Media-icmal 04.11.19

Qeyri-neft sektorunun xarici investisiya qayğıları, tənqidi mediaya geniş meydan verilməsi istəyi, yeni təmir edilmiş yolların qazılması ətrafında müzakirələr və s. məsələlər bugünki medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Qeyri-neft sektoruna daha çox xarici investisiya

“Azərbaycan” qəzeti “Hədəf qeyri-neft sektoruna daha çox xarici investisiya cəlb etməkdir” sərlövhəli məqalədə qeyri-neft sektorunun inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, bütün sahələrdə iqtisadi islahatlar getməsilə birgə onların kapitallaşması da təmin olunmalıdır, əks halda iqtisadi inkişafa nail olmaq mümkün deyil.

Müəllifə görə, Azərbaycanda aparılan uğurlu islahatların əsas məqsədi də iqtisadiyyatın liberallaşdırılması ilə yanaşı, daha çox investisiya cəlb etməkdir və bu məqsədlə, ilk növbədə, münbit investisiya mühiti üçün hüquqi baza yaradılıb.

Məqalə müəllifi əlavə edir ki, ölkədə kapital qoyuluşu xarici və yerli resurslar hesabına təmin edilir, xarici investisiyalar daha çox neft sənayesinə qouylur.

Müəllif Dövlət Statistika Komitəsinə istinadən deyir ki, bu ilin yanvar-sentyabr aylarında ölkənin iqtisadi-sosial sahələrinin inkişafı üçün əsas kapitala 10146,2 milyon manat vəsait yönəldilib, bu dövrdə neft-qaz sektoruna qoyulan kapital azalsa da, qeyri-neft sektoruna yönəldilən vəsaitin həcmi 8,9 faiz artıb.

Yazı müəllifinin sözlərinə görə, dövlət istehsal sahələrinə kapital qoyuluşunu stimullaşdırmaq üçün bır sıra tədbirlər görür, elə buna görə də hesabat dövründə ümumi sərmayənin 65,4 faizi məhsul istehsalı sahələrinə yönəldilib, qalan kapitalın 25 faizi xidmət sahələrinin, 9,6 faizi yaşayış yerlərinin tikintisinin payına düşüb.

Məqalədə vurğulanır ki, sahibkarlığın inkişafına verilən dövlət dəstəyi nəticəsiz qalmır, hesabat dövründə sərmayənin 52 faizi qeyri-dövlət, 48 faizi isə dövlət sektorunun payına düşüb, daxili mənbələrdən əsas kapitala yönəldilən vəsaitin dəyəri isə ümumi sərmayənin 71,5 faizini təşkil edir.

Hesabat dövründə xarici müəssisə və təşkilatlar tərəfindən əsas kapitala 2890,3 milyon manat sərmayə qoyuldığını deyən müəllif bu sərmayələrin 81,2 faizinin İngiltərə, Türkiyə, İsveçrə, ABŞ, Yaponiya, Malayziya, Rusiya, İran və Norveç investorlarına aid olduğunu bildirir.

Məqalədə Mərkəzi Banka istinadən deyilir ki, bu il sentyabr ayının 1-nə ölkənin bank və digər kredit təşkilatlarının kredit portfeli milli valyuta ekvivalentində 13865,5 milyon manat təşkil edib, kreditlərin 97,6 faizi banklar, 2,4 faizi bank olmayan kredit təşkilatları və kredit ittifaqları tərəfindən verilib.

Kapital qoyuluşu sahəsində cari ilin 9 ayında ölkənin paytaxt və bölgələrində bir sıra istehsal, xidmət təyinatlı və inzibati binalar tikilib.

Deputatdan tənqidi mediaya “geniş meydan” tələbi

“Müsavat.com”da isə “Tənqidi mətbuatın imkanları genişləndirilməlidir, buna çox böyük ehtiyac var, ona görə ki...” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədəki islahatlar, kadr dəyişiklikləri, seçki məsələlərilə bağlı Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (BAXCP) sədri, deputat Qüdrət Həsənquliyevlə söhbətləşir.

Partiya sədri yerlərdə bəzi icra başçılarının özlərini feodal kimi apardıqlarını, insanlarla həddən artıq kobud davrandıqlarını, rayonlarda çox sərt rejim formalaşdırdıqlarını, poçt şöbələrindən məktubları belə Bakıya qoymadıqlarını iddia edir.

BAXCP sədri deyir ki, bu mənada bölgələrdə vəziyyət daha çətindir və acınacaqlıdır: “...Prezident dedi ki, o, mətbuat vasitəsilə bunlardan xəbər tutub.

Deməli, tənqidi mətbuatın imkanları genişləndirilməlidir. Buna çox böyük ehtiyac var. Ona görə ki, mətbuat həm də cəmiyyətin güzgüsüdür, eyiblərini, problemlərini ortaya qoyur. Bu da çox önəmlidir. Odur ki, mövcud problemləri gizlətmək yox, üstünə gedib həll etmək lazımdır. İcra hakimiyyətlərinin səlahiyyətləri xeyli dərəcədə məhdudlaşdırılmalıdır, bir çoxunun funksiyaları bələdiyyələrə verilməlidir, həmçinin məhkəmə-hüquq islahatları dərinləşdirilməlidir”.

Deputat deyir ki, qanunun aliliyinin gücləndirilməsi istiqamətində müəyyən addımlar atılmalıdır, parlamentin fəaliyyəti gücləndirilməli və genişləndirilməlidir. 

BAXCP sədri deyir ki, kadr dəyişiklikləri böyük islahatların başlanğıcıdır ki, yeni kadrlar o islahatları həyata keçirsinlər, amma əsas işlər hələ qabaqdadır.

Bələdiyyə seçkilərindən danışan deputat vurğulayır ki, bu seçkilərə maraq azdır, partiya üzvlərini bələdiyyə seçkilərinə zorla məcbur edirlər: “Onlar deyirlər ki, biz lap seçildik, nəyi həll edəcəyik? Seçkiyə qatılmaq isə əlavə xərc, əziyyət deməkdir, insanlarla təmasda olmaq, getmək, görüşmək, vəd vermək deməkdir. Deyir mən gedib seçiciyə nə vəd verim, deyim sənin hansı problemini həll edəcəyəm? Bilir ki, səlahiyyətim yoxdur və heç nə həll etmək gücündə deyiləm. Ona görə də mən yalandan gedib insanların qarşısına çıxıb nə vəd verim?”.

BAXCP sədri deyir ki, bələdiyyələr dövlət hakimiyyət orqanı deyil, ona görə də partiya üzvləri bu seçkiyə maraq göstərmirlər, partiya fəallarına bələdiyyə seçkilərinə qatılmaq tövsiyəsi verilib, xeyli sayda insanlar qatılacaq, ancaq bu seçkilərə maraq çox azdır.

Təmirli yollar niyə dağıdılır - səbəblər 

“Sfera.az”da isə “Yeni təmirdən çıxan yollar niyə qazılır? - ekspert və deputatlar “Azərsu” ASC-nin “asfalt düşmənçiliyi” haqda” sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif təmirdən çıxmış yolların “Azərsu” tərəfindən su və kanalizasiya xətləri çəkilməsi üçün yenidən sökülməsi barədə “İqtisadi və Sosial İnkişaf” “Mərkəzinin eksperti Rəşad Həsənovla söhbətləşir.

“Belə bir vəziyyətin yaşanması Azərbaycanda dövlət qurumları və müəssisələri arasında uzunmüddətli inkişaf strategiyasının olmamasından qaynaqlanır”. Bunu “sfera.az”a açıqlamasında R.Həsənov bildirir.

R.Həsənova görə, yeni təmirdən çıxan yolun başqa təmir adı ilə yenidən sökülməsi Azərbaycanda ənənə halını alıb: “Problem odur ki, Azərbaycanda dövlət qurum və müəssisələrinin uzunmüddətli inkişaf strategiyası yoxdur. Dünya ölkələrinin əksəriyyətində uzun müddətli inkişaf strategiyası olmayan qurumlara dövlət büdcəsindən vəsait ayrılmır. Çünki bu hal bir sıra hallarda təkrar layihələrin həyata keçirilməsinə gətirib çıxarır və yaxud planlaşma olmadığından layihələrin uzunmüddətli dövrdə effektivliyi dəyərləndirilə bilmir. Bakının Babək prospektində müşahidə etdiyimiz situasiya da məhz bundan qaynaqlanır. Bir tərəfdən, “Azəryol” yol infrastrukturunun təkmilləşdirilməsilə bağlı layihə icra edir”.

Ekspertə görə, prosesi icra edəcək qurumlar arasında koordinasiyanın olmaması yol tikintisi məsələsində sözügedən vəziyyətin yaranmasına səbəb olub: “Yol tikintisi prosesinin icrası zamanı dövlət qurumları arasında heç bir koordinasiya təmin olunmur. Tikilən yolların tez-tez dağıdılması ilə bağlı yaranan əsas problem də məhz bu fonda yaşanır. Nəticədə xeyli vəsait xərclənərək, həyata keçirilən layihə qısa müddətdən sonra digər layihənin icrası ilə, demək olar ki, sıradan çıxarılır. Beləliklə, yaranmış situasiyada Babək prospektindəki yenidən təmirə dayanan yol uzunmüddətli dövrdə yenidən istifadə edilməyəcək”.

R.Həsənov deyir ki, bir sıra ölkələrdə bu kimi hallara Hesablama Palatası nəzarət edir: “Məsələn, Perfomansın Auditi, yaxud ictimai vəsaitlərin xərclənməsinin effektivliyi deyilən audit yoxlamaları məhz belə halların qarşısını almağa hesablanıb. Azərbaycanda isə Hesablama Palatası ümumiyyətlə Perfomansın Auditini həyata keçirmir. Nəticədə, indiki halda Babək prospektində müşahidə etdiyimiz mənzərə yaranır”.

Müəllifin sözlərinə görə, deputat Fazil Mustafa hesab edir ki, bu vəziyyət prosesi həyata keçirməli olan qurumların məsuliyyətsizliyindən doğur: “Yenicə təmir olunan yolun yenidən sökülməsi sanki bir ənənə halını alıb. Bu xoşagəlməz ənənəni dayandırmaq lazımdır. Görünür, Babək prospektindəki yolda baş verən proses də məhz cavabdeh qurumların məsuliyyətsiz fəaliyyətindən yaranıb”.