Jurnalist Paşinyan Sarqsyandan daha böyük �qırğı� ola bilər

Aprelin 24-də Ermənistanda "sükut günü"dür. Onlar Ermənistan-Türkiyə müharibəsində həlak olanların xatirəsini anır. "Məxməri inqilab"ın davamı aprelin 25-də olacaq. Bu, erməniləri hara aparacaq - hər şey inqilabın lideri, "Çıxış" azsaylı fraksiyasından deputat Nikol Paşinyanın şəxsiyyətindən, xarakterindən və siyasi əqidəsindən asılı olacaq.

Öncə onun qısa tərcümeyi-halı ilə tanış olaq. Nikol Bovayeviç Paşinyan 1975-ci il iyunun 1-də Ermənistanın İcevan şəhərində anadan olub. 1991-1995-ci illərdə Yerevan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində təhsil alıb. 1993-cü ildən 1999-cu ilədək "Dprutyon", "Lraqir", "Molorak" qəzetlərinin müxbiri, "Oraqir" qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, "Aykakan jamanak"ın baş redaktoru olub. 1999-cu ildə "Oraqir" hakimiyyət (R.Köçəryan) tərəfindən qapadılıb. N.Paşinyan müxalifətyönlü "Aykakan jamanak" qəzetinin baş redaktoru olub. Yüksək vəzifəli məmurların və biznesmenlərin iddiaları əsasında "böhtan və təhqir" ittihamları üzrə bir neçə dəfə məsuliyyətə cəlb edilib.

2007-ci ildən siyasətlə fəal məşğul olub. Qarabağ klanına qarşı çıxış edib. 2007-ci ilin parlament seçkilərində N.Paşinyan prezident Robert Köçəryanın və baş nazir Serj Sarqsyanın istefasını tələb edən "İmpiçment" blokunun siyahısında birinci olub. Blok 1,29% səs (17 mindən çox seçici) toplayaraq 12-ci yeri tutub. N.Paşinyan seçkilərin nəticələrinin saxtalaşdırıldığını bəyan edib və yeni seçkilərin keçirilməsini tələb edib.

2008-ci ildə Ermənistan Respublikası prezidentliyinə namizəd Levon Ter-Petrosyanın seçki qərargahının üzvü olub. 2008-ci martın 1-2-də Yerevanda baş vermiş iğtişaşlardan sonra barəsində axtarış elan edilib. 2009-cu ildə hakimiyyətə təslim olub. 2010-cu ilin yanvarında kütləvi iğtişaşların təşkilində ittiham olunaraq 7 il həbs edilib. Sonradan məhkəmə cəza müddətini iki dəfə azaldıb. 2011-ci ilin mayında Ermənistanın müstəqilliyinin 20 illiyi münasibətilə amnistiya ilə azadlığa çıxıb.

Azadlığa çıxdıqdan sonra Erməni Milli Konqresinin (Levon-Ter-Petrosyan) siyasi fəaliyyətinə qoşulub və 2011-ci ildə EMK-nın keçirdiyi 20 mitinqin aparıcısı olub.

2012-ci ildə Erməni Milli Konqresi partiya blokundan proporsional seçki sistemi üzrə Ermənistan Milli Məclisinin deputatı seçilib. 2013-cü ildən Vətəndaş Müqaviləsi Partiyası, 2016-cı ildən Yelk Partiyasının üzvüdür. 2017-ci ildə Yelk Partiyasından Ermənistan Milli Məclisinə deputat seçilib. 2017-ci ilin sentyabrında Yerevan meri postuna namizədliyini irəli sürüb və 21% səs ilə ikinci yeri tutub.

Onun Rusiyaya dair bəyanatlarında Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin xarakterinə yenidən baxılması iddiası açıq görünür. Bu münasibətlərdə tərəflər bərabərhüquqlu tərəfdaşlar kimi çıxış etməlidir. N.Paşinyan bildirib ki, Ermənistan Avrasiya İqtisadi Birliyinə (AİB) "könüllü yox, məcburən daxil olub". O, Rusiya və Ermənistan arasındakı münasibətləri "danışanla dinləyənin qarşılıqlı münasibətləri" adlandırıb. Ermənistanın müdafiəsi məsələsində prezident Serj Sarqsyanı tənqid edib. Onun sözlərinə görə, "strateji tərəfdaş RF-in dəstəyi və müdaxiləsilə Azərbaycanla hərbi balans məsələsində uduzub".

N.Paşinyan Qarabağa dair danışıqlarda Qarabağ hakimiyyətinin iştirakına tərəfdar olub. "Aprel hadisələrinin təkrarlanmaması üçün Azərbaycana elə zərbə endirmək lazımdır ki, zəmanətimiz olsun ki, Azərbaycan hakimiyyəti, Əliyev heç olmasa bir il şok vəziyyətindən çıxa bilməyəcək".

Deputat N.Paşinyan bildirib ki, bu gün Qarabağ münaqişəsinin dinc yolla nizamlanması mümkün deyil. O qeyd edib ki, ilk növbədə, Qarabağ məsələsi ətrafında yaranmış vəziyyəti ciddi dərk etmək lazımdır, nəyin baş verdiyini anlamaq lazımdır. "Qüvvələr balansının pozulması baş verib. Azərbaycan 7 milyard dollarlıq silahı ona görə almayıb ki, güzəştə getsin. Bizə deyirlər, madam ki, Azərbaycan 7 milyardlıq silah alıb, əziz xalqımız, gəlin, təslim olaq. Biz də deyirik ki, xeyir, belə deyil. Biz ordunun xərclər strukturunun dəyişdirilməsi hesabına, hərbi-sənaye kompleksini formalaşdırmaqla hərbi qüvvələr balansını bərpa etməliyik. Bugünkü vəziyyət məsələnin hərbi yolla həllini ortaya qoyur, sülh yolu mümkün görünmür", - N.Paşinyan 2017-ci ildə Milli Məclisin tribunasından söyləyib.

Qarabağlı jurnalist Vaqram Ağacanyan həmkarı N.Paşinyanı belə xarakterizə edir (eksklüziv olaraq Turan üçün):

"Nikol hər zaman milli-demokratik mövqedən çıxış edib. Demək olmaz ki, o, qatı qərbçidir. İndi o, Rusiyanın mühüm rolunu aydın başa düşür. Bundan əlavə, biz də başa düşürük ki, bizim ölkələrin rəhbərləri üç paytaxtın razılığı ilə ya təyin edilir, ya çıxarılır. Əgər bu paytaxtlar Serjin istefasını təqdir etməsəydilər, o, sonadək müqavimət göstərərdi, onun inadkarlığını, tamahkarlığını bilərək bunu başa düşmək lazımdır. Nikolun özünə gəlincə, pis insan deyil, hər halda əvvəllər belə olub. Ayın 25-də ən maraqlısı baş verəcək. Nikolun və digər inqilabçıların daxili siyasi üstünlükləri haqda danışmaq hələlik tezdir, ancaq onların hamısı milli-demokratik mövqedən çıxış edirlər. Bundan əlavə, inqilabın qalib gəldiyini söyləmək hələ tezdir. Sabahı gözləyək. Ən maraqlı proses baş verəcək: Nikol Karen Karapetyan - "Qazprom"un adamı ilə görüşəcək və hakimiyyətin tam və qeyd-şərtsiz təhvil verilməsini tələb edəcək. Yəni, onlar hakim Respublika Partiyasının tamamilə getməsini istəyirlər, liderlərin dəyişdirilməsi onları qane etmir. Əsl konfrontasiya sabah başlayacaq, çünki RP təslim olmaq istəmir. O zaman biz dəqiq biləcəyik ki, kim nə ilə nəfəs alır, doğrudanmı Nikol kimisə ortadan götürür?" - Vaqram Ağacanyan Turan-a məktubunda yazıb.

"Kafqazskiy uzel"in yeravanlı blogeri də N.Paşinyanın şəxsiyyəti və Rusiyanın ona münasibəti barədə öz fikirlərini bölüşüb.

- Dövlət başçısının dəyişməsi vəziyyəti dəyişə bilər, ancaq bunun ehtimalı çox azdır. Ermənistan Moskva ilə stabil münasibətlərdən çox asılıdır. Nikol Paşinyan öz çıxışlarında xarici siyasi problemə toxunmayıb. Nəinki etiraz aksiyası zamanı, bundan öncə də. Bu adam daxili siyasi problemə köklənib. Bundan iki nəticə çıxarmaq olar - Paşinyanın xarici siyasət üzrə motivasiyası aşağıdır və cəmiyyət xarici siyasətin dəyişdirilməsi ilə bağlı ona mandat verməyib. Çünki əgər o, elan etsəydi ki, prioritetlərdən biri xarici siyasi ittifaqların dəyişməsidir, Moskva ilə ittifaqdan imtinadır, o zaman iştirakçıların sayı xeyli az olardı.

Sual yaranır: Rusiya nəticələri məlum olmayan inqilaba müsbət reaksiya verə bilərdimi? Cavab məlumdur, xeyr. Növbəti sual: Rusiya baş verəcəklərdən və maraqlarının itirilməsindən ehtiyat edə bilərmi? Cavab yenə də mənfidir. Ona görə yox ki, yuxarıda təsvir etdiyim şərait qüvvədə qalır, həm də ona görə ki, Rusiya rəhbərliyində nəsə bir şey bilirlər və bu, gələcəkdə problemlərin olmayacağına tam əminlik yaradır.

Yuxarıda deyilənləri yekunlaşdıraraq hesab edirəm ki, Moskva üçün nə Sarqsyanın istefası, nə ondan sonra yürüdüləcək xarici siyasi kurs gözlənilməz deyil. Rusiya Ermənistanla xarici siyasi əlaqələrə görə ehtiyat eləmir. Ancaq bu da ola bilər, əgər ciddi zəmanət olarsa ki, bu mənada yenilik olmayacaq", yerevanlı bloger yazır.

Kamal Əli