Ölkədə iqtisadi və siyasi islahatlar, dövlət başçısı İlham Əliyevin Konstitusiyaya dəyişikliklərlə bağlı Referendum Aktı layihəsinə münasibət,  ölkədə həyata keçirilən islahatlara baxış, Maliyyə Sabitliyi Şurasının fəaliyyəti buğünkü medianın aparıcı mövzusudur.

İnkişaf tələb edir ki, ...

         “Azərbaycan” qəzeti “İlham Əliyevdən növbəti mütərəqqi islahatlar təşəbbüsü”

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=101420) sərlövhəli məqalədə dövlət başçısının islahatlar paketinin mahiyyətindən danışılır.

         Müəllif son illərdə bir tərəfdən sosial-iqtisadi, digər tərəfdən isə hüquqi əsaslı islahatlar paketinin hazırlandığını bildirir. Məqalədə bu islahatlar paketi bütünlükdə belə dəyərləndirilir: “Azərbaycan dövləti sosial-iqtisadi inkişafı hər zaman hüquqi-siyasi təkmilləşmə və demokratikləşmə ilə paralel aparıb. Bu iki istiqamət bir-birini tamamlayıb və quruculuğun inkişaf vəhdətini təşkil edib”. Müəllifə görə, iqtisadi inkişaf olmayan yerdə demokratik meyarlar intişar tapa bilmir, mükəmməl hüquqi-siyasi prioritetlərin olmadığı ölkədə sosial-iqtisadi inkişaf olmur.

         Müəllif məqalənin qalan hissəsini dövlət başçısı İ.Əliyevin bu günlərdə Konstitusiya Məhkəməsinə göndərdiyi “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında” Referendum Aktı layihəsinə həsr edib. Müəllifə örə, bu, son sosial-iqtisadi islahatların davamının artıq dövlət quruculuğunun hüquqi-siyasi istiqamətində də aparılacağı deməkdir.

         Müəllifə görə, təhlükəsizlik, demokratiyanın inkişafı kimi məsələlər Konstitusiya dəyişkikliklərini zərurətə döndərir. Müəllif bunu da qeyd edir ki, 20 ildir ki, qəbul edilən Konstitusiyaya iki dəfə, üst üstə 71 dəyişiklik  olunub.

          Müəllif Referendum Aktı layihəsində prezidentə verilməsi nəzərdə tutulan yeni səlahiyyətləri məsuliyyətin artırılması, xidmətin effektliyinin yüksəldiməsi kimi qiymətləndirir.

Bu, hüquqları məhdudlaşdırmaqdır

“Azadlıq” qəzeti Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının dünənki iclasındakı

müzakirələr haqda yazır.(http://www.azadliq.info/147452.html)

 Qeyd edilir ki, Milli Şuranın Koordinasiya Mərkəzinin növbədənkənar toplantısında iştirakçılar “Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında dəyişikliklər edilməsi haqqında” Referendum Aktının layihəsi ətraflı müzakirə edərək öz baxış bucaqlarından qiymətləndiriblər.

         “Ölkə başçısı İlham Əliyevin rəy verilməsi üçün Konstitusiya Məhkəməsinə göndərdiyi Referendum Aktı ölkədə ailə hakimiyyyətinin möhkəmləndirilməsi, respublika quruluşunun şəxsi hakimiyyət rejiminə transfer edilməsinə konstitusion əsaslar yaradılmasına xidmət edir”. 

         Müzakirələrdə qeyd edilib ki, Referendum Aktının layihəsində diqqətçəkən dəyişikliklər prezidentlik müddətinin 5 ildən 7 ilədək uzadılması, Azərbaycan siyasi sistemi üçün vitse-prezidentlik institutunun yaradılması, prezidentə Milli Məclisi buraxmaq, növbədənkənar prezident seçkiləri təyin etmək səlahiyyətinin verilməsidir. KM üzvləri bunu belə dəyərləndiriblər: “Bütün yeni dəyişikliklər ölkədə hazırda de-fakto mövcud olan qeyri-məhdud ailə hakimiyyətinə konstitusiya təminatları vermək cəhdidir”.

Toplantıda 100 il bundan öncə cümhuriyyət qurulmuş bir ölkədə ömürlük hakimiyyət iddiasına düşmək, ailə hakimiyyətinin konstitusion “əsaslarını” yaratmaq cəhdi xalqa həqarət sayılıb. Müzakirələrdə deyilib ki, təkilf edilən dəyişikliklər vətəndaşların mülkiyyət toxunulmazlığı, insan hüquq və azadlıqlarının məhdudlaşdırılması təhlükəsi doğurur.

Bu məsələyə dair Milli Şuranın ayrıca bəyanatının hazırlanması, bu dəyişikliklərin hansı məqsədlərə xidmət etməsinin ölkə əhalisi və beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması qərara alınıb.

Maliyyə sabitliyi yox...

         “Novoye Vremya” qəzeti “Dövlət proqramları və investisiyalarının  səmərəliliyi sual altındadır?” (http://www.novoye-vremya.com/w62994/.../#.V47O4RHr2P8) sərlövhəli məqalədə ölkədə qəbul edilən islahatların nəticə verməməsini araşdırır.

         Müəllif bu haqda yazır: “İndiki “dərin” islahatların əsası hələ keçən il qoyulub, amma iqtisadi göstəricilər sevinidirci heç nə vəd etmir, ümumi daxili məhsul (ÜDM), investisiyalar azalır, inflyasiya yüksəlir, əhalinin həyat səviyyəsi enir... Düzdür, bu barədə deyirlər ki, ÜDM-də artımın olmaması hələ heç nə demək deyil, guya inkişaf artımsız baş verir(?)”   

         Müəllif vurğulayır ki, məqsəd heç də iki-üç aya iqtisadi nəticə əldə etməkdən getmir, məsələ aşağıdakı paradoksdadır: “Düz iki-üç il öncə bizi inandırırdılar ki, ölkə düzgün istiqamətdə inkişaf edir, maliyyə və maktroiqtisadi situasiya sabitdir, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi həyata keçirilib, biznez mühiti əladır, dünya iqtisadi reytinqlərində ölkənin mövqeləri yaxşılaşır”.

Müəllif belə bir qənaətini də ifadə edir ki, regionların inkişafı ilə bağlı 3 dövlət proqramı reallaşdırılıb, amma nəticə yoxdur, regionlardan gözlənilın maliyyə daxilolmaları artmır, azalır. Müəllifin fikirincə, bu, artıq milyardlarla maliyyə vəsaitinin səmərəsiz xərclənməsi deməkdir.

Müəllif mövcud durumu isə belə dəyərləndirir: “Bol gəlirlər dövrü qurtardı, büdcənin gəlir və xərcləri kəskin azaldı, maliyyə və makrosabitlik yoxdur və belə şəraitdə “nə etməli?” sualı açıq qalır”.

20 ilə edə bilmədiklərini bir aya?

“Yeni Müsavat” qəzeti “Maliyyə Sabitliyi Şurası effekt verəcəkmi?” (http://musavat.com/news/iqtisadiyyat/maliyye-sabitliyi-shurasi-effekt-verecekmi_364186.html) sərlövhəli məqalədə bu günlərdə prezident fərmanı ilə yaradılan və baş nazir Artur Rəsizadənin sədri olduğu, tərkibində iqtisadi və maliyyə qurumlarını birləşdirən  Şuranın nə dərəcədə səmərəli olacağını ekspertlərlə müzakirə edir.

Ekspert Qubad İbadoğlu bu qurumu alternativ Nazirlər Kabineti kimi dəyərləndirib, sadəcə, bura bütün nazirliklərin yox, iqtisadiyyata bağlı nazirliklərin daxil olduğunu deyib. Amma ekspert bu qurumun hansısa gözlənilməz nəticələrə nail olacağına da ümidli deyil: “Əslində bunlar necə bu istiqamətdə işləyiblərsə yenə də həmin səviyyədə fəaliyyət göstərəcəklər. Belə əlavə qurumlar yaratmaqdansa ciddi islahatlar paketi ilə koordinasiya edən və bu islahatlar paketini həyata keçirən bir institutun formalaşması daha düzgün olardı”.

         Ekspert Elşad Məmmədov bu qurumun yaradılmasını ölkə iqtisadiyyatındakı srtruktur və institusional problemlərlə əlaqələndirib: “Əgər bu istiqamətdə institusional problemlər olmasa idi, bu fərmana ehtiyac da qalmazdı”.

         Ekspert Əkrəm Həsənov isə qurum barədə mövqeyini belə ifadə edir: “20 ildən çox müddətdə edə bilmədiklərini bu zavallılar 1 ay ərzində necə edəcəklər?”