Media-icmal 04.05.2016

Qarabağ problemi, ölkədə məhbus sayı, erməni tərəfin “Dağlıq Qarabağı” tanımaq səyləri, bank sektorundakı durum, inhisarçılıq ölkə mediasının aparıcı  mövzusudur

İlham Əliyev: Ordu yenə öz sözünü deyəcək

“Azərbaycan”qəzeti “Qüdrətli ordunun məğrur Sərkərdəsi” sərlövhəli məqalədə aprelin 2-5-də Qarabağ cəbhəsində baş vermiş döyüşlər, bu döyüşlərin nəticələri,  dövlət başçısı İlham Əliyevin cəbhə bölgəsinə səfəri haqda danışılır.

Məqalədə bu döyüşlərdə erməni ordusunun təkcə məğlub edildiyi yox, həm də sındırıldığı vurğulanır. Həm də bu 4 günlük döyüşlərdə Azərbaycan ordusunun hansı üstünlüklərə malik olmasını erməni tərəfin gördüyü də qeyd edilir.

Məqalədə Qarabağ məsələsinin ərazi bütövlüyü çərcivəsindən çıxaraq bir şərəf məsələsinə döndüyü xatırladılır və dövlət başçısının Qarabağda çıxışından sitat gətirilir və deyilir: “Əgər bizə qarşı təxribat, və ya silahı təxribat törədilərsə Azərbaycan ordusu yenə də öz sözünü deyəcək. Azərbaycan Ordusu Azərbaycanı, Azərbaycan vətəndaşlarını qoruyur. Bizim ərazi bütövlüyümüz toxunulmazdır, bərpa olunmalıdır, bərpa ediləcək. Yaxşısı budur ki, bu, danışıqlar yolu ilə olsun”.  

Korrupsiyaya bağlı həbslər

“Azadlıq” qəzeti ölkədə məhbus sayının çox olması məsələsini ekspertlərlə araşdırır. “Azərbaycanda məhbus sayı niyə çoxdur?” sərlövhəli məqalədə ölkə həbsxanalarında yüzlərlə günahsız məhbus olduğu, kiminin sifarişlə, kiminin başqasının cinayətinə görə həbs edildiyi deyilir.

Ekspertlər Azərbaycanda məhbus sayının çox olmasını belə izah edirlər: “Məhbusların sayının çoxluğu bir qayda olaraq həbs qətimkan tədbirinin seçilməsi ilə bağlıdır. Yəni, cinayət məcəlləsində müxtəlif qətimkan tədbirləri nəzərdə tutulduğu halda məqsədli şəildə yalnız həbs qətimkan tədbiri seçilir”.

Müəllifə görə, hətta bu həbslərin arxasında da korrupsiya, yeyinti, qeyri-şəffaflıq ortaya çıxır. “Dövlət hər məhkuma il ərzində 4 min manatdan artıq pul xərcləyir. Görünür, məhbusların sayının çoxluğu kimlərəsə sərf edir və büdcədən pul silmək imkanı yaradır. Deməli, ədalətsiz məhkəmə hökmləri ilə həm insnaların həyatı məhv edilir, həm hüquq sistemi iyrənc vəziyyətə düşür, həm də dövlətin büdcəsi talan edilir. Bir ölkədə müstəqil məhkəmə sistemi yoxdursa, demək o ölkədə heç nə yoxdur. Çünki, müstəqil məhkəmə sisteminin olmadığı ölkədə heç nəyə zəmanət yoxdur, heç kimin əmlakı sığortalanmayıb və heç kim təhlükəsizlikdə deyil”.

Müəllifə görə, belə məhkəmə hökmlərinin nəticəsidir ki, həbsxanalar məhbus sıxlığı problemi yaşayır.

Ekspert: Azərbaycanda inhisarçılıq köhnə problemdir

“İnhisarçılıq fəaliyyəti və rəqabətin məhdudlaşdırılması əleyhinə maddələrin sərtləşdirilməsi yaxşıdır, amma problem ondan ibarətdir ki, bu məsələyə nəzarət mexanizmi yoxdur”. Ekspert Oqtay Haqverdiyyev bunu “Exo” qəzetinə şərhində deyib.

Ekspertin fikrincə, bu qanun kağız üzərində qalacaq və işləməyəcək, bu isə inhisarçıların çoxluğu ilə bağlıdır. “Azərbaycanda iri həcmdə inhisarçılar var və bu problem birinci il deyil ki, mövcuddur. Sahibkarlar bu səbəbdən Azərbaycan bazarına tam həcmdə təsir edə bilmirlər. Bundan əlavə, ölkədə malların qiymətlərinin qalxması yerli bazarların inhisarçıları tərəfindən yaradılır”.

Ekspert hətta devalvasiyadan sonrakı qiymət artımında da inhisarçıların rolu olduğunu bildirir: “Əgər inhisar olmasaydı, devalvasiyadan sonra belə sərt və kəskin qiymət artımı ola bilməzdi. İnhisar və ölkədə rəqabətin olmaması müasir iqtisadiyyatın ən aktual mövzusudur. Bazarı inhisarçı və ya kimsə yox, tələb-təklif sistemi tənzimləməlidir.

O, son vaxtlar korrupsiyaya qarşı müabarizə aparılmasının hökumətin istəyi yox, xarici ölkələrin Azərbaycanı ittiham etməsilə bağlı olduğunu deyir. Ona görə bu “mübarizə”də də bəzi şəxslər həbs ediləcək, amma korrupsiyanın “kökü” toxunulmamış qalacaq və bu məsələdə siyasi iradənin səmərəliliyi yetərli qədər deyil.

Bu, beynəlxalq birliyi şantajdır

“Görünür, erməni təcavüzkarların faktiki çöküş isterikası özünü yeni çalarlarla göstərir ”. “Novoe Vremya” qəzetində dərc edilən “Təcavüzkarın diplomatik şantajı” sərlövhəli məqalədə “Dağlıq Qarabağın tanınması”nın mayın 5-də hökumətin müzakirəsinə çıxarılması belə dəyərləndirilir. “Tanınma” ilə bağlı qanun layihəsini iki müxalif erməni deputatı hazırlayıb.

Məqalədə sənədə belə qiymət verilir: “Bu, təkcə təxribat deyil, bu, beynəlxalq birliyi, o cümlədən ATƏT-in Minsk Qrupu və BMT-ni şantajdır, amma bu qurumlar niyə susurlar?”. Daha sonra məqalədə Qarabağ münaqişəsinin tarixçəsi, mərhələləri, BMT-nin erməni qoşunlarının Azərbaycan ərazilərindən çıxmaları üçün qəbul etdiyi 4 məlum qətnamə haqda danışılır.

Məqalədə erməni tərəfin bu addımı atmasına səbəb kimi bu il aprelin 2-5- də Qarabağ cəbhəsindəki döyüşlərdə uduzması göstərilir: “Elə ki, ermənilər burunlarının üstünə zərbə alırlar, bu avantüra dərhal masa üstünə yatırılır. Amma erməni tərəf qanun layihəsini qanuna çevirə bilməyəcək”.

Müəllif erməni tərəfin bunu edə bilməyəcəyini belə əsaslandırır: “İndki Ermənistan rəhbərliyi az təhsilli olsa da başa düşür ki, bu ”tanıma” təkcə ATƏT-in Minsk Qrupu-nun sonu deyil, həm də mümkün müharibənin başlanğıcıdır”.

Məqalədə beynəlxalq qurumların bu fakta susqun qalmaları ciddi tənqid atəşinə tutulur. Məqalədə ATƏT-in Cənubi Qafqaz ofislərinin bu məsələyə şərh verməmələri də yer alır.

Məqalədə hərbi əməliyyatların mümkün bərpası təhlükəsini Qarabağ münaqişəsinə münasibətdə beynəlxalq birliyin yalnız ədalətli mövqeyi ola biləcək Azərbaycan ərazilərinin işğalına son qoyulması aradan qaldıra bilər. Başqa yol isə sadəcə yoxdur”.

İki devalvasiyanın hədiyyəsi - “Standartbank”ın çöküşü

“Bizim Yol” qəzeti ölkə vətəndaşlarının maraq dairəsində olan “Standartbank” ətafında mövcud durumu eskpertlərlə araşdırmağa üstünlük verib.

Ekpsert Samir Əliyev bu bankda 600 milyon manatdan çox əmanət olduğunu, kredit portfelinin bundan da çox olduğunu deyir. “Problemin belə acınacaqlı vəziyyətə gəlib çıxmasında bank rəhbəliyinin, büdcəni qorumaq adı ilə hökumətin addımlarının, iki devalvasiyanın da rolu var. Amma prosesin bundan sonrası aydın deyil. Hökumətin gələcək planı ya aydın deyil, ya da o, ümumiyytələ yoxdur”.

Onun fikrincə, proses ya üçüncü dövlət bankının yaranmasına, ya da Beynəlxalq Bankın daha da böyüməsinə doğru gedir. Ekspert moratorium götürüldükdən sonra bankın kiçiləcəyini, əmanətlərin və şirkətlərin bankı tərk edəcəklərini proqnozlaşdırır. Ekspert bunu da deyir ki, hökumət bankı tam xilas edə bilməyəcək, çünki, belə irihəcmli vəsaiti hökumət sadəcə ödəmək gücündə deyil. 

Ona görə, istənilən halda bankın bundan sonrakı fəaliyyəti çətin görünür. “Fikrimcə, hökumətin əsas hədəfi bankın gələcəkdə ləvğ edilməsi olmalıdır. Yaxın aylarda niyyət daha aydın görünəcək, proses isə digər banklarda davam edəcək. Amma yenə də dollarla kredit götürən müştərilərə köməklik edən olmayacaq”.

Ekspert Əkrəm Həsənov isə bu halda bankın bağlanmamasını doğru saymır, bankı xilas etmək üçün sərf edilən vəsaiti isə bankı xalqın pulu hesabına xilas etmək kimi dəyərləndirir.