Podifli necə dayandırmaq olar?

Getdikcə daha tez-tez KİV-lərdə azyaşlı uşaqların zorlanması haqqında xəbərlərlə qarşılaşırıq. Təkcə dünən üç belə hadisənin təfsilatı dərc edilib. Onlardan ikisində Azərbaycanın müxtəlif regionlarında 8 yaşlı iki oğlanın özlərindən xeyli böyük şəxslər tərəfindən zorlanmasından, üçüncüsündə isə məktəbli qızın öz həmyaşıdları tərəfindən zorlanmasından söhbət gedirdi.

Zorlama həmişə dəhşətlidir, amma söhbət uşaqların zorlanmasından gedirsə, bu, ikiqat dəhşətlidir. Özü də patriarxal özüllərin və mentalitetin kifayət qədər möhkəm olduğu Azərbaycanda. Uşaqlarla intim əlaqələrə meyllilik pedofiliya adlanır. Psixoloqlar iddia edirlər ki, pedofiliya ruhi pozğunluqdur və cinsi yetkinlik yaşına çatmamış uşaqlara yönəlmiş cinsi xarakterli real və xəyali əməllərlə səciyyələnir. Əksərən kişi cinsindən olan şəxslərdə qeydə alınır (94%).

Maraqlıdır ki, çox vaxt pedofiliya obyektləri kişi cinsindən olan uşaqlar olur. Psixoloqlar həmçinin əlavə edirlər ki, əksər hallarda pedofiliya anadangəlmə pozuntudur. Nadir hallarda cinsi davranış pozuntuları kəllə beyin travmaları (mexaniki, kimyəvi) ilə bağlı ola bilər. Əlbəttə ki, adi şəraitdə adi görünüşlü insanda pedofiliyanı üzə çıxarmaq kifayət qədər çətindir və biz bu haqda, bir qayda olaraq, iş işdən keçdikdən sonra, yəni uşaq zorlandıqdan və ya buna cəhd olduqdan sonra öyrənirik. Adətən, bu hallarda pedofili cinayət məsuliyyətinə cəlb edirlər və barmaqlıqlar arxasına göndərirlər.

Psixoloq Vəfa Əkbər hesab edir ki, pedofiliyaya meyli olan insanları və pedofilləri müalicə etmək lazımdır: "Pedofiliya xəstəlikdir. Uşaqlara qarşı cinsi maraq həmişə olub və olacaq. Sadəcə olaraq indi bu hadisələrin sayı artıb və biz bunu daha çox görməyə başlamışıq. Əvvəllər cəmiyyətdə sosial gərginlik daha az idi və insanlar öz ailələrinə, yaxınlarına, ətraflarına daha çox diqqət yetirirdilər və onlara nəzarət edirdilər. İndi sosial gərginlik o dərəcədə artıb ki, insanlar yalnız öz problemləri ilə məşğuldurlar, ətrafdakılara diqqət yetirmirlər. Onlar doğmalarının başına gələnləri görmürlər, ətraflarında qeyri-adekvat insanı sezmirlər. Buna görə pedofiliya xəstəsi olan insanlar üçün əlverişli zəmin yaranıb və onlar bunu hiss edərək, istədiklərini edirlər. Amma onların ictimai qınaqdan və cəmiyyətdən sürgün edilməkdən daha çox müalicəyə, reabilitasiyaya ehtiyacları var. Onları uzun müddət nəzarət altında saxlamaq, müalicə etmək lazımdır. Yalnız bu halda bu cür insanların sayı azalacaq, uşaqlar isə təhlükəsizlikdə olacaq", deyə psixoloq qeyd edib.

Psixoloq Azad İsadzadə hesab edir ki, uşaqlara sataşma və onların zorlanması hadisələrinin tam və dəqiq statistikası yoxdur və buna görə bu cür cinayətlərin sayının artdığını iddia etmək olmaz: "Sadəcə olaraq mətbuata bu haqda məlumatlar daha tez-tez sızmağa başlayıb. Buna görə bizdə belə bir hiss yaranır ki, bu, daha tez-tez baş verir, amma bizdə dəqiq statistika yoxdur".

Psixoloq həmçinin uşaqların pedofillərdən qorunması məsələsinə də toxunub: "Valideynlər mütləq uşaqlarla söhbət etməli, cərəyanla oynamağın təhlükəli olduğunu izah etdikləri kimi, vəziyyəti onlara başa salmalıdırlar. Bizim ailələrdə valideynlər və övladlar arasında sərhəd saxlamağa çalışırlar. Buna görə uşaqlar çox vaxt bir çox məsələlərdə hazırlıqsız və sadəlöhv olurlar. Bundan başqa, evdən kənarda asudə vaxtlarını keçirərkən onlara nəzarət etmək lazımdır. Amma evin içində, ailə üzvü tərəfindən uşaqlara qarşı zorakılıq halları da istisna deyil. Bir qayda olaraq, digər ailə üzvləri bunu öyrəndikdə baş verənləri gizlətməyə çalışırlar. Bu halda hadisə haqqında məlumat yayılmalıdır, əks halda zorlamaya yol verən şəxs dayanmayacaq", deyə A.İsazadə əlavə edib.

Yerli qanunvericilikdə cinsi xarakterli cinayətlərə toxunan bir neçə maddə var, onlarda ayrıca bir bənd olaraq uşaqlara qarşı bu cür əməllər qeyd edilib. Buna görə 10 ilə qədər azadlıqdan məhrumetmə cəzası nəzərdə tutulur.

Hüquqşünas Samirə Ağayeva hesab edir ki, qanunvericiliyin müəyyən təkmilləşdirmələrə ehtiyacı var: "Məsələ ondadır ki, pedofili cəzalandırmaqla, onu müxtəlif müddətə azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum etməklə problem onun barmaqlıqlar arxasında olduğu müddət üçün həll edilir. Onun azadlığa çıxıb yenə əvvəlki həyatına qayıtmayacağına zəmanət yoxdur. Buna görə pedofillərin həbsxanada olarkən məcburi müalicəsi zəruridir. Bundan başqa, bu şəxslərin azadlığa çıxdıqdan sonra reabilitasiyası mütləqdir. Təəssüf ki, bizdə bu tədbirlər görülmür. Cəzanın məqsədi cinayətkarın islah edilməsidir. Pedofili həbsxanaya atmaqla bu məqsədə nail olunmur, o, öz-özünə düzələ bilməz, buna görə bu hallarda cinayət residivinə, praktiki olaraq, zəmanət verilib", deyə S.Ağayeva qeyd edib. -0-