Media-icmal 02.08.19

İyulun 31-də keçirilmiş sosial-iqtisadi müşavirədə iqtisadi inkişafla bağlı deyilənlər, "qara yara" xəstəliyinin səbəbləri, uşaq bağçalarının problemləri və s. məsələlər bugünkü (02 avqust, 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Rekord göstəricilər

"Azərbaycan" qəzeti "İslahatçı ölkənin rekord göstəriciləri" sərlövhəli məqalədə iylun 31-də prezident İlham Əliyevin yanında keçirilən sosial-iqtisadi müşavirədə Azərbaycanın iqtisadi uğurlarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, həmin müşavirədə ölkənin makroiqtisadi nailiyyətləri ətraflı nəzərdən keçirildi, qazanılan uğurlar və perspektivlər qeyd olundu, diqqət mərkəzində saxlanılmalı sahələr sadalandı.

Müəllifin deməsinə görə, aqrar sahədə və bütünlükdə qeyri-neft sektorunda aparılan islahatlar, həyata keçirilən nəhəng investisiya tutumlu sahələr bu ilin 6 ayı ərzində rekord göstəricilərə imza atmağa imkan verib.

Yazıda vurğulanır ki, bu ilin 6 ayı ərzində iqtisadiyyatın 2,4, qeyri-neft sektorunun 3,2, qeyri-neft sənayesinin isə 15,7 faiz artması uzun illər reallaşdırılan aqrar islahatların gözlənilən nəticəsidir: "Yeni istifadəyə verilən "SOCAR karbamid" və "SOCAR Polymer" zavodlarının işə düşməsi, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı üçün zəruri addımların atılması Azərbaycana dünyanı heyrətə sala biləcək 15,7 faizlik artıma nail olmağa imkan vermişdir", müəllif belə deyir.

Yazıda deyilir ki, aqrar sahədə ayrı-ayrı sahələrin dirçəldilməsinə imkan verilib və bu tədbirlər, qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsi, ixrac potensialının daha da artırılması, əhalinin maddi durumunun, rifahının yüksəlməsinə xidmət edir.

Müəllifə görə, bitkiçilikdə müasir aqrar biliklərin tətbiqi, yeni bağların salınması isə bitkiçilikdə cari ilin 6 ayında 25 faizlik artıma nail olmağa imkan verib.

Dövlət başçısı isə müşavirədə aqrar sektorun uğurlarını belə qiymətləndirib: "Kənd təsərrüfatında bu il rekord göstərici əldə edilib. Bu, aparılan islahatlar nəticəsində mümkün olub. Müxtəlif istiqamətli addımlar kənd təsərrüfatında canlanmaya gətirib çıxarıb. Əlbəttə ki, dövlət dəstəyi hər zaman olduğu kimi, bu il də göstərilir, bundan sonra da göstəriləcək. Bu istiqamətdə atılan addımlar artıq real nəticələr verir və kənd təsərrüfatı uğurla inkişaf edir".

Yazıda vurğulanır ki, subsidiyalarla bağlı islahatlar da diqqət mərkəzindədir, gübrələrlə əlaqədar liberallaşma isə gələn ildən tam həyata keçiriləcək, nəticədə gübrənin həm əlçatanlığı təmin ediləcək, həm də qiymətində kifayət qədər ucuzlaşma baş verəcək, gələn ilin əvvəlindən subsidiyalar yeni sistemlə və tam elektron formada həyata keçiriləcək.

Müəllif deyir ki, prezident islahatların davam edəcəyin, ölkənin innovasiyalar, müasir idarəetmə, liberal iqtisadiyyat yolu ilə inkişaf edəcəyini dilə gətirdi.

Yazının sonunda isə oxuyuruq: "Prezident İlham Əliyev sonda bir daha nəzərə çatdırdı ki, siyasətimizin mərkəzində Azərbaycan vətəndaşı dayanır: "Bizim iqtisadi gücümüz sosial sahəyə bilavasitə təsir etməlidir və edir. Biz bundan sonra da bu yolla gedəcəyik".

İdentifikasiya olmayınca bu problem qalacaq

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Qara yara təhlükəsi: yediyimiz ət yoxlanılırmı?" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Azərbaycanda aşkar edilən "qara yara" xəstəliyi, bunun səbəbləri və aradan qaldırılması yolları barədə Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) rəhbəri Eyyub Hüseynovla söhbətləşir.

Müəllif vurğulayır ki, Sabirabadda iki nəfərdə "qara yara" xəstəliyi aşkarlanıb, onlardan biri dünyasını dəyişib.

Bu xəstəliyin insana xəstə heyvanın emalı zamanı infeksiya ilə keçdiyini deyən müəllif 2014-2019-cu illərin hər birində Azərbaycanda bu xəstəliyə 6-10 nəfərin yoluxduğunu bildirir.

Aşkar edilən faktdan irəli gələrək ekspertlər hesab edirlər ki, xüsusilə ət kəsimi ilə məşğul olan insanlar, qəssabxanalar, dönərxanalar ciddi şəkildə yoxlanılmalı, onların lazımi qaydalara əməl edib-etməmələri araşdırılmalıdır.

Müəllif vurğulayır ki, bu xəstəlik tibbdə daha çox "Sibir xorası" adı ilə məşhurdur.

Yazıda deyilir ki, bu gün bir sıra işbazlar ölmüş heyvanın ətini kolbasa sexinə, ət bazarına verib, pul qazanırlar, eyni zamanda indiyə qədər dönərxanalara da bu cür ətlərin verilməsi faktı ortaya çıxıb.

"Yeni Müsavat"a danışan ekspert E.Hüseynov bildirib ki, heyvanların identifikasiyası həyata keçirilməyincə, bu problem yaşanacaq: "İdendifikasiya o deməkdir ki, heyvan doğulan kimi baytarlıq xidməti tərəfindən bütün məlumatlar hazırlanır. Yəni, hansı xəstəliklər keçirib, doğulan zaman temperaturu nə qədər olub və digər bu kimi məsələlər heyvanın qulağına "birka" şəklində vurulur.

Həmin qeydlərin nömrəsi olur və kompüter sistemində yerləşdirilir. Heyvan kəsilənə qədər bu məlumatlar saxlanılır. Azərbaycanda isə bu cür işlər 1 faizdən yuxarı deyil".

E.Hüseynova görə, belə vəziyyət xəstəliklərin yayılmasına gətirib çıxarır, söhbət təkcə "qara yara"dan getmir, insanlar isə bu cür xəstəliklərin qurbanına çevrilir.

Daha sonra müəllif Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin ət kəsimilə bağlı qayda və tələblərinə əməl olunması, ət kəsimi üçün ayrılmayan yerlərdə kəsilən heyvanların ətlərinin alınmaması tələblərini vurğulayır.

Müəllif deyir ki, Agentlik baytarlıq-sanitariya və sanitariya-gigiyena normalarına cavab verməyən yerlərdə, küçələrdə, yol kənarlarında satış məqsədləri üçün heyvan kəsimi hallarının qarşısının alınması istiqamətində tədbirlər görüldüyünü bildirir.

Uçaq bağçalarının "böyük" problemləri

"Oxu.az"da isə "Bağçalarda rüşvət problemi: bir uşaq üçün 300 manat tələb edilir? - açıqlama" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif uşaqların bağça ilə tam təmin olunmamalarının səbəblərini ekspert Kamran Əsədovla müzakirə edir.

Müəllifə görə, bu sahədə problemlər var, belə ki, uşaq bağçalarında yer çatışmazlığı valideynlərin tez-tez üzləşdiyi problemdir, buna səbəb bağçaların azlığı uşaqların sayının isə çox olmasıdır və bu hal Bakı ilə yanaşı, digər şəhər və rayonlarda da müşahidə olunur: "Valideynlər iddia edirlər ki, paytaxt rayonlarında yerləşən bağçaların müdirləri onların uşaqlarını yerləşdirmək üçün 300 manat pul tələb edir", deyə müəllif daha bir problem olduğunu göstərir.

Müəllif Bakının ayrı-ayrı yaşayış məntəqələrindəki bağçalarda valideynlərin belə problemlə üzləşmələrinə dair halları göstərir.

Müəllifin deməsinə görə, təhsil sahəsi üzrə ekspert Kamran Əsədov da dövlət bağçalarında uşaq qəbulu zamanı neqativ halların müşahidə olunduğunu deyir: "Bağça direktorları valideynlərə qarşı əsassız tələblər irəli sürürlər, müəyyən vəsait tələb edirlər. Bu da əlbəttə ki, yolverilməzdir".

K.Əsədov deyir ki, azyaşlıların bağçalara cəlb olunması baxımından Azərbaycandakı göstəricilər dünyanın aparıcı dövlətləri ilə müqayisədə çox aşağıdır: "Hələ bağçaların sayının çox olduğu Bakı şəhərində məktəbəqədər yaş qrupunda olan uşaqların cəmi 25 faizi məktəbə bağçalardan gəlir. Maddi-texniki baza, binalar bəs etmir ki, digər uşaqlar da bağçalara cəlb olunsun".

Ekspertə görə, daha çox uşağı əhatə edə bilmək üçün bu sahəyə kifayət qədər vəsait ayrılmalı, özəl bağçaların şəbəkəsi genişləndirilməli, bağçalar standartlara uyğunlaşdırmalıdırlar: "Bəzi vaxtlar özəlləşdirilən bağçalar məktəbəqədər müəssisə kimi fəaliyyət göstərmir. Normativlər - uşaq bağçasının quruluşu, işləmə metodu, idarə edilməsi - hələ dünya standarlarına cavab vermir".

K.Əsədov deyir ki, Azərbaycanda məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin quruluşu ilə bağlı normativlər sovet dövrünün normativləri əsasında hazırlanıb, bu da müasir normativlərlə uyğunlaşmır".

Ekspert hesab edir ki,bağçalar Təhsil Nazirliyinə qaytarılmalı, idarəçiliyi üçün ayrıca bir komitə yaradılmalıdır və bu, həm də tədris vahidliyinin qorunması üçün labüddür".

K.Əsədov deyir ki, ki, son dövrlərdə uşaq bağçalarında qidadan zəhərlənmə halları artıb, üstəlik uşaqlara qida menyüsü də yetərli sayılmaz və səbəb də budur ki, hazırda uşaq bağçalarında qidalanma tamamilə aşağı səviyyədədir, həm də bağçalara yemək paylanması məsələsinə də ictimai nəzarət yoxdur.