Media-icmal 17.01.18

Azərbaycanın sərmayə üçün əlverişliliyi, ölkədə vəsaitin yatırılması problemi, yüksək inflyasiyanın əhalinin maddi durumuna mənfi təsiri bugünki (17 yanvar, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Sərmayə qoyuluşu üçün əlverişli ölkə

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan dünyada sərmayə qoyuluşu üçün cəlbedici ölkəyə çevrilib" sərlövhəli məqalədə ölkəni sərmayə qoyuluşu üçün maraqlı edən səbəbləri dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, son illər dünya ölkələri sosial-iqtisadi problemlərlə üzləşiblər, amma Azərbaycanda təhlükəsizliyin təmin olunması, əlverişli biznes və investisiya mühiti istənilən layihənin gerçəkləşməsinə təminat verir.

Müəllif vurğulayır ki, dünya iqtisadiyyatındakı mənfi meyllər əksər ölkələrdə sərmayə qoyuluşunu azaldıb: "Ancaq Azərbaycandakı mövcud investisiya imkanları və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə yaradılan əlverişli biznes mühiti yerli sahibkarlarla yanaşı, xarici investorları da ölkəmizə cəlb edir...

elə bunun nəticəsidir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatına 2004-2017-ci illərdə 225 milyard dollar həcmində investisiya qoyulub. Bu müddətdə ölkə iqtisadiyyatına yatırılan xarici investisiyanın həcmi isə 107,2 milyard dollar təşkil edib".

Məqalə müəllifi deyir ki, təkcə ötən 2017-ci ildə Azərbaycan iqtisadiyyatına 14,6 milyard dollar sərmayə qoyulub, xarici ticarət dövriyyəsi 2017-ci ilin ilk 11 ayında 21,8 milyard ABŞ dolları təşkil edib, əmtəə ixracı isə 19 faiz artaraq 14 milyard dolları üstələyib.

2017-ci ilin dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına investisiya xərclərinə 2 milyard 690 milyon manat vəsait yönəldildiyini deyən müəllif bununla da nəzərdə tutulan bütün layihələrin maliyyələşdirilməsinin təmin olunduğunu bildirib.

Yazıda deyilir ki, 2017-ci ildə valyuta ehtiyatları 4,5 milyard dollar artaraq 42 milyard dollar təşkil edib, adambaşına düşən valyuta ehtiyatlarının həcminə görə Azərbaycan dünya miqyasında ön yerlərdən birini tutur.

Müəllif Azərbaycanın "Şərq-Qərb", "Şimal-Cənub" nəqliyyat dəhlizləri, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri, "Cənub qaz dəhlizi" kimi milyardlarla investisiya yatırılan layihələrin əsas təşəbbüskarlarından biri olduğunu vurğulayaraq deyir ki, Azərbaycan hazırda regional lider, bir sıra qlobal məsələlərdə mühüm geosiyasi aktor, habelə beynəlxalq imici durmadan artan nüfuzlu ölkədir.

Müəllifə görə, bütün bu layihələr bir daha sübut edir ki, Azərbaycan son 15 il ərzində böyük və şərəfli yol keçib, iri sərmayəçi kimi mövqeyini gücləndirib, regionda xarici ölkələrin iqtisadiyyatına yatırılan investisiyaların həcminə görə, aparıcı dövlətlərdən birinə dönüb.

Müəllif deyir ki, bütün bu uğurlar, əlbəttə ki, Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən siyasəti, prinsipiallığı və beynəlxalq aləmdə qazandığı yüksək etimad sayəsində reallaşıb və 2018-ci ildə də ölkə iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşu əvvəlki ilin səviyyəsində olacaq.

Azərbaycanda pulları hara qoymaq problemi

"Exo" qəzetində "Azərbaycanda pulları banka və ya bahalı yaşayış evinə qoymağı məsləhət görmürlər" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif 2018-ci ilin Azərbaycan üçün hələlik də olsa "iqtisadi sürprizsiz" başladığını, amma bu sabitliyə baxmayaraq, vəsaiti hara yatırmağın hələ də çoxlarını həyəcan içində saxladığını bildirir və bunun səbəbini belə izah edir: "Çoxları bank məsələsini nəzərdən belə keçirmir, çünki, onlara inam çoxdan itib. Bununla belə, bəzi vətəndaşlar var ki, pullarını az-çox sabit olan banklara qoymağı düşünürlər".

Ekspert Natiq Cəfərli isə deyir ki, banklara etimada gəlincə, ölkənin bank sektoru indi yaxşı dövrünü yaşamır: "2017-ci il ərzində bankların bağlanması prosesini müşahidə etdik, düşünürəm ki, bu il də bağlanan banklar olacaq. 2014-cü ilə kimi ölkə əhalisi əmanətlərini banklara etibar edirdilər, o zaman imicləri hələ zədələnməmişdi, faizlər də yuxarı idi. İndi depozit portfeli azalıb. İndi ancaq o tövsiyəni vermək olar ki, əmanətləri manat, dollar, avro olaraq müxətlif valyutalarda saxlasınlar".

Ekspert hesab edir ki, bu halda valyutalardan hər hansı birinin məzənnəsinin düşməsi belə, kapitala ciddi təsir göstərməyəcək, pulları müxtəlif banklara da yatırmaq olar, amma xarici bank olsa, daha yaxşı olar.

N.Cəfərli deyir ki, çoxları vəsaitlərini daşınmaz əmlaka qoymaq istəyir və belə kapital qoyuluşunu həmişə "uduşlu" adlandırır. Həm də xəbərdarlıq edir ki, indi zaman o zaman deyil: "Amma düşünmürəm ki, indiki halda daşınmaz əmlaka vəsait yatırmaq yaxşı ideyadır. Belə ki, qiymətlər enir və yaxın illərdə hələ enməkdə davam edəcək də. Bura mənzil də, fərdi evlər də aiddir".

N.Cəfərli hesab edir ki, bu sırada kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar məsələsi istisnadır və bu da dövlətin kənd təsərrüfatını inkişaf etdirməkdə maraqlı olmasına bağlıdır.

N.Cəfərli xatırladır ki,elektron kriptovalyuta kimi bitkoinə də sərmayə yatırmaq olar, amma pulların belə üsulda saxlanılması özü risklidir və bu sahədən ancaq başı yaxşı çıxanların qazanmaq şansı olduğunu bildirir.

Artmayan maaşlar və artan inflyasiya

"Novoye Vremya" qəzetində "İnflyasiya pulqabımızı boşaltmaqda davam edir" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif inflyasiyanın ölkə əhalisinin maddi durumuna vurduğu ziyanı müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, daim ölkənin böyük iqtisadi uğurlar qazandığı barədə eşidirik, amma: "Belə alınır ki, iqtisadi göstəricilər pis deyil, yaşamaq isə get-gedə çətinləşir və bunu hər birimiz hiss edirik. Belə ki, mağzaya ayaq qoymağımızla "pulqabı"mızın vəziyyəti dəyişir, manat elə bil "uçur". Bu da ona görədir ki, qiymtələr artır, əhalinin əsas hissəsinin əməkhaqqının olduqca aşağı olduğunu və belə rejimdə artıq ikinci il yaşamağın olduqca çətin olduğunu nəzərə alsaq, əməkhaqqı artsa da bahalaşmanı üstələyə bilmir.".

Müəllif 2017-ci ildə orta illik inflyasiyanın 13,4% həcmində olduğunu bildirərək xatırladır ki, 2016-cı ildə orta illik inflyasiya 12,4% olub.

Müəllif bir məqamı da yada salır ki, proqnozlaşdırıldığı kimi 2017-ci ilin dekabrında qiymət artımı sürətləndi və bu, özünü ərzaq məhsulları sahəsində daha çox hiss etdirdi.

Müəllif ölkəyə idxal edilən kərə yağinin qiymətinin aşağı salınması üçün gömrük rüsumlarının 3 dəfə azaldılmasına baxmayaraq, qiymətlərin nəinki aşağı düşmədiyini, hətta 10-20 qəpik arasında bahalaşma da olduğunu qeyd edir: "Nəzərə alsaq ki, ölkədə ərzaq məhsulları alınması əməkhaqqının yarıdan çoxunu əhatə edir, o zaman qiymət bahalaşmasının əhalinin əksər hissəsinin həyat səviyyəsinə mənfi təsiri danılmazdır".

Müəllif xatırladır ki, 2017-ci il yanvarın 1-nə ölkədə orta aylıq əmək haqqı 498,6 manat təşkil edib ki, bu da əvvəlki il ilə müqayisədə cəmi 6,9% artım olsa da, artımın inflyasiyadan 2 dəfə geri qalması deməkdir.

Müəllif vurğulayır ki, neft sektorunda əmək haqqı 3000 manat, qeyri-neft sahəsində 440,6 manat, dövlət müəssissələrində 378,9 manat, özəl sektorda 671,5 manat təşkil edib.

Yazı müəllifi deyir ki, son iki ildə inflyasiya səviyyəsilə gəlirlər müqayisə edilsə, ölkə əhalisinin çoxunun daha da kasıblaşdığını demək olar, bunu hətta qiymət artımı ilə müqayisədə o qədər də artmayan əmtəə dövriyyəsi də təsdiq edir.

Bundan irəli gələrək, müəllif inflyasiyanı əhalini kasıblaşdırmaqda ən böyük bəla hesab edərək ötən il hökumətin bunun öhdəsindən gələ bilmədiyini xüsusi vurğulayır.