Polşanın xarici siyasi prioriteti - məsuliyyətli, səriştəli tərəfdaş

Azərbaycan və Polşanın tarixi əlaqələrini, habelə həm SSRİ dağıldıqdan sonra, həm də Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin (1918-1920) mövcud olduğu qısa müddət ərzində Polşanın müstəqil Azərbaycana münasibətini nəzərə alaraq, Azərbaycan oxucusunu rəsmi Varşavanın xarici siyasətinin müasir prioritetləri, bu ölkə diplomatiyasının qarşısına qoyduğu məqsəd və vəzifələr haqqında daha ətraflı məlumatlandırmaq lazımdır.

2018-ci il yanvarın 1-dən Polşa BMT Təhlükəsizlik Şurasının Şərqi Avropa ölkələrindən iki illik qeyri-daimi üzvü oldu. Mayda Polşa BMT Təhlükəsizlik Şurasının sədri oldu.

Rəsmi Varşava bu iki ildən mürəkkəb beynəlxalq problemlərin həllinə öz töhfəsini verən, öz regionunda həm iqtisadi, həm də siyasi nöqteyi-nəzərdən əsas dövlətlərdən birinə çevrilən ölkənin imicini təsdiq etmək şansı kimi istifadə etməyə çalışır.

Bunun əlamətlərindən biri Polşanın yeni xarici siyasi istiqamətidir. XİN başçısı Yatsek Çaputoviç bu istiqaməti "bizim haqqımızda bizsiz heç nə" şəklində ifadə edib. Başqa sözlə, təkcə postsovet dövrünün deyil, XX əsrdə ölkə üçün əsasən faciəvi olan hər şeyin yükünü üstündən atmağa çalışan Polşa öz iştirakı olmadan başqa ölkələrin onun taleyini həll etməsinə imkan vermək istəmir.

Polşalı diplomatların BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv olduqları yaxın iki il üçün böyük planları var.

Polşa XİN-in BMT və İnsan Hüquqları Departamentinin direktoru Yeji Baurskinin Turan-ın müxbirinə verdiyi məlumata görə, bu iki il ərzində Polşa özünü dünyanın taleyinə görə məsuliyyəti üzərinə götürmək istəyən məsuliyyətli, səriştəli tərəfdaş kimi göstərmək istəyir.

O qeyd edib ki, rəsmi Varşava təkcə qonşu ölkələrlə bağlı proseslərdə iştirak etməyib, dünyanın digər regionlarında münaqişəli vəziyyətlərin nizamlanmasına da cəlb olunub.

"Xüsusən, biz Afrika, Yaxın Şərq, Koreya məsələsi və əlbəttə ki, Ukrayna hadisələri ilə bağlı müzakirələrin iştirakçısı olmağa hazırıq".

Onun sözlərinə görə, Polşa müvafiq münaqişələrdə humanitar aspektə xüsusi diqqət yetirir.

Müdafiə Nazirliyinin Beynəlxalq Təhlükəsizlik Siyasəti Departamentində beynəlxalq təhlükəsizlik üzrə ekpertlər qrupunun rəhbəri Tomaş Ekiert BMT Təhlükəsizlik Şurasına məsuliyyətli üzvlük və Polşamın humanitar təşəbbüsləri haqqında danışıb.

"Biz regionun təhlükəsizliyi və sabitliyi kontekstində sülhməramlı əməliyyatlar haqqında düşünməliyik. BMT və NATO-nun sülhməramlı əməliyyatlarında iştirakımızı genişləndirmək istəyirik".

O qeyd edib ki, hazırda Polşa kontingenti Kosovoda sülhməramlı əməliyyatda, Əfqanıstan və İraqda antiterror əməliyyatlarında iştirak edir. Onun sözlərinə görə, Əfqanıstanda Polşa 250 hərbiçi ilə təmsil olunur və ilin sonuna qədər onların sayını 310-a qədər artırmağı planlaşdırır. Kosovoda Polşanı 260, İraqda 130 hərbi mütəxəssis təmsil edir.

Ekspertlər qrupunun rəhbəri Əfqanıstanda Polşa mütəxəssislərinin birbaşa hərbi əməliyyatlarda iştirak etmədiyini, orada təlimatçı qismində olduğunu dəqiqləşdirib. Bu zaman Əfqanıstanda və İraqda Polşa hərbiçiləri arasında da itkilər olub.

"Biz Ukraynada sülhməramlı əməliyyatda iştirak etməyə hazırıq, amma bunun üçün format müəyən olunmalıdır", deyə T.Ekiert bildirib.

Müdafiə Nazirliyinin nümayəndəsi qeyd edib ki, Polşa Afrikada da sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak etmək istəyir.

"Biz müvafiq kanallarla Maliyə Polşadan 50 hərbi mühəndis göndərməyə hazır olduğumuzu çatdırdıq. Onlar orada minaların təmizlənməsi, qoşunların təminatı üzrə yerli mütəxəssislər hazırlaya bilərlər. Hazırda bu istiqamətdə danışıqlar aparılır", deyə o bildirib.

Bu zaman Polşa sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak təcrübəsini digər ölkələrlə bölüşməyə də hazır olduğunu bəyan edir.

T.Ekiert bildirib ki, Polşa hərbiçiləri başqa ölkələrin sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak etmək istəyən kursantlarına təlim keçməyə hazırdır.

"Bizim yaxşı təlimatçılarımız var və biz təcrübəmizi bölüşməyə hazırıq".

BMT Təhlükəsizlik Şurasına üzv olduğu iki il ərzində Polşa bir neçə böyük tədbir keçirmək niyyətindədir, onlardan biri münaqişəli regionlarda humanitar sahədə əməkdaşlıqla bağlı olacaq.

Polşa Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda BMT üzrə ekspert Şimon Zareba qeyd edib ki, Polşa BMT Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü kimi sülhməramlı missiyalar üzrə brifinq təşkil etmək niyyətindədir.

Onun sözlərinə görə, tədbirə Darfurdakı, Sudandakı, Malidəki missiya rəhbərləri dəvət olunacaq.

"Polşa missiyaların mandatları ilə bağlı müzakirələr təşkil etmək, yerlərdəki çətinlikləri, missiya iştirakçılarının təhlükəsizliyini müəyyən etmək niyyətindədir",

"Ümumilikdə Polşa diplomatiyasının addımları, ölkənin xarici siyasət idarəsinin nümayəndələrinin və ekspertlərin bəyanatları göstərir ki, Polşa beynəlxalq siyasətin əsas aktorlarından biri olmaq və BMT Təhlükəsizlik Şurasında ona verilmiş iki ildən maksimum səmərəli şəkildə istifadə etmək istəyir.