İstanbuldakı baş konsul: “Ölkəmiz üçün fasiləsiz şəkildə, yorulmadan çalışmalıyıq”

Azərbaycan Respublikasının İstanbuldakı baş konsulu Məsim Hacıyevin Turan agentliyinə müsahibəsi

“Şəxsi münasibətlər ölkələr arasındakı münasibətlərin dərinləşməsində mühüm rola malikdir”

Turan: Konsulluq missiyasının rəhbəri kimi 4 illik fəaliyyətinizə özünüz qiymət vermək istəsəniz nələri ön plana çıxarardınız?

Hacıyev: Diplomatiya  və konsulluq  missiyalarının  fəaliyyət normaları 1961 və 1963-cü il Vyana konvensiyaları ilə müəyyənləşdirilsə də şübhə yoxdur ki, hər bir səfirlik və konsulluq mənsubu öz ölkəsinin mənafeyini müdafiə etmək üçün xaricə uzunmüddətli ezamiyyətə göndərilir. Ona görə mən də istisna deyiləm. İstanbuldakı fəaliyyətim  barədə özümə hesabat verərkən bəxtimin gətirdiyini görür və buna görə hər şeydən əvvəl, cənab prezidentimizə təşəkkür edirəm. Mən bu şəhərdə əvvəl də işləmişdim, buranı tanıyırdım, Azərbaycan XİN-dəki fəaliyyətim boyunca Türkiyəni yaxından izləmiş və öyrənməyə çalışmışam. 16 ildən sonra İstanbula baş konsul kimi dönəndə mənə verilən tapşırıqlarla yanaşı,  özümün  hazırladığım fəaliyyət planım da vardı. Hər şeydən əvvəl bunu deməliyəm ki, təmsil etdiyim nazirlik tərəfindən mənə verilən tapşırıqların hamısının öhdəsindən gəlmişəm. İstanbul dünyanın ən mürəkkəb şəhərlərindən biri olduğu kimi, əhalinin sayı baxımından ən gur şəhərlər də (Ankara xaric olmaqla) Baş Konsulluğun xidmət dairəsinə daxildir. Ona görə fəaliyyətə başlayan kimi başda İstanbul olmaqla xidmət ərazimizə daxil olan böyük şəhərlərin valiləri, bələdiyyə sədrləri, polis idarələrinin rəisləriylə görüşüb tanış oldum. İstanbulun rayonlarının bələdiyyə sədrləri və icra başçıları ilə üfüqi münasibətlər yaratdım. Təbii ki, Türkiyə üçün Azərbaycanın xüsusi yeri var, qapıların əksəriyyəti üzünüzə açıq olur. Ancaq şəxsi təcrübəm göstərdi ki, idarəçilik orqanları ilə yaratdığım  birbaşa əlaqələr bütün sahələrdə meydana çıxan problemlərin həllinə kömək edir. Buna əmin oldum ki, Türkiyədə yaşayan vətəndaşlarımızın problemlərini həll etmək üçün rəsmi yazışmaların köməyi 20%-dirsə, 80%-i şəxsi münasibətlərin sayəsində olur. Digər əcnəbi ölkələrin İstanbuldakı baş konsulları ilə yaxın münasibətlər yaratmağım da başda işğal altındakı torpaqlarımız olmaqla, bir çox problem barədə əcnəbi  həmkarlarımla ölkəmiz üçün faydalı olan dialoqlar aparmağıma kömək etdi. Türkiyə mediasının həm sahibləri, həm də idarəçiləri ilə yaxın münasibətlər yaradaraq ölkəmiz barədəki həqiqətlərin mediada əks olunmasına nail oldum. Dövlətimiz üçün bəzi özəl günlərdə özüm  də Türkiyə mətbuatına məqalələr yazdım. Təkrar edirəm: İstanbulu tanımaq, buraya adaptə olmaq üçün  diplomatik “məşqlər”ə ehtiyacım yox idi, ona görə gələn kimi protokol görüşlərimi tez başa vurub mərkəzdən gələn tapşırıqları  yerinə yetirməklə birlikdə, öz planlarımı həyata keçirdim. Əsas məqsədlərimdən biri də xidmət ərazimizdəki vətəndaşlarımızın Baş Konsulluqla birbaşa əlaqələrinin yaranmasına nail olmaq idi ki, bunu da bacardıq. Başqa  şəhərlərimizdəki vətəndaşlarımızın işlərini operativ şəkildə həll etmək üçün bəzən əməkdaşlarımızı bir neçə günlük o şəhərlərə ezam etdik. Türkiyə ilə   Azərbaycan arasındakı münasibətlərin əsasını ulu öndərimiz Heydər Əliyevin “bir millət iki dövlət” sözləri təşkil edir. İndiyə qədər olduğu kimi, bundan sonra da  bütün fəaliyyətlər o təməl üzərində inkişaf edəcək. Türkiyə tərəfindən də biz eyni prinsipə riayət edildiyini hər işimizdə görürük.

Turan: Media ilə yaxın əlaqələr yaratdığınızı deyirsiniz. Hansı formada əlaqələri nəzərdə tutursunuz?

Hacıyev: Bilirsiniz ki, Türkiyənin güclü mediası var. Vəzifəmin icrasına başlayandan   az sonra mərkəzdəki medianın sahibləri, idarəçiləri ilə görüşdüm, bəzi önəmli köşə yazarlarını ziyarət edib hamısını Baş Konsulluğun mərasimlərinə dəvət etdim. Bu, media ilə qurduğum işin bir  tərəfini təşkil edir. Digər tərəfdən, Baş Konsulluğun fəaliyyətilə bağlı xəbərlərin Azərbaycan mediasında olduğu kimi, Türkiyə mediasında da işıqlandırılması işini təşkil etdim. Ölkəmizin önəmli günlərində özüm Türkiyə mətbuatına məqalələr yazdım. Bu 4 ildə Türkiyənin “Cumhuriyet”, “Milliyet”, “Yeni çağ” qəzetlərində 30-dan çox  məqaləm çıxıb.

Turan: Konsulluq missiyasının rəhbəri kimi xidmət bölgənizdə hansı yadda qalan işləri həyata keçirməyə nail oldunuz?

Hacıyev: Əlbəttə, həyata keçirdiyimiz işlərin hamısında Baş Konsulluq əməkdaşlarının böyük zəhməti və dəstəyi olub. Verdiyiniz bu fürsətdən istifadə edib həm nazirliyimizə, həm də birgə işlədiyimiz əməkdaşlarımıza minnətdarlığımı bildirirəm. Etiraz etmirsinizsə, son örnəkdən başlayım: bir neçə gün əvvəl Sarıyer bələdiyyəsinin ərazisində olan Cendere prospektinin  adını dəyişdirib  Azərbaycan prospekti qoydular. Bunun üçün Sarıyer bələdiyyə Məclisinin qəbul etdiyi qərar kifayət etmirdi (bələdiyyə sədri Şükrü Genç yaxın dostumdur), İstanbul bələdiyyə Məclisinin də o qərarı təsdiqləməsi lazım idi. İstanbul bələdiyyəsinin sədri ana müxalifətdəki  Cümhuriyyət Xalq Partiyasından olsa da bələdiyyə məclisindəki çoxluq mərkəzi iqtidardakı AK Partiyadadır. İqtidar partiyası fraksiyasının rəhbəri, dostum Tevfik Göksu mənə dedi ki, biz prospekt-küçə adlarının dəyişdirilməsinin əleyhinə olsaq da söhbət Azərbaycandan gedirsə, bu istəyi yerinə yetirməyə bilmərik. Aparılan danışıqların nəticəsi olaraq bildirmək istərdik ki, İstanbul bələdiyyə Məclisinin cari ilin 13 iyul tarixində keçirilməsi nəzərdə tutulan iclasında formal olaraq məsələdən irəli gələn rəsmi prosedurların yekunlaşması məqsədilə baxılacaq.

2018-ci ildə İstanbulun Bağcılar bələdiyyəsinə aid olan bir neçə hektarlıq əraziyə “Türkiyə-Azərbaycan dostluq parkı”  adı verildi, 25 fevralda orada Xocalı şəhidlərinin  xatirəsinə  abidə ucaltdıq. Bu, Türkiyədəki ən böyük  Türkiyə-Azərbaycan dostluq  parkıdır. Siz də bilirsiniz ki, Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin daxili işlər naziri Behbud xan Cavanşir 18 iyul 1921-ci ildə İstanbulun Bəyoğlu rayonunda yerləşən Pera Palas mehmanxanasının qabağında erməni terrorçusu Torlakyan tərəfindən şəhid edilib. Bəyoğluda çoxlu erməni əsilli vətəndaş yaşadığı kimi, o bölgəyə hər gün xeyli əcnəbi turist gəlir. Bəyoğlu rayonunun bəədiyyə sədrindən xahiş etdim, mehmanxananın qabağında yer ayırdılar, oraya Behbid xan Cavanşirin böyük xatirə lövhəsini qoyduq. Xatirə lövhəsini keçən ilin dekabrında açdıq. İstanbul bələdiyyəsi Haliç bölgəsindəki bir parkda yer ayırdı, orada  böyük Azərbaycan şairi və dramaturqu Hüseyn Cavidin büstünü ucaltdıq. Büstün altında Hüseyn Cavidin məzarının 1982-ci ildə ulu öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən Sibirdən gətirdildiyini və Cavidin “Peyğəmbər” pyesindən iki misranı yazdırdıq.1898-ci ildə Naxçıvanın Şərur bölgəsində anadan olan İbrahim Safi 1918-ci ildə İstanbula gəlib, burada rəsm təhsili alıb.İbrahim  Safi türk rəsm sənətinin inkişafında çox böyük rolu olmuş bir fırça ustasıdır. Onun övladı olmayıb, 1983-cü ildə vəfat edib. Bəyoğlu bələdiyyə Məclisinin qərarı ilə İbrahim Safinin yaşadığı küçənin girişinə onun xatirə lövhəsini asdıq. Hazırda Türkiyənin ən güclü özəl nəşriyyatı olan “Kırmızı kedi”də İbrahim Safinin tablolarının, məktub və sənədlərinin toplandığı  kitab çap etdirdik. Kitabdakı sənədlər ilk dəfə çap edildiyinə görə Türkiyənin sənətsevərlərinə çox yaxşı ərməğan oldu.

İstanbuldakı Feriköy qəbiristanında başda Əhməd Ağaoğlunun  ailəsi olmaqla, Azərbaycanın ilk dəfə müstəqil dövlət olması üçün böyük zəhmət çəkmiş insanlar yatır. Cənab Prezidentin Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illik yubileyi münasibətilə vermiş olduğu Sərəncamı rəhbər tutaraq, İstanbul bələdiyyəsinin icazəsilə Feriköy qəbiristanının giriş qapısının yanındakı divara  orada yatan Azərbaycan əsilli mühüm insanların ad-soyadlarının yazıldığı  böyük xatirə lövhəsi  həkk etdirdik. Və əlbəttə, mənim üçün  əlamətdar işlərdən biri qeyd olunan Sərəncama uyğun olaraq, Cümhuriyyətimizin 100 illiyi şərəfinə Türkiyə Xəzinəsinin kəsdiyi xatirə sikkələri idi. Xatirə sikkələrinin kəsilməsi üçün Xəzinə ilə xeyli yazışmalarımız olmuşdu.

2000  xatirə sikkəsinin məhz mənim baş konsul olduğum dönəmdə  kəsilməsini taleyin lütfü kimi qiymətləndirirəm. Kənardan baxanlar sadaladığım bu örnəkləri qeyri-təvazökarlıq hesab edə bilərlər. Ona görə icazənizlə  örnəkləri sadalamağa burada son qoyum.

Turan: Bizim üçün heç bir problem yoxdur. Ancaq siz bundan artıq sadalamaq istəmirsinizsə, biz də hörmətlə yanaşırıq. Müsahibə üçün vaxt ayırdığınıza görə sizə təşəkkür edirik. Agentliyimiz vasitəsilə Türkiyəyə və Azərbaycana vermək istədiyiniz mesajlar varsa, buyurun...

Hacıyev: Müsahibə fürsəti verdiyinə görə mən Turan agentliyinə  minnətdaram. Mesajım- Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı dostluq və qardaşlıq münasibətlərinin hər gün daha da dərinləşməsidir. Dövlət  başçılarının siyasi iradələri olmasa, diplomatiya və konsulluq missiyalarının rəhbərləri  ciddi işlər görməyə müvəffəq ola bilməzlər. Bütün ölkələrlə  münasibətlərdə olduğu kimi, Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı münasibətlərin inkişaf etdirilməsinin arxasında prezidentimiz İlham Əliyevin  və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın siyasi iradələri durur. Mən də öz dövlətimin başçısının siyasi iradəsindən  güc alaraq gecə-gündüz çalışmağı həm vəzifə, həm də fərdi borcum bilmişəm. İki dövlətin varlığı bir-biri üçün çox önəmlidir. Çünki bir-birlərini həm tamamlayır, həm də daha güclü qılırlar. Dostluğumuz və qardaşlığımız əbədi olsun. “Bir millət iki dövlət” arasındakı münasibətlərin inkişafında mənim də zərrə qədər rolum varsa, buna görə özümü çox xoşbəxt hiss edərəm.

Maraqlı müsahibəyə görə sağ olun.

Siz də sağ olun.