BakıБаку/26.12.18/Turan: 2019-cu ildə əhalinin siyahıya alınmasına görə, Azərbaycanda tatarların sayı 25.900 nəfərdir
Tatarıstanın paytaxtı Kazan şəhərində Mərcani adına Tarix İnstitutunun nəşriyyatında azərbaycanlı alim, tarix elmləri doktoru Sevinc Əliyevanın "Azərbaycanda tatarlar" adlı monoqrafiyası nəşr edilib. Yeni kitabın təqdimatı 2018-ci il dekabrın 7-də Maksudi qardaşlarının elmi irsinə və ictimai fəaliyyətinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfransda keçirilib.
Bu, Azərbaycana tatar əhalinin gəlişi, məksunlaşması, əhəmiyyəti, dövlətin tarixində və müasir həyatında tatarların iştirakı ilə bağlı ilk elmi araşdırmadır.
S.Əliyeva Turan ilə söhbətində bildirib ki, 1999-cu idə əhalinin siyahıya alınmasına görə, Azərbaycanda 30010 tatar və ya əhalinin 0.4%-i yaşayıb. Həmin dövrün məlumatına görə, tatarların sayı 25900 nəfər və ya 0.3% təşkil edib. Hazırda tatarlar əsasən Bakıda yaşayırlar. Onlar öz doğma dillərini saxlamaqla yanaşı Azərbaycan və rus dillərində sərbəst danışırlar, Azərbaycanın sosial-mədəni həyatına inteqrasiya olunublar.
Bakıda Tatarıstan Respublikasının nümayəndəliyi, "Yaşlek" Tatar Gənclər Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Hər il "Sabantuy" milli bayramı keçirilir. 2017-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında Azərbaycanla Tatarıstan arasında xarici ticarət dövriyyəsi 30 798,6 min ABŞ dolları təşkil edib ki, bunun da 68%-ni Azərbaycana idxal təşkil edib.
Kitabda milliyyətcə tatar olan görkəmli Azərbaycan vətəndaşları haqda məlumatlar verilir.
Rusiyayaqədərki dövrdə tatarların Azərbayana ilk gəlişi XVI əsrdə Krım xanlığı dövrünə təsadüf edir.
1722-1723-cü illərdə I Pyotrun Xəzəryanı yürüşündən sonra Rusiya hakimiyyəti imperiyanın türk xalqlarının gücü ilə möhkəmləndirmə qurğularının qurulmasına, Xəzərdə gəmidüzəltmə işlərinə başladı. Tikinti işlərinə Bakıda və onun ətrafında məskunlaşmış Povoljye və Kazan tatarları, çuvaşlar, çeremislər cəlb edildi.
1733-cü ildə Krım sultanı Feti Girey və Kabaçi paşa Krım tatarları, Kuban noqayları, çərkəzlər və digərlərindən ibarət qoşunlara rəhbərlik edirdi. Qoşunlar Dərbənddən keçərək Rusiya ordusu ilə döyüşərək Şirvana gəlib çatmışdılar.
Əsasən Rusiya və sovet dönəmində Azərbaycanda daha çox tatar əhali məskunlaşıb.
S.Əliyevanın monoqrafiyasında repressiyaya məruz qalmış tatarların Azərbaycanda yaşama tarixindən, Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin əldə edilməsində tatar nümayəndələrin iştirakından, müharibə və dinc həyatda tatarların iştirakından bəhs olunur.
"Kitab geniş oxucu kütləsi, alimlər, ictimaiyyət və elmi təşkilatların nümayəndələri üçün nəzərdə tutulub, millətlərarası münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə, xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmasının yaradılmasına xidmət edir", - Kazan nəşriyyatı tərəfindən tərtib edilən annotasiyada deyilir.-0--
Mədəniyyət
-
Bakının hərəkətli küçələrində, dəbin şəhərin siluetləri qədər dinamik olduğu bir mühitdə, sakit bir inqilab baş verir. Azərbaycanın tullantıların idarə edilməsində əldə etdiyi uğurlara baxmayaraq, geyim və tekstil tullantıları məsələsi ətraf mühitin inkişafına kölgə salmaqda davam edir. Təkcə 2023-cü ildə ölkədə 2,7 milyon ton bərk məişət tullantısı yaranıb. Bu rəqəm atılan geyimlərin artan miqyasını gizlətsə də, qlobal trendlərlə bənzərlikləri nəzərə çarpır. ABŞ-da hər il təxminən 17 milyon ton geyim tullantıya atılır, Avropa İttifaqında isə bu rəqəm 5,8 milyon tona çatır. Proqnozlara əsasən, sürətli dəbin inkişafı ilə bu göstərici 2050-ci ilə qədər 175 milyon tona qədər yüksələ bilər.
-
Azərbaycanda ianə mədəniyyəti zəngin tarixi keçmişə malik olsa da, müasir dövrdə bu ənənənin qarşılaşdığı problemlər də az deyil. İanələrin hədəf auditoriyaya çatması ilə bağlı şəffaflıq məsələləri, insanların inamının azalması və davamlı dəstək mexanizmlərinin olmaması bu sahədə əsas problemlərdən biridir. Həmçinin, ianə mədəniyyətinin təbliğatının zəif olması cəmiyyətin daha geniş təbəqələrində bu anlayışın inkişafına mane olur. İanələrin sosial təsirini artırmaq üçün həm maarifləndirmə, həm də müasir həllər vacibdir.
-
Soyuq bir dekabr həftəsonunda, Bakının mərkəzində yerləşən Passage1901 məkanı yaradıcılıq, ticarət və icma ruhunun canlandığı bir məkan oldu. Yerli brendləri, sənətkarları və kiçik biznesləri dəstəkləməyə həsr olunmuş “Bizimkilər” Festivalı 14-15 dekabr tarixlərində uzun fasilədən sonra yenidən baş tutdu. İki gün davam edən yenilikçi proqramla festival bir daha sənət ifadəsi, yerli sahibkarlıq və xeyriyyəçilik üçün canlı bir platforma olduğunu sübut etdi.
-
Azərbaycanın ən sevilən sənət xadimlərindən birinə rəngarəng hörmət əlaməti olaraq, Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi (MEMİM), Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının birgə təşkilatçılığı ilə 13 dekabr 2024-cü il tarixində “Tablolarda Nağıllar” adlı sərgi-müsabiqəyə yekun vurdu. Bu tədbir, Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin nəsilləri ilhamlandırmağa davam edən ölməz yaradıcılığını qeyd etmək məqsədilə təşkil olunmuşdu.
Rəy yaz