Yüksək cərimələr investorların hüquqlarını pozanlara mane olmur

Bu ilin 3 rübündə Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi qiymətli kağızlar bazarında investorların hüquqlarını pozanlara qarşı 194 inzibati cərimə təyin edib. 2013-cü ilin oktyabrında cərimə həcmi bir neçə dəfə artırılanda qiymətli kağız sahibləri yaxşı günlərin gələcəyi ümidi ilə dövriyyə həcmini artırdı.

İlin əvvəlindən QKDK-ya 435 SC-yə qarşı (+6%) 24 şikayət məktubu daxil olub (+3%). QKDK investorların hüquqlarını pozanlara qarşı daha yumşaq davranmağa başlayıb. Ötən ilin eyni dövründə 144 SC-yə cərimə tətbiq edilmişdi. Amma ümumi cərimə məbləği 261,5 min manat olub. Bu, 2013-cü ilin eyni dövründəkindən 4,4 dəfə çoxdur. «QK bazarında investorların hüquqlarının qorunması haqqında» qanuna əsasən, bu məbləğin 10%-i QKDK-nın hesabına köçürülür.

QK bazarında investorların hüquqlarının vəziyyəti barədə hesabat kiçik müqayisəli cədvəl şəklində verilib. Hüquq pozuntularının xarakteri açıqlanmır.

Ekspertlər qeyd edir ki, ölkədə investorların hüquqlarının qorunması yaxşılaşmır. Əvvəlkitək SC-lər ümumi yığıncaq keçirmir, zəruri informasiya və sənədləri investorlara vermir və s. QKDK isə öz növbəsində təqsirli olan vəzifəli şəxsə yox, hüquqi şəxsə tətbiq edir.  Nərticədə şikayətçi də ziyan çəkir.

Mülki Məcəlləyə əsasən, SC-lər illik hesabat və maliyyə hesabatını mətbuatda açıqlamalıdır. QKDK-nın hesabatına inansaq, yanvar-sentyabrda 424 SC hesabatını bu quruma təqdim edib. Bu isə ötən ilkindən 7% çoxdur. Turan-ın monitorinqi göstərir ki, SC-lərin çoxu bununla kifyətlənir: ötən dövrdə KİV-də 30-dək şirkət hesabat yayıb. Onların çoxu QKDK-nın tələblərinə uyğun deyil. Hesabatlar nəzarət orqanında formal təsdiq ediləndən sonra dərc edilməlidir.

Azərbaycanda 1600 SC var. Ötən dövrdə SC-lərin ləğvi, həmçinin təşkilati-hüquqi formasının dəyişməsi halları çoxalıb.  08B