Media-icmal 04.05.19

Yeni iqtisadi inkişaf strategiyası, əhaliyə verilən elektrik enerjisi limitinin artırıla bilməsi barədə müzakirələr, aqrar sığortanın inkişafına maneələr, uşaqpullarının bərpası təklifləri və s. məsələlər bugünki (04 may, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Yeni iqtisadi inkişaf strategiyası: olmuşlar və olacaqlar

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyev yeni inkişaf prioritetlərini elan etdi" sərlövhəli məqalədə 2016-cı ildən etibarən hakimiyyətin iqtisadi inkişaf strategiyasını dəyərləndirir.

Müəllif vurğulayır ki, 2015-ci ildə dünya neft bazarında qiymətin bir neçə dəfə aşağı düşməsi bir sıra ölkələr kimi, Azərbaycan iqtisadiyyatına da mənfi təsir göstərib.

Müəllifin fikrincə, görülən operativ tədbirlər nəticəsində böhranın fəsadları minimum səviyyəyə endirildi, iqtisadi sabitlik qorundu, bunun davamı kimi iqtisadiyyatda yeni inkişaf templəri hiss olunmağa başladı.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, 2016-cı ildən iqtisadi inkişafla bağlı yeni vəzifələr müəyyənləşdirildi. "Bu vəzifələr əsasən qeyri-neft sektorunda, istehsalda geriləməyə yol verilməməsindən, əlverişli istehsal və biznez mühitinin yaradılmasından, investisiyaların təşviqindən, sahibkarlıq sahəsində bir çox yoxlamaların dayandırılmasından, bank-maliyyə sektorunun sağlamlaşdırılmasından ibarət idi".

Müəllif deyir ki, dövlət başçısının imzaladığı fərman və sərəncamlarla yeni iqtisadi islahatlar uğurlara yol açıldı, bu istiqamətdə özəl sektorun inkişafı üçün bir sıra prosedurlar sadələşdirildi, vergi və gömrük sahəsində güzəştlər tətbiq olundu, strateji yol xəritələrində qarşıya qoyulan vəzifələrin vaxtında icrası qısa zamanda öz nəticələrini göstərdi. "Artıq 2017-ci ildə iqtisadiyyatda artım templəri müşahidə olundu. 2018-ci ildə ümumi daxili məhsulda 1,4, qeyri-neft sektorunda 1,8, sənaye istehsalında 1,5, kənd təsərrüfatında 4,6 faiz artım qeydə alındı".

Müəllif Nazirlər Kabinetinin 2019-cu ilin ilk rübündə sosial-iqtisadi inkişafın yekunlarına dair iclasında açıqlanan rəqəmlərə istinadən iqtisadi inkişaf dinamikasının getdikcə daha da sürətləndiyini bildirir: "Belə ki, ilin birinci rübündə ümumi daxili məhsulun 3 faiz artması son illərin ən yüksək makroiqtisadi göstəricisidir. Bundan başqa, sənaye istehsalında 4,4 faiz, qeyri-neft sənaye istehsalında 15,6 faiz, kənd təsərrüfatında 3,6 faiz artımın olması göstərir ki, islahatlar öz bəhrəsini verir".

Müəllifin fikrincə, inkişafın yeni mərhələsi struktur islahatları, dövlət-vətəndaş, dövlət-sahibkar müstəvisində yeni yanaşmaların tətbiqilə müşayiət olundu, biznesin idarə edilməsilə bağlı qurumlar yaradıldı, beynəlxalq əhəmiyyətli enerji və nəqliyyat dəhlizləri layihələrinə start verildi, sənaye parkları və məhəllələri salındı.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Prezident hazırda iqtisadiyyatımızın yeni inkişaf strategiyası üzərində işlərin aparıldığını diqqətə çatdırdı. Azərbaycanda həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsas hədəfi respublikamızı inkişaf etmiş ölkələr sırasına çıxarmaqdır. Bunun üçün isə bütün imkanlar, böyük iqtisadi potensial və ən əsası yüksək siyasi iradə var".

Elektrik limiti də artırıla bilərmi?

"Modern.az"da isə "İşığın limitinin artırılması məsələsinə də baxılaca - deputatlar" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif əhaliyə verilən elektrik enerjisi limitinin də qaldırılmasının zərurətə döndüyünü vurğulayır.

Müəllif deyir ki, Tarif (qiymət) Şurasının bu il aprelin 30-da qəbul etdiyi qərarla əhaliyə verilən illik qaz limiti 1700 kubmetrdən 2200 kubmetrə qaldırıldı.

Beləliklə, mayın 1-dən qüvvəyə minən qərara əsasən, 2200 kubmetrə qədər qazdan istifadəyə görə ödəniş hər kubmetrə görə 10 qəpikdən hesablanacaq, yalnız 2200 kubmetrdən çox olan hissəsi üçün isə hər kubmetrə görə 20 qəpik ödəniləcək.

Müəllifin sözlərinə görə, Tarif Şurasının 30 aprel tarixli qərarından sonra elektrik enerjisinin istehlakı ilə bağlı da analoji addımın atılmasının vacibliyi qeyd olunur və hesab edilir ki, hökumət işıqdan istifadəyə görə də vətəndaşların durumunu yüngülləşdirən qərar verməlidir.

Yazı müəllifi xatırladır ki, hazırda əhali qrupu üzrə aylıq elektrik enerjisi istehlakı 300 kilovat-saatadək olan istehlakçılar üçün tarif 7 qəpik, aylıq istehlak həcminin 300 kilovat-saatdan çox olan hissəsi üçün isə 11 qəpik müəyyən edilib.

Deputat Çingiz Qənizadə əhaliyə verilən elektrik enerjisi limitinin artırılacağı ilə bağlı birmənalı mövqe ifadə etmir, dövət başçısının "biz elektrik enerjisi ixrac edən ölkəyə çevrilmişik" ifadəsinə istinad edərək, bu məsələyə baxılacağını bildirir.

"Prezidentin son 5-6 ayda gözlənilməz tapşırıqları buna inam yaradır. İşıq və qaz istifadəsində sərf olunan məbləğ ailələrin büdcəsinə təsir edir, düşünürəm ki, işığın limitinin artırılması məsələsi də həll edilsə, yaxşı olar".

Deputat Fazil Mustafa isə deyir: "İşığın limitinin də artırılmasını təklif etmişik. Həll edilməsi mümkün məsələdir. Çalışacağıq ki, limit artırılsın və bu məsələ öz həllini tapsın".

Deputat Fəzail Ağamalı isə hazırda bu məsələ ilə bağlı hər hansı təklif vermək fikri olmadığını bildirir.

Deputat və vətəndaş olaraq limitin artırılması mövqeyində qaldığını deyən F.Ağamalı Tarif Şurasının da öz mövqeyi olduğunu vurğulayır. "Ola bilsin ki, bu məsələ gələcəkdə daha aktual olsun. Tarif Şurasının son qərarını müsbət dəyərləndirirəm və düşünmürəm ki, məsələnin müzakirəsinə son qoyuldu", deputat mövqeyini belə ifadə edir.

İspaniya modelli, Türkiyə əsaslı aqrar sığorta

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Əli Məsimli: "Aqrar sığorta ilə əlaqədar iki qurumun yaradılmasına nə ehtiyac var?" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif ölkədə aqrar sığorta bazarının inkişafı ilə bağlı deputat Əli Məsimlinin fikirlərini təqdim edir.

"Aqrar sığorta bazarının inkişafını istəyiriksə, effektiv işlək mexanizm yaradılmalıdır. Elə etməliyik ki, büdcədən ayrılan vəsaitin 90 faizi sığorta şirkətlərində qalmasın, bu vəsaitin fermerlərə getməsinə nail olmalıyıq".

Müəllifin sözlərinə görə, deputat Əli Məsimli bu fikirləri Milli Məclisdə "Aqrar sığorta haqqında" qanun layihəsinin müzakirəsi zamanı söyləyib.

Deputat vurğulayır ki, qanun layihəsi İspaniya modeli əsasında hazırlanıb, Türkiyə təcrübəsi isə əsas kimi götürülüb: "Ancaq Azərbaycanda fermer təsərrüfatlarının əksəriyyəti xırda təsərrüfatlardır. Ona görə də sığorta mexanizmi elə qurulmalıdır ki, sığortaçı ilə sığortaolunan arasında inamsızlıq aradan qalxsın", deyə Ə.Məsimli iki tərəf arasında münasibətlərin mahiyyəti barədə düşüncələrini ifadə edib.

Ə.Məsimli bildirir ki, kənd təsərrüfatı riskli sahə olduğu üçün sığorta şirkətləri bunda maraqlı olmayacaq: "Buna görə də dövlətin dəstəyinə ehtiyac var. Milli Məclisin İqtisadiyyatın inkişafı, sənaye, sahibkarlıq komitəsində müzakirələr zamanı məlum oldu ki, 3 il ərzində ümumilikdə 30 milyon manata qədər vəsaitə ehtiyac olacaq. Hər ilə 10 milyon manat dövlət üçün böyük vəsait deyil. Ona görə də belə dəstək lazımdır. Amma qanun layihəsində sığortaçı ilə sığorta edilənin vəzifəsi aydın göstərilməlidir. Aqrar sığorta ilə əlaqədar iki qurumun - idarəedici qurumun və vasitəçi orqanun yaradılmasına nə ehtiyac var?".

Ə.Məsimlinin sözlərinə görə, əgər kəndliyə birinci il dəyən zərər obyektiv qiymətləndirilib ödənilməyəcəksə, ikinci il kəndli o torpağı əkməyəcək.

Aqrar siyasət komitəsinin sədri Eldar İbrahimov isə səsləndirilən təkliflərin qarşılığında cavab olaraq deyib ki, qanun layihəsi Prezident Administrasiyasından gəldiyi üçün ilk oxunuşda ona düzəliş edilməsi mümkün deyil.

Komitə rəhbəri E.İbrahimov növbəti müzakirələrdə əsaslı təkliflərin Administrasiya ilə məsləhətləşməklə nəzərə alına biləcəyini istisna etməyib.

Heç olmasa 6 yaşa qədər...

"Yeni sabah.az"da isə "Uşaqpulunu mütləq bərpa etməliyik - parlamentdə məsələ qaldırıldı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Sayt uşaqlara qayğı və dövlət səviyyəsində maddi dəstək göstərilməsilə bağlı deputat Fazil Mustafanın fikirlərinə yer verib.

"Uşaq əməyinin istismarı, onların insan alverinin qurbanına çevrilməməsi ilə bağlı ciddi işlər görməliyik". "Yeni Sabah" bildirir ki, bunu Milli Məclisin iclasında deputat Fazil Mustafa deyib və əlavə edib ki, hər kəsin hökumət qarşısında təkliflərlə çıxış etməsi vacibdir:

"O təkliflər nədən ibarət ola bilər?! Göstərilir ki, valideynlər inzibati məsuliyyətə cəlb oluna, onlara tənbeh verilə bilər. Bu, yetərli deyil, bununla uşağın problemi həll olunmur. Bunun yolu odur ki, işlər aparılmalıdır. Təhsil Nazirliyinin "Məktəblinin dostu" layihəsi çərçivəsində burada iştirak edən məktəblilərimizlə əməkdaşlığı gücləndirməliyik".

F.Mustafa vurğulayır ki, bu uşaqların böyük əksəriyyəti valideyn himayəsindən məhrum olanlardır və bundan da irəli gələrək, bu istiqamətdə ölkədə aliment fondunun bərpa olunmasını ikinci məsələ kimi nəzərə çatdırır.

"Ona görə də ölkədə aliment fondunun bərpası haqqında düşünməliyik. İqtisadçıların hesablamalarına görə, bu fondun təşkili üçün 12-13 milyon vəsait lazımdır. Bu, həm də o vəsaitdir ki, dövlət özü büdcəsindən alimenti uşaqlara bu fond vasitəsilə ödəyir. Sonradan onu aliment ödəməyən valideyndən məcburi qaydada geri alır".

Deputat hesab edir ki, uşaqpulunun bərpası da vacib məsələdir və bununla bağlı təkliflərini səsləndirib: "Ələbttə, istərdik ki, bu, 18 yaşadək bütün uşaqlara şamil olunsun. Ancaq daha real yanaşma problemin mərhələli şəkildə həll olunmasını tələb edir. 6 yaşadək uşaqların sayı 1 milyon nəfərə çatır, ən azı bu kateqoriyadan olan yoxsul və himayəsiz ailələrin uşaqlarının normal qida, müalicə və geyimlə təmin olunmasına xeyli yardımedici addım olardı".

Uşaqpulunun mütləq bərpa olunmasını təklif edən F.Mustafa ən azından 6 yaşına qədər uşaqlar arasında bu pul ödənişini bərpa etməyi irəli sürür.

Deputatın rəsmi statistikaya istinadla söyləməsinə görə, uşaqlar arasında yoxsulluq səviyyəsi 10% təşkil edir və ona görə də düşünmək lazımdır. Ümid edirik ki, rəsmi məqamlar bu təklifləri müsbət yöndə dəyərləndirərək lazımi addımlar atacaq".