Media-icmal 06.08.18

Aqrar sahədə əldə edilən məhsuldarlıq, mobil aparatların bahalaşması ehtimalı, sərnişindaşımada bahalaşmanın nəticələri və s. bugünki (06 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İş və işgüzarlıq tandemi

"Azərbaycan" qəzetində "İş də var, işgüzarlıq da" sərlövhəli məqalədə müəllif Şəmkir rayonunun simasında aqrar sahədə əldə edilən uğurları dəyərləndirir və deyir ki, bunu əldə etmək üçün əlverişli iqlim, münbit şərait var, əhali də işgüzardır.

Məqalədə deyilir ki, bu ilin ötən dövründə rayonda bostan bitkiləri, meyvə-tərəvəz istehsalı sahəsində yüksək məhsuldarlıq göstərilib, əhali də yaxşı qazanc əldə edib: "Hazırda ümumi sahəsi 958 hektar olan istixanalarda 6039 nəfər məhsul yetişdirilir, bu il ərzində rayonda 100 hektara yaxın yeni istixanaların tikintisi də nəzərdə tutulur. Artıq 52,1 hektarı hazırdır, istixanaların 717 hektarında pomidor, 110 hektarında xiyar, 58,6 hektarında faraş kartof, 35 hektarında göyərti, 2 hektarında çiyələk yetişdirilir".

Yazı müəllifi deyir ki, yetişdirilmiş 100 min tondan çox pomidorun 61 min tonu Rusiya Federasiyasının müxtəlif şəhərlərinə ixrac edilib, qalan 40 min tona yaxın pomidor isə əhalinin daxili tələbatının ödənilməsi üçün daxili bazarlara yönəldilib.

Müəllifə görə, digər sahələr üzrə göstəricilər də yaxşıdır, fermerlər 6499 hektar sahədə kartof, 6315 hektarda tərəvəz, 268 hektarda bostan, 1555 hektarda qarğıdalı, 902 hektarda günəbaxan, 9882 hektar sahədə yem bitkiləri yetişdirblər.

Bu sahədə 10587 fermerə 26871 hektar sahənin becərilməsi üçün istifadə etdikləri yanacaq və motor yağlarına görə 1 milyon 768 min 486 manat subsidiya verilməsi üçün sənədlər Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinə göndərilib.

Müəllif deyir ki, bu il 1000 hektar sahədə meyvə bağının salınması nəzərdə tutulur, 540,8 hektarda məhsuldar meyvə ağacları əkilib.

Bu il "Şəki ipək"ASC-yə 12690,6 kiloqram barama təhvil verilib, istehsalçılara 61 min 285 manat subsidiya ödənilib.

Məqalə müəllifi bildirir ki, fermerlər güzəştli krditlərlə təmin edilir, indiyə kimi 1111 layihə üzrə 63 milyon 832 min 110 manat məbləğində güzəştli kredit verilib, bunun sayəsində 3695 yeni iş yeri yaradılıb: "Bu ilin 6 ayında isə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu 24 layihə üzrə sahibkarlara 1 milyon 784 min manat güzəştli kredit ayırıb, 377 yeni iş yeri açılıb, aqrar sahədə istehsal və satış üçün 35 milyon 405 min 300 investisiya qoyulub.

Müəllif deyir ki, heyvandarlıq üzrə də istehsal ilbəil artır: "Bu ilin ötən altı ayı ərzində 4918 ton ət, 27 min 480 ton süd, 488,2 ton yun, 21 milyon 983 min ədəd yumurta istehsal edilmişdir. Keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə ət istehsalı 2,3 faiz, süd istehsalı 3,2 faiz, yun istehsalı 0,3 faz, yumurta istehsalı 0,4 faiz artıb".

Rüsumun ardınca aparat özü?...

"Müsavat.com"da isə "Yeni rüsumlar ölkədə satılan mobil telefonları bahalaşdıracaq?" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif xatırladır ki, Nazirlər Kabineti bu il iyulun 31-də qəbul etdiyi qərarla "Mobil cihazların qeydiyyata alınmasına görə 2018-ci il üçün dövlət rüsumunun məbləğləri"ni təsdiq edib. Bu qərarla indiyə kimi cəmi 5 manat təşkil edən dövlət rüsümu yeni qaydalara görə mobil aparatın bazar qiyməti, funksiyalarından asılı olaraq 20 - 150 manat arasında olacaq.

Müəllif deyir ki, bu qərarın təsdiqindən sonra sosial şəbəkələrdə, cəmiyyətdə belə bir fikir yaranıb ki, mobil cihazlar ən azı 50 manat bahalaşa bilər.

Yazı müəllifi araşdırmasına əsasən deyir: "Öyrəndik ki, Azərbaycanda ən çox satılan mobil telefonların qiyməti 201 dollardan 400 dollara qədərdir. Qaydalara görə, bu qiymətdə olan mobil telefonun qeydiyyat rüsumu 60 manatdır. Mağazalarda olduğumuz zaman satıcılar müxtəlif fikirlər söylədilər. Bəziləri bildirdilər ki, yeni qaydalar onların mağazalarında qiymətlərə təsir etməyəcək. Lakin bunun əksini söyləyənlər də oldu".

Müəllif deyir ki, ölkəyə mobil telefon idxalı ilə məşğul olan şirkətlər aparatları rəsmi olaraq gömrükdən keçirir, aparat satıldıqdan sonra bir ay ərzində şirkət özü onu müvafiq nazirlikdə dövlət qeydiyyatına aldırır.

Yazı müəllifi deyir ki, belə aparatları ölkəyə fiziki şəxs kimi gətirənlər də var və bu mağazalarda telefonlar şirkətlərlə müqayisədə ucuz olur.

Müəllif bildirir ki, indiyə kimi belə mağazalar telefonu dövlət qeydiyyatına müştərinin özünün saldırmalı olduğunu deyirdilər, indi isə həmin mağazaların satıcıları deyir ki, yeni rüsumlardan sonra onların telefonlarında qiymət fərqi olacaq.

Müəllifə görə, yeni qaydalar on-line saytlardan telefon alanların işlərini çətinə salacaq, bunun xaricində isə hüquqi şəxs kimi telefonları ölkəyə gətirən mağazalarda heç bir qiymət artımı ola bilməz, çünki faktiki olaraq yeni rüsumlar onlara aid edilmir.

Sayta şərh verən iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli də yeni rüsumların iri mağazalardakı qiymətlərə təsir etməyəcəyi düşüncəsindədir: "Şirkətlər hüquqi şəxs kimi mobil telefonları gətirdikləri üçün bu qaydaların onlara aidiyyəti yoxdur.

Sadəcə kimsə xaricdən telefon almaq istəyirsə, bu, ona sərf etməyəcək, ölkədə də, xaricdə də alsa, xərci eyni olacaq. Ancaq bəzi mağazalar var ki, onlar fiziki şəxs kimi malları gətirirdilər, onlarda hələlik, qiymət artımı gözlənilmir. Çünki əllərində olan mobil telefonu köhnə qaydada gətiriblər. Bir müddət sonra isə bu mağazalarda qiymət artımı ola bilər".

Bu bahalanma başlanğıcdır, son yox...

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Növbədə benzin, qaz və sudur" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Tarif Şurasının iyulun 30-da ictimai nəqliyyatda və metroda, gediş haqlarını 50% bahalaşdırmasının ehtimal ounan gələcək nəticələrini müzakirə edir.

Müəllifə görə, bu qiymət artımının nəticələri qorxuludur: "Müstəqil ekspertlər belə düşünürlər ki, bu 50%-lik bahalaşma təkcə sərnişindaşıma sahəsində yox, digər sahələrdə də bahalaşmaya yol açacaq start mexanizmidir və ictimai nəqliyyatda bahalaşma aysberqin görünən tərəfidir".

Müəllifə görə, avtobuslarda 20 qəpikdən 30 qəpiyə qaldırılan qiymət artımı bununla dayanmayacaq, daha da artaraq 40 qəpik və daha yuxarı olacaq: "Avtobusların, metronun arxasınca taksi xidməti bahalaşcaq, şəhərlərarası nəqliyyatda tariflərin bahalaşması kənd təsərrüfatı məhsullarını bahalaşdıracaq, bu, hələ hamısı deyil, aqrar sahədə məhsul yığımı başa çatdıqdan sonra mazut və dizel yanacağının artması da tamamilə mümkündür".

Əhalinin nəqliyyat xərclərinə gəlincə, müəllif deyir ki, hələ son bahalaşmaya qədər də bu sahədə vəziyyət yaxşı deyildi, belə ki, marşrutların

optimallaşdırılması adı ilə sərnişinlər evlərinə çata bilmək üçün 2-3 marşrut dəyişirdilər və hər marşrut da maliyyə məsrəfi deməkdir: "Nəticədə şəhərətrafı avtobusların hərəkət xətləri həddən artıq səmərəsiz, sərnişinlərin xərcləri isə bir neçə dəfə artmış haldadır. Bu, azmış kimi, üstəlik Tarif Şurası da bahalaşdırma qərarı verib".

Müəllifə görə, bu problemi sərnişinlərə müəyyən vaxt müddətinə verilən "saatlıq" gediş biletləri tətbiqilə həll etmək olardı ki, sərnişin həmin müddətdə ictimai nəqliyyatdan məhdudiyyətsiz istifadə edə bilsin.

Yazı müəllifi sərnişindaşımada əhalinin tələbələr, məktəblilər, pensiyaçılar təbəqələri üçün kompensasiyalar nəzərdə tutulmamasını bahalaşmanın

neqativ nəticələrindən sayır və bir çox ölkələrdə belə güzşətlərin olduğunu bildirir.

Müəllif deyir ki, ictimai nəqliyyatda gediş haqlarının bahalaşdırırlacağı gözlənilən idi, belə ki, bu sahədəki dövlət şirkətlərinin zərərlə işləmələri barədə bəyanatlar səsləndirilirdi.

Müəllif vurğulayır ki, dövlət büdcəsindən 45 milyon manat subsidiya verilməsinə baxmayaraq, "Bakmetropoliten" QSC ötən ili 12 milyon 581 manat ziyanla başa vurub, məcmu zərər isə 371,7 milyon manatdır.

"Bakıbus" şirkəti isə 2016-cı ili 54,638 manat zərərlə sona yetirib.