AZƏRBAYCANDA BEYNƏLXALQ TƏŞKİLATLARIN ROLU NƏDƏN İBARƏTDİR?

    VAŞİNQTON/13.09.10/TURAN: Vaşinqton Transatlantik Araşdırmalar Mərkəzinin əməkdaşı Kimana Sulueta-Fulşer Turanın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində dövlətlərin həyatında beynəlxalq qurumların rolu haqqında fikirlərini bölüşür.
     Xanım Sulueta-Fulşer ATƏT-in bir neçə seçkiləri müşahidə missiyasının tərkibində müşahidəçi qismində iştirak edib.
     O, demokratiya sahəsində Avropa siyasəti, Avropa dövlətlərinin xarici siyasətinin uzlaşdırılması üzrə araşdırmalar aparıb.
     Sual: Azərbaycanda noyabrda keçiriləcək parlament seçkiləri nəzərə alınmaqla, demokratiya və insan hüquqlarının səviyyəsini necə qiymətləndirərdiniz?
     Cavab: Əlbəttə ki, narahatlıq üçün ciddi səbəblər var. Azərbaycan hökuməti beynəlxalq ictimaiyyəti demokratiyaya sadiq olduğuna və insan hüquqlarına hörmət etdiyinə inandıra bilmir. Parlament seçkiləri Azərbaycan dövləti üçün bu vəziyyəti yaxşılaşdırmağa hazır olduğunu nümayiş etdirmək üçün şansdır. Baxmayaraq ki, bir çox beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanı qeyri-demokratik ölkə kimi təsvir edir, bu, dövlətin müsbət istiqamətdə irəliləyiş əldə edə biləcəyini istisna etmir. Azərbaycan dəyişikliklər həyata keçirmək üçün vəsaitə və beynəlxalq dəstəyə malikdir və hökumət bu imkanlardan istifadə etməlidir.
     Sual: Qərb üçün Azərbaycanın əhəmiyyəti nədən ibarətdir və niyə tərəfdaş ölkələr Azərbaycanda hazırki vəziyyətlə barışırlar?
     Cavab: Azərbaycan Qərbin müttəfiqidir. Əlbəttə, insan hüquqlarına hörmətin olmadığına görə yox. Belə bir fikir mövcuddur ki, Azərbaycan hökuməti ilə daha az əməkdaşlıq etmək və ona daha çox təzyiq etmək mütləq demokratiya və insan hüquqlarına daha çox hörmətə gətirib çıxaracaq. Mən isə bu qədər nikbin olmazdım.
     Məcburiyyət yalnız qlobal miqyaslı olduqda işə yarayır. Lakin Azərbaycan bu təzyiqə baş əyməmək üçün öz geostrateji vəziyyətindən və mühüm təbii ehtiyatlarından (təkcə Qərb üçün deyil, hər kəs üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən) istifadə edir. Buna görə Qərb ölkələri və təşkilatları Azərbaycan hökumətini öz beynəlxalq öhdəliklərini yerinə yetirməyə və daxildən dəyişmək üçün vətəndaş cəmiyyətini dəstəkləməyə çağıra bilərlər və bunu etməlidirlər.
     Sual: Ölkədə insan hüquqları sahəsində vəziyyətin yaxşılaşması sahəsində beynəlxalq təşkilatların rolu nədən ibarət ola bilər? Siz Azərbaycan demokratlarına nə tövsiyyə edərdiniz?
     Cavab: Beynəlxalq təşkilatların rolu həmişə ölkədə baş verənlərin monitorinqindən və bu barədə məlumat yaymaqdan ibarət olub. Məsələn, 2001-ci ildə Azərbaycan Avropa Şurasına üzv olduqda qurumun rolu bundan ibarət idi. Xüsusən, Strasburq Azərbaycanı insan hüquqları sahəsində vəziyyəti yaxşılaşdırmağa həvəsləndirirdi. Baxmayaraq ki, bu lazımi nəticə vermədi, amma çoxsaylı pozuntuları və cinayətləri ört-basdır etmək mümkün olmadı.
     Nə qədər ki, ölkə qanun çərçivəsində yaşamayacaq, onun Avropa İttifaqına və NATO-ya tamhüquqlu üzvlüyü mümkün olmayacaq.