən Şuşa şəhərinə aid 80 ədəd fotoslayd aşkar edilmişdir. Bu istiqamətdə tədqiqat işləri davam etdirilir.