Neft gəlirləri kəskin azalmayınca hakimiyyət islahatlara getməyəcək – Qubad İbadoğlu
Mən bir neçə səbəbə görə neftin qiymətinin bundan da ucuz olmasının tərəfdarıyam, deyə İctimai Təşəbbüslər Mərkəzinin rəhbəri Qubad İbadoğlu «Facebook» səhifəsində yazıb.
Onun fikrincə, bu, onunla bağlıdır ki, neft ixracatından dövlət gəlirlərinin azalması islahatlar üçün imkan yarada bilər. Neft gəlirləri kəskin azalmayınca hökumət iqtisadi və siyasi islahatlara getməyəcək.
«Neftin hətta indiki qiyməti onun gəliirliyini təmin edəcək səviyyədədir. Normadan yuxarı mənfəət isə həmişə korporativ maraqların dövlət maraqlarından da irəli keçməsinə əsaslar yaradır», deyə o bildirib.
İqtisadçı qeyd edib ki, neft nə qədər baha olsa bir o qədər də tez istismar olunur, gələcək nəsillərin payından da istifadə edilir.
Q.İbadoğlu qeyd edib ki, Azərbaycan hakimiyyəti 2001-2017-ci illərdə neft və qaz satışından 130 milyard dollardan çox gəlir əldə edib, hazırda onun 30 milyard dolları ehtiyat şəklində saxlanılır, 100 milyard dollara qədəri isə son 15 ildə xərclənib.
«Bu o deməkdir ki, hər il ardıcıl olaraq 7 milyard dollar neft gəliri məsrəf olunub. Əgər orta hesabla 7 milyard dollar deyil, sabit qiymətlər ardıcıl olaraq ildə 5 milyard dollar xərclənsə idi, hazırda neft gəlirlərinin 58 faizi xərclənərdi. Bu halda isə Dövlət Neft Fondunun sərəncamında qalan neft gəlirlərinin idarə olunmasından daha çox qazana bilərdi”.
Onun fikrincə, belə olsaydı cari ilin xərcləmələri 7 ildən sonra həyata keçirilməliydi. “Deməli, Azərbaycan hakimiyyəti nəinki gələcək nəsilləri borc salır, hətta onların 2023-cü ildə xərcləməli olduğu vəsaiti indidən xərcləyib”, deyə o qeyd edib. 71D
İqtisadiyyat
-
Neft gəlirlərindən çox asılı olan Azərbaycan iqtisadiyyatı 2021-ci il üçün “Carbon Tracker” hesabatında “Neft dövlətlərindən kənarda: Enerji keçidi kontekstində neftdən asılılığın azaldılmasına təcili ehtiyac” adlı sərt xəbərdarlıqla üzləşir. Hesabatda Azərbaycan neftdən asılı olan ən həssas ölkələrə və onu növbəti onillikdə neft və qaz gəlirlərinin 40%-dən çox azalması gözlənilən ölkələr üçün nəzərdə tutulan “Qrup 5”ə daxil edilir. Bu qrupa Anqola, Bəhreyn, Timor-Leste, Ekvatorial Qvineya, Oman və Cənubi Sudan daxildir və bu, həmin dövlətlər üçün ortaq iqtisadi riskləri göstərir.
-
Azərbaycanın qeyri-neft və qaz ixracı 2024-cü ilin ilk on ayında illik müqayisədə 3,5% artaraq 2,8 milyard dollar təşkil edib. Bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin (İİTKM) noyabr ayı üzrə “İxrac İcmalı”nda bildirilib.
-
"Azərbaycan Dəmir Yolları" QSC (ADY), Nazirlər Kabinetinin noyabr ayında iş və istirahət günlərinin dəyişdirilməsi ilə bağlı qərarına uyğun olaraq, COP29 tədbiri zamanı sərnişinlərin təhlükəsiz və rahat səfərlərini təmin etmək məqsədilə şəhərətrafı və ölkədaxili qatarların cədvəlində dəyişikliklər edəcək.
-
Azərbaycanda hökumət daxili bazar qiymətlərini sabit saxlamaq üçün idxal olunan mallara vergi güzəştlərindən daha çox istifadə edir. Bu ilin sonunda uzadılmış buğda idxalı üzrə 18%-lik ƏDV-dən azad edilmə qərarı bu yanaşmanın bir nümunəsidir. Eyni zamanda, yeni tədbirlər çərçivəsində elektrik avtomobilləri üçün enerji doldurma qurğularının idxalına vergi güzəştləri tətbiq olunub, yüksək qiymətli dərman preparatlarının idxalı üzrə vergi azadolmaları isə müzakirə mərhələsindədir. Diqqətəlayiq haldır ki, müdafiə təyinatlı məhsulların idxalı vergi və gömrük rüsumlarından tam azaddır.
Rəy yaz