Media-icmal 24.08.18

Azərbaycanın beynəlxalq tranzit nəqliyyat imkanları, toylarda israfçılığın aradan qaldırılması yolları, ölkədə Qurban bayramının təşkilinə baxış və s. məsələlər bugünki medianın (24 avqust, 2018-ci il) aparıcı mövzularındandır...

Avtomobil, dəmir və su yollarının birləşdiyi məkan

"Azərbaycan" qəzeti "Beynəlxalq avtomobil, su və dəmir yolları Azərbaycanda qovuşur" sərlövhəli məqalədə ölkədə nəqliyyat qovşaqlarının inkişafını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan açıq dənizlərə çıxışı olmayan ölkədir və belə ölkələr, bir qayda olaraq, nəqliyyat mərkəzi rolunu oynaya bilmirlər, amma

Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizləri Azərbaycanı mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevirib: "Azərbaycan isə heç bir açıq dənizə, yaxud okeana çıxışı olmadan təkcə regionun deyil, Avrasiyanın nəqliyyat mərkəzlərindən birinə çevrilib. Bununla da tarix qarşısında böyük xidmət göstərib. Bu, ölkədə yürüdülən məqsədyönlü iqtisadi siyasət, Azərbaycan dövlətinin dünyadakı nüfuzu və yaratdığı mükəmməl tərəfdaşlıq formatı sayəsində mümkün olub".

Müəllif bu sahədə nəqliyyat sektoruna qoyulan böyük həcmli sərmayələr hesabına Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu kimi nəhəng layihələrin həyata keçirilməsini nümunə göstərir.

Müəllif hesab edir ki, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun açılışı təkcə Azərbaycan üçün yox, həm də bölgə, hətta dünya üçün önəmli hadisədir, qədim İpək yolunun polad magistrallar üzərində bərpası deməkdir.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, ümumi uzunluğu 846 kilometr olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin 504 kilometrlik hissəsi Azərbaycanın ərazisinə düşür, dəmir yolunun 263 kilometri Gürcüstandan, 79 kilometri Türkiyədən keçir.

Müəllif deyir ki, bu magistral xətt Mərkəzi Asiya ölkələrinin, eləcə də Əfqanıstanın Avropa və dünya bazarlarına çıxışını asanlaşdıracaq.

Məqalədə deyilir ki, Avropa və Asiya ölkələrinə məxsus yüklərin bu dəmir yolu ilə daşınması onların həcmini dəfələrlə artıracaq, daşımalara sərf edilən vaxt da nəzərəçarpacaq dərəcədə azalacaq. Yaxın gələcəkdə həm Azərbaycan, həm də Gürcüstan və Türkiyə tranzit daşımalarından yüksək gəlir əldə edəcək.

Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu Azərbaycana Gürcüstan ərazisindən Türkiyə ilə birbaşa dəmir yolu əlaqəsi qurmaq imkanı yaradıb. Odur ki, bu dəmir yolu regionda turizmin inkişafına da böyük təkan verəcək.

Müəllif "Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi" layihəsinin reallaşması üçün Azərbaycanda bütün işlərin başa çatdığını bildirir.

Müəllif deyir ki, 2017-ci ildə Şimal-Cənub marşrutu üzrə Azərbaycan ərazisindən 1700 ton, bu ilin yalnız 7 ayı ərzində isə 175 min ton yük daşınıb. Bu, yükdaşıma həcminin qısa müddətdə yüz dəfə artması deməkdir.

Müəllif bu sırada daha bir tranzit imkanlarının genişləndirilməsi kimi Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının rolunu göstərir və deyir ki, bu obyekt 15 milyon ton yükdaşıma qabiliyyətinə malikdir. Tranzit yüklərin həcmi artarsa, limanın imkanları qısa müddət ərzində 25 milyon tona çatdırıla bilər.
Məhz bütün bunlar - avtomobil, dəmir və su yollarının birləşməsi Azərbaycanın mühüm nəqliyyat qovşağına və yeni geniş logistik məkana çevrilməsinə imkan yaradıb.

"Toy problemi"

"Müsavat.com" saytında isə "Dəbdəbəli toylar qadağan olunsa" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bildirir ki, Naxçıvanda dəbdəbəli toylar keçirilməsinə qadağa qoyulması haqda xəbərlər yayıldı, amma sonradan bu xəbər təsdiqini tapmadı, bununla belə mövzu müzakirə obyekti oldu.

Elə bundan da irəli gələrək, müəllif toylardakı israfçılığı ekspert və iş adamları ilə gündəmin müzakirəsinə daşıyır.

Müəllif hesab edir ki, toylarda israfçılığa son qoyularsa, həm toy sahibləri, həm də toya dəvətlilər ağır toy xərcindən xilas ola bilər.

Yazı müəllifi toy xərcləri barədə müzakirəni iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə davam etdirir: "Elə toy var ki, adambaşına 10-15 manata, eləsi də var ki, 150-200 manata başa gəlir. Yəni bu, toy sahibinin imkanlarından asılıdır. Bahalı toylarda həm ərzaq məhsullarında, həm də digər sahələrdə israfçılığa yol verilir.

Ümumiyyətlə, bu sektorda bir düzən etmək çox vacibdir. Lakin elə düşünürəm ki, qadağalardan daha çox, örnəklərlə bu məsələni həll etmək daha yaxşı olardı". Ekspert sayta belə şərh verir.

Ekspertə görə, bu məsələdə müsbət irəliləyişə nail olmaq qadağalardan yox, örnək göstərməkdən keçir və bir zamanlar belə problem yaşayan Türkiyənin həmin örnəklərlə, cəmiyyətin varlı insanlarının, tanınmışlarının, fikir liderlərinin dəstəyilə bunu aradan qaldırdığını deyir.

N.Cəfərli hesab edir ki, indi Azərbaycanda da belə bir ənənənin yaranmasına böyük ehtiyac var, bu nümunə göstərilməlidir, bu qadağa, inzibatçılıq yolu ilə olacaqsa problem bir müddət səngiyəcək, amma aradan qalxmayacaq, ənənə olacaqsa məsələ həllini tapacaq.

Ekspert deyir ki, bu dəbdəbəli toyların aradan qaldırılması ilk növbədə "toy biznesi"nin əsasını təşkil edən şadlıq sarayları şəbəkəsinə zərbə olacaq, çünki hesablamlara görə, burada 15-20 min insan çalışır, birbaşa və ya dolayı pul qazanır.

İş adamları isə orta hesabla təxminən 300 nəfərlik toyun bazarlıq payının 7-8 min manat olduğunu deyirlər.

İş adamları hesab edirlər ki, toyları yox, toylarda ərzaq israfçılığını aradan qaldırmaq vacibdir: "Əgər həqiqətən dəbdəbəli toylara qadağa tətbiq olunarsa, daha çox kənd təsərrüfatı məhsullarının bazarlığına təsir edəcək. Şou-biznes sektoruna isə azacıq təsir edə bilər".

Qurbana su verərlər...

"Azadlıq.info"da isə "Bayram sevinci yaşadıqmı?" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif bu il avqustun 22-23-də keçirilmiş Qurban Bayramının təşkilində nöqsanlar olması ilə bağlı iddialarını ortaya qoyur: "Niyə adi bir işi təşkil etmək bu qədər problemə çevrilsin; hökumətin əlində bu qədər resursları olduğu halda... Düzdür, kəsim məntəqələrinin yaradılacağını elan ediblər, ancaq bu məntəqələr də kimlər üçünsə yeyinti yeri olacaq, nəticədə qəssablar ətin qiymətini qaldıracaq, yenə də ziyanı sadə vətəndaşlar ödəməli olacaq. Hökumətimiz heç bir halda sahibkarlığın inkişafını istəmir, bütün sahələri əlində cəmləyə, hamısından rüşvət yoluyla qazanc götürməyə çalışır...".

Müəllif avqustun 22-də şəhərin müxtəlif yerlərində olduğunu, antisanitariyanın paytaxt küçələrini başına götürdüyünü, aidiyyatı dövlət qurumlarının heyvan kəsimi və satışı məntəqələri kimi müəyyən etdiyi bəzi yerləri boş gördüyünü deyir.

Müəllif həm də nəzərə çatırır ki, paytaxta qoyun gətirən fermerlər, yaxud işbazlar heyvanları həmin məntəqələrdə yox, demək olar, heç bir şəraiti, suyu belə olmayan ərazidə, kəsib satırdılar: "Nazirliyin təşkil etdiyi satış yarmarkalarında kəsim yox idi, heyvanlar ancaq diri satılırdı. Satış yerlərinin yaxınlığında hərə özünə bir obyekt açıb 10 manata qoyunu kəsib, soyub sahibinə verirdi".

Müəllif deyir ki, Şərifzadə küçəsində Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin yarmarkası var idi, bu yarmarkada istisnasız olaraq yalnız Gürcüstandan gətirilən qoyunlar satılırdı və həmin qoyunlara da nazirlik 160 manat qiymət qoymuşdu.

Müəllif bildirir ki, nazirlik rəsmiləri Gürcüstandan, başqa ölkələrdən qoyunları nə neçəyə aldıqlarını, nə də 160 manat qiymətin hansı əsasla qoyulduğunu açıqlamamışdılar.

Yazı müəllifi deyir ki, satıcılar bu heyvanların 13-15 kiloqram əti olduqlarını desələr də, alıcılar əksinə, 12-13 kq olduğunu bildirirdilər: "Bu hesabla nazirlik ətin kiloqramını 12 manata satır, bunun harası güzəşt oldu? Fermerlər də həmin qiymətə satır, yarmarkada seçim imkanı verilmir, böyüklü-balacalı eyni qiymətdir. Fermerlərdə istədiyini seçirsən, üstəlik, yerli heyvanların əti daha dadlıdır".

Müəllifin sözlərinə görə, yarmarka satıcıları da baytar həkimlərdən şikayətçi idilər ki, bir neçəsi gəlib, hərəsi bir təşkilatdan olduğunu deyib güzəşt istəyir.

Müəllif burada antisanitariyanın olduğunu deyir və bildirir ki, buna səbəb hevanların kəsildiyi yerdə suyun olmaması idi.

Müəllifə görə, təşkilatsızlıq əhalinin bayram sevincini yaşaya bilməsinə imkan verməyib.