Media-icmal 05.01.19

Məcburi köçkünlərə dövlət qayğısı, turizm obyektlərində qiymət bahalığı, bölgə insanlarının təsərrüfatla məşğul olmamasının səbəbləri və s. məsələlər bugünki (05 yanvar 2019-cu il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Sosial statusu dəyişən məcburi köçkünlər

"Azərbaycan" qəzeti "Məcburi köçkünlərin sosial statusu dəyişir" sərlövhəli məqalədə Qarabağ münaqişəsi nəticəsində məcburi köçkün düşən insanlara dövlət qayğısını dəyərləndirir.

Məqalə müəllifi öncə 2003-cü ildə prezident seçkiləri zamanı İlham Əliyevin məcburi köçkünlərlə görüşünü, bu görüşdə bütün çadır şəhərciklərini ləğv ediləcəyi, bu təbəqədən olan vətəndaşlar üçün hər cür şəraiti olan müasir qəsəbələr salınacağı və yaşayış binaları tikiləcəyi vədi verməsini xatırladır.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, 2004-cü ildə qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Proqramı təsdiq olundu, qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həlli prosesi sürətləndi.

"Artıq 12 çadır düşərgəsi ləğv olunub, 3,5 milyon kvadratmetr yaşayış sahəsi olan müasir qəsəbələr və çoxmərtəbəli binalardan ibarət yaşayış kompleksləri salınıb. Hazırda evlərlə, mənzillərlə təmin edilən məcburi köçkünlərin sayı 300 minə çatır ki, bu da 53 min 500 ailə deməkdir. Bu kateqoriyadan olan insanların sosial problemlərinin həlli üçün sərf edilən vəsaitin məbləği isə 7,1 milyard manatdır", müəllif görülmüş işlərin nəticələri barədə bildirir.

Müəllif deyir ki, bu kateqoriyadan olan insanların məşğulluq məsələləri diqqət mərkəzində saxlanılır, 24 min məcburi köçkünə biznes qurmaları üçün 14,8 milyon manat mikrokredit verilib, 22 min 74 məcburi köçkün sahibkar 44,3 milyon manat güzəştli kreditlə təmin edilib.

200 min məcburi köçkün isə büdcə təşkilatlarında və s. daimi işlə təmin olunub, bu tədbirlər sayəsində məcburi köçkünlər arasında yoxsulluq son 15 ildə 75 faizdən 12 faizədək azalıb.

Məqalə müəllifi 2018-ci il dekabrın 24-də Abşeron rayonunda, dekabrın 27-də isə Sumqayıtda salınmış yeni yaşayış komplekslərində daha 2005 ailənin mənzillə təmin olunduğunu, Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın burada iştirakçı olduqlarını bildirir: "Bu il bu istiqamətdə çox işlər görülüb. Bu il 580 köçkün ailəsi üçün fərdi evlər, mənzillər tikilib və istifadəyə verilib. Artıq köçkünlərin bu evlərə, mənzillərə yerləşməsi prosesinə start verilmişdir. Bu, rekord göstəricidir. Qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həlli dövlətin daim diqqətində olacaq, hər bir ailə rahat mənzillə təmin olunanadək bu işlər davam edəcək".

Baha qiymətlər, azalan turistlər

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Ərəb və iranlı turistləri bayramda "yox"a çıxaran səbəblər - qiymətlər" sərlövəhli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkəyə gələn turist sayının azalması səbəblərini bu sahə üzrə ekspertlərlə müzakirə edir.

Yazı müəllifi turist sayının azalmasına səbəb kimi yüksək qiymətləri göstərir, ekspertlərə istinadən qiymət bahalığını rəqabətin zəif olması və xidmətləri təklif edən müəssisələrin sayının az olması amilləri ilə əlaqələndirir.

"Sanki turizm dedikdə yalnız imkanlı təbəqə və onların həyat şərtləri nəzərdə tutulur. Orta və kasıb təbəqəni əhatə edən turizm şərtləri yox dərəcəsindədir. Bunun nəticəsidir ki, son zamanlar paytaxt Bakıda turistlərin sayı artıq əvvəlki qədər çox nəzərə çarpmır", deyə müəllif iddia edir.

Müəllifin sözlərinə görə, Yeni il, Novruz bayramı kimi günlərdə əyləncə məkanlarında, kafe və restoranlarda ərəb və iranlı turistlər çox olardısa, bu dəfə onlara daha az rast gəlindi.

Yazı müəllifinin iddiasına görə, ərəb turistlərin sayının getdikcə azalmasının səbəbləri sırasında qiymətlərin getdikcə artması faktı da yer alır, belə ki, ölkənin bəzi regionlarında beşulduzlu hotellərdə Yeni il gecəsi keçirmək hətta Parisdə bu bayramı qeyd etməkdən baha başa gəlir: ""Şamaxı Palace Hotel"də 2 nəfər üçün 1 gecəlik qonaqlama, 3 dəfə yemək və əyləncə 1000 manatdan baha başa gəlir. Hətta bəzi daha mənzərəli lüks nömrələrdə bu qiymət 1500 manatı da ötür. "Marxal" hoteldə, "Şahdağ" hoteldə də Yeni il gecəsi qiymətlər 1000 manatdan yüksək olub. "Şahdağ" hoteldə mənzərə zalının 1 gecəsi 1348 manata, Parisdə Yeni ili qarşılamaq isə 950 manata başa gəlir".

Dövlət Turizm Agentliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Kənan Quluzadə qiymət bahalığı ilə bağlı "Yeni Müsavat"a deyir ki, Agentlik qiymətlərin formalaşmasında iştirak etmir, bazar iqtisadiyyatında qiymətləri özəl şirkətlər müəyyən edir, dövlət qurumu olaraq buna inzibati qaydada müdaxilə edə bilmərik.

İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov isə hesab edir ki, yüksək qiymətlər uzunmüddətli dövrdə ölkə turizminin inkişafına maneə yaradır: "Qiymətlər bazarda formalaşır. Əgər baha qiymət təklif edən hotel və restoranlara tələbat olmasaydı, onlar məcbur qalıb endirim edəcəkdilər. Bu, baş verməyibsə, deməli, tələbat var. Ümumilikdə isə bu sektorda fəaliyyət göstərən müəssisələrin faktiki qazanc götürmə cəhdləri hiss olunmaqdadır".

Ekspertə görə, qiymətləri baha edən faktorlar rəqabətin zəif olması və xidmətləri təklif edən müəssisələrin sayının az olmasıdır.

R.Həsənov deyir ki, bu sahədə dövlət müəyyən işlər görsə də, hazırda sektora investisiya axını yoxdur, yeni investisiya qoyuluşları müşahidə edilmir.

"İnvestisiya qoyuluşları, müəssisələrin sayı artarsa, rəqabət çoxalarsa, bu qədər qiymət artımı görmərik. Həm də turizm sektorunda qiymətlər əlçatan olar".

Torpağı avtomobilə dəyişən kəndli...

"Unikal.org" saytında isə "Millət vəkili: Kəndli "supermarket"ə gedər?" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif bölgələrdə aqrar inkişafın olmamasının səbəbləri barədə Milli Məclisin iqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Rüfət Quliyevlə söhbətləşir.

Deputat deyir ki, dövlət rayondakı insanlar üçün istənilən şəraiti yaradıb, amma son 20 ildə insanlarda bu torpağa, kənd təsərrüfatına maraq itib: "Bilmirəm bu nəyə görədir? Bilirəm, bəzi insanlar kəndlərdə bələdiyyələr tərəfindən ayrılmış torpaqlarda əkin əkmək istəyir. Amma bunun üçün ərazi imkan vermir ki, o işini həyata keçirə bilsin, ya da su problemi olur, bununla razıyam. Bütövlükdə isə ölkəmizdə əkin üçün yararlı torpaqlar nə qədər istəsən var".

R.Quliyev deputat seçildiyi Lənkəranda rayon mərkəzinə kimi yolun sağ-solundakı torpaqların istifadəsiz qaldığını, bəzi rayonlarda isə belə olmadığını, əkin-biçin işləri getdiyini bildirir:

"Mənim doğulduğum Lənkəran rayon Sütəmordov kəndində insanlar hər zaman əti, südü, yumurtanı öz həyətlərindən götürürdülər. Heyvan saxlayır, əkin əkirdilər. Bunu gedib bazardan almırdılar. İndi kəndə gedəndə bunu çox az görmək olur. Kiminlə görüşürsən hamı fəxrlə deyir ki, "supermarket"ə gedirəm. Kimsə bu sözü mənə deyəndə, elə bilirəm kəndçilərim məni təhqir edirlər. Kəndli də "supermarket"ə gedər?".

Deputat deyir ki, seçicilərlə görüşdə onları dinləyir torpaqları olub olmadığını soruşur, məlum olur ki, insanlar əməklə məşğul olmağı yadırğayıblar, torpağı bir avtomobilə dəyişirlər: "Soruşuram torpağınız var, deyir bəli, var.

Digəri deyir torpağım var, satıb "Mercedes" almışam. Nədir-nədir, qonşusunun da "Mercedes"i var".

Deputat hesab edir ki, ölkədə ərzaq mallarının bahalaşması probleminin yaşanması torpağa məhəbbətin azlığı ilə bağlıdır.

Deputatın sözlərinə görə, indiki halda ayrı-ayrı torpaq sahiblərinin birləşərək fermer təsərrüfatları yaratmaları həm məşğullun, həm də ölkədə məhsul bolluğunun yaranmasına səbəb ola bilər və bu, təşviq olunmalıdır.