Angela Merkelin Bakı danışıqlarına �Cənub� qaz dəhlizi və ticarətin genişləndirilməsi məsələləri daxildir

Almaniya kansleri Angela Merkelin avqustun 25-də Bakıda Azərbaycan rəhbərliyi ilə danışıqlarının diqqət mərkəzində Xəzər regionundan Avropaya qaz nəqli və ticarət-iqtisadi əlaqələr olacaq. Bu barədə beynəlxalq "Röyter" agentliyi almaniyalı yüksək vəzifəli məmura istinadən məlumat verib.

"ABŞ prezidenti Donald Trampın tənqidindən sonra Merkel Rusiya yanacağına alternativ axtarır, halbuki, Rusiyanın "Şimal axını -2" qaz kəmərinin tikintisindən də imtina etmir", - agentlik qeyd edir. Berlin "Cənub" qaz dəhlizinin (CQD) inşasında maraqlıdır. Bu dəhliz Avropaya enerji daşımalarının diversifikasiyası üzrə strategiyanın bir hissəsidir.

Avropa üçün CQD-yə ilk qaz 2020-ci ildə Azərbaycanın 1,2 -1,5 trln. kubmetr ehtiyatları olan "Şahdəniz" yatağından daxil olacaq. CQD-nin ilkin gücü ildə 16 mlrd. kubmetrdir və 7 il ərzində ikiqat artma imkanları var. "Şahdəniz" yatağının işlənməsinin ikinci fazası və CQD-nin üç seqmentinin yaradılması - genişlənmiş Cənubi Qafqaz boru kəməri (Azərbaycan və Gürcüstan ərazisi), Türkiyədə TANAP qaz kəməri və Avropanın Trans-Adriatic Pipeline nəzərə alınmaqla Xəzərdən Avropaya qaz nəqlinin ümumi dəyəri $40 mlrd. həcmində dəyərləndirilib. Layihənin 75%-dən çoxunun inşası həyata keçirilib.

İldə 55 mlrd. kubmetr gücündə "Şimal axını-2" ilkin olaraq $44 mlrd. həcmində dəyərləndirilib. "Qazprom"un proqnozlarına görə, istismara 2020-ci ildə veriləcək.

Lakin CQD-ni Rusiya nəqlinə yaxşı alternativ adlandıranda ABŞ administrasiyası layihə iştirakçısı olan şirkətləri sanksiyalarla hədələyir.
RusEnergy konsaltinq şirkətinin partnyoru, neft-qaz sektoru üzrə analitik Mixail Krutixin hesab edir ki, "Şimal axını-2" layihəsi tamamilə lazımsız layihədir". "RF üçün bu layihənin iki motivasiyası olub: ukraynalıları tranzitdən məhrum etməklə cəzalandırmaq və onu inşa edən podratçılara qazanmaq imkanları yaratmaq. Rusiyanın başqa motivasiyası yoxdur. "Əgər investisiya tərkibini nəzərə alsaq "Şimal axını-2" heç zaman özünü doğrultmayacaq, pulları, sadəcə, siləcəklər. O, bilərəkdən zərərli olub", - M. Krutixin hesab edir.

Şərqi Avropanın qaz təminatı məsələləri üzrə analitik Mixail Korçemkin isə ASTNA-ya bildirib ki, CQD yeni mənbədən yeni həcmdə qazın nəqli üçün nəzərdə tutulub. Halbuki, "Şimal axını -2" çoxdan kontraktlaşdırılmış həcmdə Rusiya qazının Ukraynadan yan keçməklə yenidən göndərilməsidir.

RF-in köhnə qaz kontraktlarını başqa marşruta keçirmək daha asandır, nəinki yeni həcmdə qaz satmaq, lakin "Cənub" qaz dəhlizinə Kremlin aqressiv siyasəti sərf edir, çünki onun yolu açılır. Avropa bir daha əmin olur ki, ruslardan asılı olmaq pisdir. Rusiyanın belə xarici siyasəti çətin ki dəyişsin, odur ki, CQD öz siyasi üstünlüyünü saxlayacaq və buna görə də CQD layihəsi nəinki tam həcmdə reallaşacaq, həm də genişləndirilə bilər, M.Korçemkin qeyd edib.

Almaniya öz xarici siyasətini və karbohidrogen alışı strategiyasını balanslaşdırmağa çalışır.

Xatırladaq ki, 2013-cü ilin sentyabrında Almaniyanın E.ON şirkəti Azərbaycan qazının alınması ilə bağlı "Şahdəniz" konsorsiumu ilə saziş imzalayan doqquz Avropa şirkətindən biridir.

"Şahdəniz" yatağından Azərbaycan qazının alınmasına dair sazişə uyğun olaraq bu şirkət 25 il ərzində (kontrakt müddəti) ümumilikdə 40 mlrd. kubmetr qaz alacaq.

2016-cı il yanvarın 1-dən E.ON-un qaz-treydinq biznesi Uniper şirkətinin tabeliyindədir.
2016-cı ilin mayından
Uniper Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) ilə birlikdə BM çərçivəsində SOCAR-ın balansında olan "Azərkimya" İstehsalat Birliyinin "Etilen-polietilen" zavodu üçün buxar -generator qurğusunun istehsalı layihəsini həyata keçirir.
2018-ci ildə Xəzər qazının nəqlinin təminatı üçün AFR hökuməti Azərbaycana Almaniya bankında 1,2 mlrd. avro (və ya $1,5 mlrd.) həcmində kredit zəmanəti verməyə razılaşıb.

AFR-in zəmanət verdiyi kredit CQD-nin maliyyələşdirilməsi layihəsinin tərkib hissəsi olacaq.

Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, Almaniya vaxtaşırı Azərbaycandan neft və neft məhsulları alır.

Azərbaycanda Almaniyanın 200-dən çox şirkəti çalışır. Onlar iqtisadiyyatın müxtəlif sektorlarında fəaliyyət göstərirlər.

İqtisadi əlaqələr

Almaniya və Azərbaycan arasında iqtisadi əlaqələrin tarixi öz başlanğıcını 1863-cü ildən götürür. Almaniyanın Simens qardaşları şirkəti Gədəbəy rayonu ərazisindəki mis yataqlarının bazasında iri mis-əritmə zavodunu inşa etmişdi.

Həmçinin Simens qardaşlarının şirkəti Daşkəsəndə kobalt yataqları bazasında kobalt zavodu inşa edib. Almaniya sənayeçilərinin fəallığının artmasının nəticəsində dairədə, xüsusilə indiki Göy-göl və Şəmkir rayonlarında alman koloniyaları meydana gəldi.

Azərbaycan-Almaniya ticarət-iqtisadi əlaqələrinin müasir tarixi isə 26 ilə yaxın dövrü əhatə edir və yüksələn xətlə inkişaf edir.
1992-ci ildən Azərbaycan və Almaniya nümayəndə heyətlərinin qarşılıqlı səfərləri başlayıb.

Almaniyanın 10 iri bankından biri olan
KfW 1994-cü ildən Azərbaycanda müxtəlif layihələrin maliyyələşdirilməsində fəal iştirak edir.

1995-ci ilin dekabrında Almaniya federal xarici işlər naziri Klaus Kinkelin Azərbaycana səfəri zamanı 23 sənəddən ibarət paket imzalanıb. Bu sənədlər iki ölkə arasında iqtisadi, mədəni və humanitar sahələrdə qarşılıqlı münasibətləri tənzimləyir.

1996-cı ilin iyulunda Azərbaycan prezidenti Almaniyaya rəsmi səfərə gedib. Bu səfər iki ölkə arasında iqtisadi münsibətlərin inkişafına böyük təsir göstərib. Səfər zamanı AFR-in iri şirkətlərinin rəhbərləri, işgüzar dairələrin nümayəndələri, Azərbaycanda Almaniya investisiyalarına və beynəlxalq kreditlərə yol açan maliyyə-bank sektorunun iş adamları ilə görüşlər keçirilib.

2003-cü ilin dekabrında "Azərbaycan Respublikası və Almaniya Federativ Respublikası hökumətləri arasında maliyyə əməkdaşlığı haqqında saziş"in əsasında Almaniyanın İnvestisiyalar və İnkişaf Təşkilatı (DEG) Azərbaycan Mikromaliyyələşdirmə Bankının nizamnamə kapitalına daxil olub.

2004-cü ilin avqustunda İlham Əliyev Azərbaycan prezidenti kimi ilk rəsmi səfərini Almaniyaya edib. Səfər zamanı ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması (mənfəət və əmlak vergisinə münasibətdə), Azərbaycan və Almaniya hökumətləri arasında maliyyə əməkdaşlığı haqqında sazişlər, Kredit Zəmanəti Fondunun yaradılması üçün maliyyə yardımının ayrılmasından ötrü kreditləşməyə dair müqavilə və digər sənədlər imzalanıb.

2006-cı ilin sentyabrında Berlində beynəlxalq forumda prezident İlham Əliyev Xəzər dənizindən enerji resurslarının Avropa bazarlarına nəqlini təşkil etmək niyyətini açıqlayıb ki, bu da Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında Azərbaycanı etibarlı tərəfdaşa çevirəcək.

2007-ci il fevralın 14-16-da Azərbaycan prezidentinin Almaniyaya səfəri zamanı İlham Əliyev ilə Almaniya kansleri Angela Merkelin ilk görüşü olub.
2007-ci il mayın 21-də Bakıda Almaniya Federal İqtisadiyyat və Texnologiyalar Nazirliyi, Almaniya-Azərbaycan biznes assosiasiyaları, AFR-in Azərbaycandakı səfirliyi, Azərbaycan İqtisadiyyat Nazirliyi, Azərbaycan İxracın Təşviqi Fondunun (AZPROMO) dəstəyilə Almaniya-Azərbaycan biznes-forumu keçirilib. Forumda 2006-cı ildə Almaniya sənaye məhsullarının Azərbaycana ixracının 8,6% artdığı qeyd olunub. AFR isə Azərbaycandan əsasən neft məhsulları alıb.

2008-ci ildə Almaniyada Azərbaycan ili elan edilib.

2009-cu ildə Azərbaycan İqtisadi İnkişaf Nazirliyi və Almaniyanın GIZ -Beynəlxalq Əməkdaşlıq Cəmiyyəti arasında əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalanıb. Memoranduma uyğun olaraq biznes sahəsində idarəedici kadrların ixtisasının artırılması üzrə Azərbaycan-Almaniya birgə proqramı həyata keçirilib.

2010-cu il fevralın 4-6-da prezident İlham Əliyev Almaniyaya növbəti səfəri çərçivəsində A.Merkel ilə görüşüb. İ.Əliyev Almaniya tərəfinə müraciət edərək Avropanın enerji təhlükəsizlyi probleminin həllinə töhfə verməyə hazır olduğunu bildirib.

2012-ci ilin dekabrından Azərbaycan-Almaniya Ticarət Palatası fəaliyyət göstərir. Palatanın üzvləri Azərbaycana 900 mln. avrodan çox məbləğdə sənaye avadanlığının göndərilməsi üçün sifarişlər portfelinə malik Almaniya şirkətləridir.

Qeyd edək ki, MDB məkanında belə palata Moskvada yaradılan bu cür institutdan sonra Bakıda ikincidir.

2018-ci ilin fevralında Almaniya şirkətlərindən ibarət böyük qrup Bakıya səfər edib - Siemens (Azərbaycanda bəzi energetika layihələri), Hazemag (sənaye avadanlıqları istehsalı), Gerb Pfeiffer və Cladius Peters (tikinti sahəsi), Herrenknecht (tunel-keçid texnologiyaları), AIRBUS Group International ("Azərkosmos" ilə əməkdaşlıq), CLAAS Global Sales (aqrar sektor üçün xüsusi texnikanın yaradılması).

Beləliklə, tərəflər arasında qeyri-neft sahəsində əməkdaşlıq maraqları müəyyən edilib.

2018-ci ilin payızında Bakıda Almaniya və Azərbaycan arasında ticarət və investisiyalar üzrə yüksək səviyyəli İşçi Qrupun 8-ci iclası keçiriləcək. Almaniyaya isə Azərbaycanın ixrac missiyası göndəriləcək.

Lakin iki ölkənin əlaqələrində əsas yeri YEK və İKT tutur.

Oktyabrda Bakıda iqtisadiyyatın bu sektorlarında şirkətlərin əməkdaşlığı üzrə müvafiq biznes-forum keçiriləcək.

Almaniya Azərbaycanın əsas xarici ticarət tərəfdaşları beşliyinə daxildir. 2018-ci ilin iyulunda Azərbaycanın AFR-ə ixracı $0,42 mlrd. (artım demək olar ki, 4%) təşkil edib. İyulda Azərbaycan Almaniyadan $0,384 mlrd. həcmində məhsul alıb ki, bu da Aİ ölkələrindən idxalın üçdə birini təşkil edir.