Media-icmal 17.10.2016

Dövlət başçısı İlham Əliyevin ölkəyə rəhbərliyinin fərqli tərəfləri, müxalifətin tanınmış simalarının polisə çağırılmaları, banklarda sığortalanmayan əmanətlərin gələcək taleyi bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İlham Əliyev – ilklər müəllifi kimi

“Azərbaycan” qəzeti “İlham Əliyev Azərbaycan tarixinin mühüm ilklərinin müəllifidir” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=107683) sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin Azərbaycan siyasətində fərqli yeri və rolunu dəyərləndirir.

Müəllif Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi qazanmasının 25 illiyinin tamam olduğunu və bu zaman kəsiyinin 13 ilinin İlham Əliyevin ölkəyə rəhbərlik dövrünə təsadüf etdiyini deyir. Müəllifin fikrincə İ.Əliyevin ölkəyə rəhbərlik etməsilə Azərbaycan tarixində yeni keyfiyyət mərhələsi başlayıb: “İlham Əliyevin prezidentliyinin ilk 13 ilində ölkəmizdə daxili siyasətdə-dövlət idarəçiliyində, ictimai-siyasi, iqtisadi, mədəni həyatda müstəsna əhəmiyyət daşıyan işlər görülmüşdür. Tamamilə yenidən qurulan Azərbaycan müasirləşmiş, modern bir ölkəyə çevrilmişdir”. 

Müəllif İ.Əliyevi ölkə siyasətində bir sıra ilklərə imza atan rəhbər kimi təqdim edir.

Müəllif deyir ki, İ.Əliyev BMT Baş Məclisində nitq söyləyən ilk baş nazirdir, Azərbaycanı BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvü seçdirən prezidentdir. Müəllif xatırladır ki, İ.Əliyev həm də BMT Təhlükəsizlik Şurasının iclasına sədrlik edən və burada nitq söyləyən ilk prezidentdir.

Müəllifə görə, prezident İlham Əliyevin Azərbaycan tarixində yaratdığı ilklərdən biri “Eurovision” mahnı yarışmasının Bakıda ən mükəmməl şəkildə təşkil edilməsi, yarışma zamanı maddi-mənəvi mədəniyyətimizin təbliğ edilməsi ilə Azərbaycanın xəritədə axtarılmasına son qoyulmasıdır.

Müəllif deyir ki, bu sırada daha bir ilk var və bu ilk ölkə tarixində  indiyədək rast gəlinməyən, İ.Əliyevin nitqlərində ölkə qarşısında dayanan “dövlət canlı orqanizmdir- daim genişlənməlidir” strategiyasını müəyyənləşdirməsidir. Müəllif deyir ki, bu, uzunmüddətli strategiya olub Azərbaycanın nəinki indisini, eyni zamanda gələcək zamanlarını da əhatə edir.

Müəllifə görə, prezident İ.Əliyevin müstəqil Azərbaycan tarixindəki ilklərindən biri Azərbaycanı kosmos dövləti etməsidir, belə ki, Azərbaycan 2013-cü ilin fevral ayında kosmik fəzaya ilk peykini buraxıb.

Müəllif deyir ki, prezident İ.Əliyevin Azərbaycan tarixində yaratdığı möhtəşəm ilklərdən biri də I Avropa Oyunlarının Bakıda keçirilməsi olub.

Müəllif deyir ki, İ.Əliyevə düşmənçilik, kin-küdurət yaddır və eks-prezidentlər haqqında qanunun qəbul olunması da bu mənada ilklərdən biridir.

“Bandotdel”ə çağırış- siyasi rüsvayçılıq

“Azadlıqinfo” saytında dərc edilən “Hakimiyyət müxalifətlə “bandotdel”in dili ilə danışır” (http://www.azadliq.info/160649.html) sərlövhəli məqalədə isə ölkə müxalifətinin tanınmış simalarının Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlığa Qarşı Mübarizə İdarəsinə çağırılmaları müzakirə edilir.

Müəllif deyir ki, ölkə rəhbərliyinin tribunalardan dediklərilə əməlləri bir-birinə ziddir: “Fakt isə bundan ibarətdir ki, ölkənin yeganə müstəqil qəzeti qapadılıb, AXCP sədrinin müavini Fuad Qəhrəmanlı rəsmən İnternet fəaliyyətinə görə həbs olunub, razılaşdırılmış mitinqdə iştirak edən yüzlərlə vətəndaş polis bölmələrinə çağırılıb və s.”

Müəllif deyir ki, 2016-cı ildə Azərbaycanda bütün azadlıqlar kobud şəkildə pozulur. Müəllifə görə, hakimiyyət əvvəllər bunu gizlətməyə çalışsa da indi açıq şəkildə ölkədə avtoritarizm küləyinin əsdiyini, qanunların kağız parçasına çevrildiyini təsdiqləyir: “Vəziyyət o həddə çatıb ki, müxalifət funksionerlərini ard-arda “bandotdel”ə çağırırlar. Yəqin ki, “Referendumdan sonra islahatlar aparılacaq” deyiləndə, müxalifəti sıradan çıxarmağı nəzərdə tuturmuşlar”.

Müəllif bu kontekstdə Milli Şuranın Koordinasiya Mərkəzi üzvlərinin, AXCP Ali Məclisi sədrinin “bandotdel”ə çağırılmalarını yada salır.  Müəllifə görə, burada ən dəhşətlisi budur ki, bu adamlardan fəaliyyətlərinə korrektə etmələri, həbsdə olanları müdafiə etməmələri, yazılarında tənqidin dozasını azaltmaları tələb olunur: “Ölkə elə eybəcər vəziyyətə düşüb ki, “bandotdel” siyasətçilərə siyasi davranış qaydalarını öyrədir. Açıq şəkildə deyirlər ki, haqsızlığa göz yumun, şərlənmiş insanları müdafiə etməyin, ölkədəki eybəcərliklərdən danışmayın”.

Müəllif  bütün bu baş verənlərdən irəli gələrək İ.Əliyevin ölkədə İnternet azadlığı olması bəyanatını imitasiya göstəricisi kimi dəyərləndirir. Müəllifə görə, tanınmış ictimai-siyasi xadimlərə absurd tövsiyələrin verildiyi bir məmləkətdə sadə vətəndaşın hansı qanunsuzluqlarla üzləşdiyini təsəvvür etmək çətin deyil.

Müəllif  bu hədə-qorxuların, həbslərin, təhdidlərin nəticəni dəyişmədiyini, əksinə, cəmiyyətdə nifrət hissini daha da qabartdığını hökumətin başa düşmədyi qənaətindədir: “İstənilən halda müxalifət funksionerlərinin “bandotdel”ə çağırılması rüsvayçılıqdır, onlara haqlı mövqelərinə görə hədə-qorxu gəlinməsi isə ikiqat rüsvayçılıqdır. YAP hakimiyyəti ancaq rüsvayçılıq siyasəti yürütməkdə səriştəlidir. Amma müxalifətlə “bandotdel”in diliylə danışmaq cəhdi də uğursuz olacaq. Çünki hökumətin dilindən çıxan heç bir söz cəmiyyətdə legitimlik qazanmır”.

Batan pullar- banklardakı qorunmayan əmanətlər

“Exo” qəzetində “Azərbaycan əmanətçilərinə: pullarınızı itirdinizmi? Barışın!...” sərlövhəli (http://ru.echo.az/?p=48757) məqalə oxumaq olar. Müəllif məqalədə banklarda qorunmayan əmanətlərin taleyini ekspertlərlə araşdırır.

Müəllif deyir ki, bu kateqoriya əmanətçilər daim unudulur. Bunlar əmanətləri sığortalanmayan, maksimal həcmi üstələyən əmanətçilərdir. Müəllifə görə, təkcə “Standartbank”da belə əmanətlərin həcmi 60 milyon manatdır: “Keçən ilin sonlarından Azərbaycanda 13 bankın lisenziyadan məhrum edildiyini nəzərə alsaq, astronomik həcmə malik bu əmanətlərin təəssüflə də olsa  qaytarılmayacağını söyləmək lazım gəlir”.

Müəllif bu durumdan irəli gələrək banklardakı qorunmayan əmanətlərin qaytarılması, bu məbləğin nə qədər olması, əmanətçilərin banka gətirdikləri nəqd pulların hara yoxa çıxması suallarını gündəmə gətirir.

“Əmanətləri sığortalanmayan əmanətçilərin yeganə variantı məhkəmələrə kütləvi şəkildə şikayət etmələri ola bilər. Mənim yanıma “Standartbank”dan bir qadın gəlmişdi. Onun da əmanətlərinin çox hissədi sığortalanmayıb, indi faktiki vəsaitsiz qalıb. Qanuna görə, əmanətçilər gözləməlidirlər, özü də bir il yox, illərlə. Nəticədə əminliklə demək olar ki, onların pulları qaytarılmayacaq. Odur ki, əmanətləri sığortalanmayan bütün əmanətçilər bağlanan bankların sahiblərindən, idarəçilərindən, habelə Mərkəzi Bankdan kütləvi şəkildə məhkəmələrə şikayətlər etməlidirlər”. Bunu isə qəzetə bank məsələləri üzrə ekspert  Əkrəm Həsənov şərh edir.

Ekspert deyir ki, məhkəmələr bu şikayətləri tamamilə təmin edə bilər, bu, asan yol və həm də 10%-lik zəmanət demək deyil, amma indiki situasiyaya daha çox uyğun variantdır.  Ekspert bunu da bildirir ki, sığortalanmyan əmanətlərin tam həcmi barədə dəqiq rəqəm demək olmur, amma bağlanan maliyyə institutlarında fiziki və hüquqi şəxslərin belə əmanətlərinin həcmi bir milyard manata çata bilər.  

Əmanətçilərin pullarının hara yoxa çıxması sualını cavablandıran Ə.Həsənov deyir ki, onların böyük hissəsi kredit kimi verilib. Problemli kreditlərin həcminin böyük olduğunu xatırladan Ə.Həsənov buna görə bankların faktiki olaraq maliyyə çətinlikləri yaşadıqlarını vurğulayır: “Problemli kreditlərin əksəriyyətini banklar özləri süni şəkildə yaradıb. Bank sahibləri və idarəçiləri bu pulları “öz adamları” olan dostlarına, yaxınlarına, onlara yaxın şirkətlərə kredit olaraq  verib.Yeri gəlmişkən, bu pullar qaytarılmayıb, buna qarşı da hər hansı mübarizə aparılmır. Düşünürəm ki, dövlət bankların montorinqini apararaq belə halları üzə çıxarmalıdır”.

Ekspert Nəriman Ağayev də bu düşüncədədir ki, sığortalanmayan əmanətlərin sahibləri vəsaitsiz qalacaqlar. O deyir ki, bu gün qaytarılmayan əmanətlərin həcmi bir milyard manata yaxındır və əmanətçilər bu pul itkisilə barışmalıdırlar: “Mən hazırda bütün əmanətçilərə pulların qaytarılması üçün çıxış yolu və ya üsul görmürəm”.