Media-icmal 15.06.19

Keçmiş president Heydər Əliyevin fəaliyyəti, Azərbaycan turizmində qiymət bahalığı, Aİ şirkətlərinin Azərbaycanda biznes riskləri ilə bağlı sorğusu ətrafında müzakirələr və s. məsələlər bugünkü (15 iyun, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Hüquqi dövlətin əsası

"Azərbaycan" qəzeti "Hüquqi dövlət quruculuğunun banisi" sərlövhəli məqalədə keçmiş prezident Heydər Əliyevin 1993-cü il iyunun 15-də Ali Sovetin sədri seçilməsilə Azərbaycanda təkrar hakimiyyətə gəlməsi və bundan sonrakı 10 illik fəaliyyət dövrünü dəyərləndirir.

Yeri gəlmişkən, qəzet bugünkü məqalələrinin demək olar ki, hamısını bu mövzuya həsr edib, bu yazı da həmin məqalələrdən biridir.

Müəllif hüquqi dövlətin əsaslarından danışaraq ötən əsrin 90-cı illərində Azərbaycandakı mövcud vəziyyətin hüquqi müstəvidə də qarşıda duran həyati əhəmiyyətli vəzifələrin yerinə yetirilməsinə böyük əngəllər yaratdığını iddia edir.

Müəllifə görə, belə bir vəziyyətdə ulu öndər Heydər Əliyevin yenidən rəhbərliyə gəlməsi bu sahədə qanunvericilikdən tutmuş digər sahələrə kimi müvafiq addımların atılmasına səbəb oldu: "Bu proses ölkə vətəndaşlarının hüquq və mənafelərinin müdafiəsinə də zəruri şərait yaratdı, demokratik dəyərlərin ölkədə bərqərar olmasına imkan verdi".

Yazı müəllifi deyir ki, 1995-ci ildə Azərbaycan Konstitusiyası qəbul olunmaqla hüquqi dövlət quruculuğu prosesinin təməl istinadı formalaşdırıldı.

Məqalədə vurğulanır ki, Qurtuluş günündən 26 il ötsə də H.Əliyevin siyasi kursunu prezident İlham Əliyev davam etdirir və Azərbaycan indi tarixinin ən qüdrətli dövrünü yaşayır: "Öz uğurlu siyasəti ilə müstəqilliyi daha da möhkəmləndirən cənab İlham Əliyev Azərbaycanı beynəlxalq miqyasda nüfuzlu söz sahibinə, etibarlı tərəfdaşa çevirdi".

Müəllifə görə, Azərbaycanın inkişaf prioritetlərini düzgün müəyyən edən İlham Əliyevin demokratik və dünyəvi hüquqi dövlət quruculuğu modeli ulu öndərin müəyyənləşdirdiyi təməl prinsiplərinə söykənir, bu səbəbdən də insan hüquq və azadlıqları, eləcə də vətəndaşların layiqli həyat səviyyəsinin təmin edilməsi Azərbaycan dövlətinin ali məqsədidir.

Məqalənin sonunda isə oxuyuruq: "Bir sözlə, ulu öndər Heydər Əliyevin xaos və anarxiyadan, dövlətçiliyin itirilməsi təhlükəsindən xilas edib dinamik islahatlar yoluna çıxardığı Azərbaycan hazırda cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə sürətlə yeniləşən, müasirləşən, demokratikləşən dövlətə çevrilməkdədir".

Turzimə zərbə- bir anda varlanmaq ehtirası

"Yeni Sabah.az"da isə "Turizmin belini qıran qiymətlər - "Tez varlanmaq istəyirlər" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkənin turizm sahəsindəki problemləri və bunun səbəblərini

Turizm Assosiasiyası sədrinin müşaviri Müzəffər Ağakərimovla müzakirə edir.

M.Ağakərimovun deməsinə görə, hazırda həm daxili, həm də gəlmə turizm inkişaf edir, belə ki, daxili turizmdə əsasən Azərbaycanın regionlarında dincəlməyə üstünlük verirlər.

Onun sözlərinə görə, təbii ki, rəqabət gedir, harada xidmət səviyyəsi daha ucuz və yaxşıdırsa həmin istiqamətə daha çox turist cəlb olunur, əksinə, bunlar yoxdursa, turist axını az olur.

M.Ağakərimov hesab edir ki, rəqabət daha da güclənməlidir, çünki rəqabət güclü olan yerdə xidmət və keyfiyyət də yuxarı qalxacaq.

O bu sahədə qiymət siyasətindən danışaraq bununla bağlı narazılıqların olduğunu da dilə gətirib. O, qiymət siyasətindən də danışıb: "Qiymət məsələsində əhali bəzi obyektlərdən narazıdır. Təbii ki, elə qiymətlər olur ki, onlar xaricə, məsələn, Gürcüstana üz tutmağa məcbur olurlar. Qiymət, marketinq siyasətinə bir daha diqqətlə yanaşmaq lazımdır. Bu səbəbdən sahibkarlar və menecerlər bu məsələyə məsuliyyətlə yanaşıb, xüsusilə, bizim əhali üçün şərait yaratmalıdırlar. Xüsusən şimal-qərbdə - Şəki, Qəbələ zonasında qiymətlər bahadır. Amma elə zonalar var ki, qiymət aşağıdır, amma infrastruktur zəifdir. Bu da şimal-şərq -Nabran zonasında isə qiymətlər aşağı olsa da infrastruktur zəifdir. Xidmət səviyyəsilə, qiymətlərin münasib olması uzlaşdırılmalıdır, onda bizim əhali daha çox ölkədə istirahət etməyə üstünlük verər, valyuta da ölkədə qalar".

M.Ağakərimov bu sahədəki problemlərə toxunaraq deyib ki, əsas problem sahibkarların birdən birə varlanmaq istəməsi, biznesin gəlir gətirmə müddətini gözləmədən qiymətləri bahalaşdırmalarıdır.

M.Ağakərimova görə, daha bir problem bu sahəyə kompleks yanaşmanın təmin edilməsidir, çünki Azərbaycana istirahət məqsədilə gələn turistlər kimi müalicə məqsədilə gələn turistlər də var, odur ki, həm nəqliyyatın, həm aviabiletlərin, həm otellərin qiymətini münasib etməli, xidmət səviyyəsi qaldırılmalıdır.

Aİ şirkətlərinin dedikləri reallığa uyğundur

"Yeni Müsavat" qəetində isə "Ekspert Avropa şirkətlərinin Azərbaycanda gördüyü risklərdən danışdı sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələri şirkətlərinin Azərbaycanda biznes üçün riskləri ilə bağlı bu günlərdəki açıqlamalarnın reallığa nə dərəcədə uyğun olub-olmamasını iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənovla müzakirəyə çıxarıb.

"Hazırda Azərbaycanda 1600 Avropa şirkəti fəaliyyət göstərir. Bu şirkətlər iqtisadiyyatın demək olar ki, bütün sahələrində təmsil olunublar. Bu baxımdan onların rəyinə əsaslanan hesabat real vəziyyəti obyektiv əks etdirir". İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov bu şirkətlərin Azərbaycanda biznes risklərilə bağlı açıqlamalarını "Yeni Müsavat"a belə dəyərləndirir.

Ekspert hesab edir ki, prosesin içində olmayan subyektlərin rəyi reallığı obyektiv əks etdirmir və buna nümunə kimi Dünya Bankının Azərbaycanda biznesin inkişafı ilə bağlı ciddi irəliləyişlərin olması barədə hesabatlarını göstərir.

Ekspertin deməsinə görə, Dünya Bankı biznes hesabatı hazırlarkən daha çox qanunvericiliyə edilən dəyişiklikləri əsas götürür, reallıqda qanunvericiliyə əməl olunma səviyyəsi xeyli aşağı olduğu üçün aparılan dəyişikliklər biznesin fəaliyyətini ən azı gözlənildiyi qədər asanlaşdırmır.

İqtisadçı deyir ki, Aİ hesabatı müstəqil ekspertlərin qeydə aldığı problemləri ortaya qoyub, son 3 ildə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, inkişafı üçün islahat xarakterli addımlar atılsa da hələ təməl problemlər belə həllini tapmayıb, daha köklü islahatlara ehtiyac yaranıb.

R.Həsənovun fikrincə, ölkədə aparılan hüquqi islahatların real iqtisadiyyata transformasiyası zəifdir: "Burada müxtəlif faktorlar var, bunlardan biri idarəetmənin köhnəlməsidir, institusional islahatlar da zəif aparılır. Eyni zamanda bir sıra qurumlar onların mənafelərinə zərər vuran məsələlərdə islahatları sabotaj edirlər. Bu kimi hallar aradan qaldırılmalıdır".

Ekspertə görə, indiki halda irimiqyaslı fəaliyyətlərdə korrupsiya riskləri, şəffaflıq və hesabatlılıq sahəsində ciddi çatışmazıqlar hələ də qalmaqdadır, bu problemlərin aradan qaldırılması üçün institusional dəyişikliklər həyata keçirilməlidir.

R.Həsənovun fikrincə, Aİ şirkətlərinin göstərdikləri problemlər Azərbaycan-Aİ dair strateji əməkdaşlıq sazişinin imzalanması prosesinə də təsir edə bilər.

Ekspert deyir ki, Azərbaycanda mühafizəkar iqtisadi rejimin tətbiqi, dövlət satınalmalarının açıq olmaması, korrupsiya elementləri və hesabatlılıq və s. danışıqların mahiyyətinə daxildir, bu sahələrdə real islahat aparmaq istəməyən qüvvələr kənd təsərrüfatının subsidiyalaşması məsələsini qabardırlar. Amma uzun illərdir həyata keçirilən bu subsidiyalaşmanın real təsirlərini, nəticələrini qiymətləndirən olmur".

Xatırladaq ki, bu günlərdə Azərbaycanda fəaliyyət göstərən Aİ ölkələri şirkətlərinin rəyi soruşulan təmsilçilərinin 68 faizi bazarın qeyri- müəyyən istiqamətdə inkişafını, 61 faizi bürokratiyanı, 57 faizi korrupsiyanı, 53 faizi ixtisaslı kadr çatışmazlığını, 46 faizi isə inflyasiyanı risk kimi göstərib.