Media-Monitorinq 03.03.2016

“Azərbaycan” qəzeti Azərbaycanın dünyada etibarlı enerji təchizatçısı olması haqda redaksiya məqaləsi dərc edib.

“Yeni neft strategiyasının nəticəsi olaraq respublikamız nəinki enerji müstəqilliyini təmin etmiş, eyni zamanda Avropanın enerji təhlükəsizliyinin başlıca təminatçılarından birinə çevrilmişdir. Bunun nəticəsi kimi ölkəmizin dünya miqyasında geosiyasi önəmi və beynəlxalq nüfuzu artmışdır”. “Azərbaycan qəzeti belə yazır.

Əhali əmanətləri geri çəkə bilər

“Bu qərardan sonra əhali dollarda olan əmanətlərini geri çəkə bilər”. Ekspert Samir Əliyev dollar əmanətlərinin illik dərəcəsinin 3% müəyyən olunmasını “Azadlıq” qəzetinə belə şərh edib.

Banklarda dollar əmanətləri olan vətəndaşlara  vəsaitlərini tam şəkildə sığortalamaq üçün 3% ilə razılaşaraq müqaviləni yeniləşdirmək təklif edirlər, yuxarı faizlə istənilən əmanətlərin qorunmasına zəmanət verilmir. Bu zaman həmin 3% ilə razılaşma yaranır. S.Əliyevə görə, bu addımın atılmasının daha bir səbəbi ölkə banklarında olan əmanətlərin 85%-nin xarici valyutada olması ilə bağlıdır və ekspertə görə, əslində ölkədə indi ciddi manat qıtlığı yaşanır.

Bayram ərəfəsi qiymət qaldırımı

Bayram ərəfəsində bizi ərzaq mallarının qiymətlərinin artması gözləyir. Bu haqda “Novoye Vremya” qəzeti yazır.

“Rəsmi statistika keçən il ərzaq inflyasiyanın 5% təşkil etdiyini nəzərə çatdırır. Amma mağazalarda qiymətlərin 25-20% artdığını görürük və bayramda daha da artacaq”. Məqalədə bayram öncəsi mağazaların ənənəvi olaraq daha çox gəlir əldə etmək üçün qiymətlərin, özü də ərzaq mallarının qiymətlərini qaldırıldığı deyilir. 

Yumurta, quru meyvələr, tərəvəzin qiymətlərinin artdığı nəzərə çatdırılır.   “Amma hakimiyyət nikbindir və onların nikbinliyi neftin əhəmiyyətsiz  dərəcədə olsa da artmasınadır”. Analitiklər hətta ən yaxşı ssenaridə belə neftin dəyərinin 40 dollardan yuxarı qalxmayacağını bildirirlər. “Kardinal islahatlar lazımdır, onlar da yoxdur. Hökumət neftin qiymətdən düşməsilə bağlı çağırışlara çox gecikmiş reaksiya verdi. Belə təəssürat yarandı ki, hökumət neftin dəyərdən düşməsinin müvəqqəti olduğuna ümidli imiş. Amma proses şok xarakteri alanda hökumət bir müddət bu “qamaşma” dan çıxa bilmədi.

Bununla belə, neftin qiymətinin qalxacağına ümid etməklə birgə unutmaq lazım deyil ki, qarşıda Novruz gəlir və yaxşı olar ki, bahalıqla üz-üzə qalan vətəndaşlar barədə düşünək”. “Böhranın sonu görünmür” məqaləsində belə deyilir.

Strateji valyuta ehtiyatlarına təhlükə var? 

Dövlətin strateji valyuta ehtiyatlarına təhlükə yarana bilər, Dövlət Neft Fondu aktivlərindən qəpik-quruş qazanır. Mərkəzi Bank isə manatı qorumaq üçün ehtiyatlarını məhv edir. “Bizim yol” qəzeti ekspetlərə isnadən belə yazır.

Fondun aktivləri 37 milyard dollardan 33 milyard dollara enib “Fondun il ərzində itirdiyi 3,6 milyard dolların 2.2 milyardı xaricdəki valyuta və daşınmaz  aktivlərin dəyərini itirməsi, 1.4 milyard isə büdcə kəsirinin örtülməsilə bağlıdır”. Bunu ekspert Rövşən Ağayev bildirir. Ekspert  R.Həsənovsa bu azalmanı həm də investisiya gəlirliyinin aşağı düşməsinin göstəricisi kimi dəyərləndirir.

“Bu, təkcə hansısa Fondun, ya Mərkəzi Bankın ehtiyatlarını yox, bütünlükdə ölkənin strateji ehtiyatının azalmasıdır”. Bu dəyərləndirməni isə tanınmış iqtisadçı alim Qubad İbadoğlu verib.  O həm də Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının ən geci 6 aya bitəcəyini nəzərə çatdırır.

İrəvanı qıcıqlandıran dəmiryolu

Azərbaycanın İran və Rusiya ilə razılaşma əldə etdiyi Şimal-Cənub dəmir yol dəhlizinin açılmasının sürətləndirilməsi İrəvanda təşvişə səbəb olub. Bu iddia

“Yeni Müsavat” qəzetində dərc edilən “Əliyev- Putin-Ruhani razılaşması İrəvanda təşviş yaratdı” adlı məqalədə yer alır.

Tərəflərin iki ölkə arasında iqtisadi-ticarət və tranzit sahəsində əldə olunmuş razılaşmaları, habelə Azərbaycan, İran və Rusiyanın iştirakı ilə üçtərəfli ticarət və tranzit əməkdaşlığını, Şimal-Cənub dəmir yolu dəhlizinin sürətləndirilməsini müzakirə ertməsi kimi açıqlamalar da erməni tərəfdə mənfi qıcıq yaradır.

Ermənistan da öz dəmir yollarını İranla birləşdirməyə can atır və bununla nəqliyyat blokadasından çıxmağa çalışır. “Lakin bu planı həyata keçirmək üçün milyardlarla dollar investisiya lazımdır, üstəlik Şimal-Cənub dəhlizi iqtisadi baxımdan daha rentabelli olduğundan İran-Ermənistan dəmir yoluna bu investisiyanı yatırmaq sərfəli deyil.Ermənistan pul tapıb bu layihəni həyata keçirməsə vəziyyəti yaxşı olmayacaq. Çünki Ermənistan-Naxçıvan-İran dəmir yolu açılmasa Ermənistan birdəfəlik təcrid olunacaq”. Bunu isə Ermənistanın keçmiş baş naziri Qrant Baqratyan bildirir.