Azərbaycanın regional teatrları Bakıda diqqəti cəlb etməyə çalışır, lakin problemlər davam edir

Azərbaycanın zəngin mədəni irsi arasında teatr sənəti xüsusi yer tutur. Lakin bu irsin mühüm bir hissəsi olan bölgə teatrları uzun illər boyu paytaxt tamaşaçısından kənarda qalıb və tamaşaçı auditoriyası paytaxta nisbətən məhduddur. "Bölgə teatrlarının Bakı premyerası" layihəsi,  bu boşluğu aradan qaldırmaq məqsədilə həyata keçirilərək, bölgə teatrlarını Bakı səhnəsinə daşımaqla həm yerli teatr sənətinə yeni nəfəs gətirir, həm də mədəniyyətlərarası dialoqu gücləndirir. Bu layihə, Bakı tamaşaçısına bölgələrdə yetişən istedadlı sənətçiləri tanımaq və onların əsərlərini izləmək imkanı yaradır. Lakin layihənin həyata keçirilməsi zamanı üzə çıxan problemlər teatr sənətinin daha geniş auditoriyaya çatdırılmasında bəzi maneələrin hələ də mövcud olduğunu göstərir.

Problemlər bir yox, onlarladır və problemlər istehsalçı tərəfindən qaynaqlanır

Teatr tənqidçisi və yazar Emin Əliyev isə deyir ki, tamaşaçı problemini təkcə bölgə teatrları ilə məhdudlaşdırmaq düzgün deyil. Əslində, hazırda tamaşaçı problemi həm də şəhər teatrlarında var. Tənqidçi problemin əsas kökünün teatr idarəçiliyi, büdcə  çatışmazlığı və ümumilikdə hökumətin mədəniyyət siyasətində olduğunu qeyd edib.

“Digər bir problem isə təbii ki, bölgələrdəki yaşayış şəraitidir. Bölgələrdə ciddi işsizlik, deqradasiya mövcuddur. Belə olduğu halda bu sənət müəssisələrinə, şəhərin, rayonun mədəni həyatına da öz təsirini göstərir”.

Teatrlar yaradıcılıqdan uzaq: İcazələr və idarəçilik problemləri

Emin Əliyev deyir ki, insanların teatra marağını artırmaq üçün teatra müstəqil qərarlar verməyə imkan vermək lazımdır.  Hazırda teatrlar tabe olduğu qurumlardan icazəsiz kiçik bir tədbir belə keçirə bilmirlər. Atdıqları hər bir addım icazə ilə, tapşırıqla olur. Tənqidçi deyir ki, belə halda heç bir yaradıcılıqdan söhbət gedə bilməz.

“Teatrlarda yaradıcı ab-hava yoxdur, teatrlar yaradıcı müəssisədən çox rəsmi dövlət qurumunu xatırladır. Bu problemlər hər biri onların fəaliyyətinə ciddi təsir göstərir, tamaşaçının şüuruna təsir edir”.

Real nəticələr  üçün daha böyük işlərə ehtiyac var

Tənqidçi hazırda keçirilən layihəyə də münasibət bildirərək deyir ki, layihənin heç bir xüsusi təsiri olacağını düşünmür. Emin Əliyev deyir ki, əgər söhbət bölgə teatrlarının Bakıya səfərlərindən gedirsə bu həmişə olub, Teatr Xadimləri İttifaqı da ara-sıra bu tip təşəbbüslərlə çıxış edib. Bu tip layihələrin məqsədi kiçik büdcə ilə böyük dalğa yaratmaq istəyidir, PR-a hesablanıb.

“Real nəticələr görmək üçün ciddi maliyyə ayrılmalı, köklü işlər görülməlidir. Hansı ki, indiyə qədər heç vaxt edilməyib və nə vaxtsa ediləcəyi də sual altındadır”.

Teatrların gələcək varlığı isə sual altındadır

Emin Əliyev deyir ki, bölgə teatrları ilə Bakı teatrlarının arasında nümayiş olunan tamaşaların bədii keyfiyyəti cəhətdən heç bir ciddi fərq yoxdur.  O deyir ki, fərq sadəcə olaraq binaların təmirində, ayrılan illik büdcənin miqdarında və çalışan sənətçilərin nüfuzundadır. Bölgələrdə teatrların indiyə qədər mövcud olmasına  yeganə səbəb kimi  incəsənətə daha çox tarixi yanaşmanın olmasında görür.

“Teatrlar muzey kimidir və onların varlığının qorunub saxlanması daha çox xarici qonaqlara və beynəlxalq ictimaiyyətə hesablanıb. Şəhər teatrları da bu cür idarə olunur”.