Oğru elə bağırdı ki....

Tufandağ ətrafında üç alpinistin itkin düşməsi ölkədə son dövrün ən ağrılı hadisəsidir.

Alpinizm ənənələrindən xəbəri olan bilir ki, hadisənin araşdırılması, onun səbəblərinin üzə çıxarılması və təqsirkarların cəzalandırılması mütləq şərtlərdəndir.

Ölkəmizin ən güclü alpinistlərindən biri olan Firuz Dadaşovun bu mövzuda müsahibəsi məhz bu məsələlərə aiddir. Bu müsahibənin arxasında şəxsi maraq axtarmaq, ya da Firuzu nədəsə günahlandırmaq ən azı ədalətsizlikdir, əslində isə baş verən hadisənin günahkarlarını məsuliyyətdən xilas etmək cəhdidir.

Fairex Federasiyası, Ekologiya Nazirliyi və 2016 ildə hakimiyyətə gələn Alpinizm Federasiyası Firuzun müsahibəsindəki problemlərə münasibət bildirmədi. Bunun əvəzində qarayaxma, ittiham və təhqirlər başladı. Bir sözlə, oğru elə bağırdı ki, doğrunun bağrı yarıldı.

İndi isə mərhələ-mərhələ danışaq. Fairex rəhbərliyi izah edə bilmir ki, niyə alpinizm idman növünü öz üzərinə götürüb, əksinə, inandırmağa çalışır ki, bu idmana aidiyyatı yoxdur.

Ekologiya nazirliyi ona ünvanlanan ittihamlara cavab vermir. Özünü Alpinizm Federasiyasının prezidenti adlandıran adam izah edə bilmir ki, üç alpinisti qışda marşruta kim buraxıb? Onların hazırlığı olubmu, qrupun təhlükəsizliyinə kim cavabdehdir? Qış yürüşü vaxtı xilasetmə qrupu vardımı? Vardısa, niyə vaxtında hərəkət etməyib?

Bu suallara cavablar gec-tezi verilməlidir. Buna məsul şəxslər isə cavab vermək əvəzinə Fairex-in sıravi üzvlərini Firuz və digər alpinistlərlə üz-üzə qoymağa çalışır. Bunu da saxta yolla etmək istəyir. Məsələn, Firuza "cavab verənlər"in ən azı ikisi bildirir ki, Firuzun çıxışına münasibət bildirməyib və bu məsələdən, ümumiyyətlə, xəbərsizdir.

Bu tip "cavablar" Ekologiya Nazirliyinin və Fairex-in çoxdankı metodudur. Bu məsələyə bir az sonra qayıdarıq.

Nizami Mursaqulov iddia edir ki, o, qanuni yolla seçilib və təcrübəli alpinistdir və bu idman növünə rəhbərlik eləməyə tam haqqı var.

Amma unudur ki, həqiqi alpinistlər sağdır və onun nailiyyətlərindən məlumatlıdır.

İndi isə gəlin qayıdaq 1981-ci ilə. O vaxt Smirnov adlı bir turist Şahdağda asılı vəziyyətdə qalıb həlak olmuşdu. O, turist olsa da alpinist marşrutuna çıxmış və səriştəsizlikdən həlak olmuşdu.

Smirnovun qrupunu dağa buraxan baş təlimatçı və yürüşlərə icazə verən kim idi, bilirsiniz? - Nizami Mursaqulov.

1989 ildə turizm üzrə respublika birinciliyində Xvaşenko soyadlı xanım idmançı qayadan yıxılıb həlak olmuşdur.

Həmin yarışda digər bir idmançı isə ayağını sındırmışdı. O yarışın təşkilatçısı və məsul şəxs kimdir, bilirsiniz? - Nizami Mursaqulov.

O iddia edir ki, Alpinizm Federasiyasından özü uzaqlaşıb, dedi-qodudan bezəndən sonra. Amma məsələ belə idi ki, Nizami Mursaqulov Federasiyanin daxilində olan məlumatları digər tərəfə (Fairexə) ötürməsi haqda kifayət gədər şübhə yaranandan sonra 2015-ci ildə Federasiyadan xaric edildi.

Daha sonra Nizami Mursaqulov açıq-aşkar düz danışmır. Belə ki, 2016 il fevralın 13-də seçki-hesabat konfransına bütün qeydiyyatı olan klublar dəvət edilmişdi. Lakin Dağçılıq-İdman Klubu iştirak etməkdən imtina etdi və bizi tanımadıqlarını bəyan etdi.

Adları çəkilən digər klublar isə ("Everest" və sair) o zaman, ümumiyyətlə yox idi və Federasiyanın üzvü da ola bilməzdi.

Eyni zamanda, həmin konfransa qeydiyyatı olmayan klubların üzvləri fərdi şəkildə dəvət almışdılar və çoxları da tədbirdə iştirak etmişdi.

Nəhayət, Nizami Mursaqulov Alpinizm Federasiyası Rəyasət Heyətinin üzvü olduğu dövrdə (2015-ci ilə qədər) o turizm sahəsinə baxırdı, alpinizmlə yox !

İndi isə qayıdaq Nizami Mursaqulovun seçildiyi konfransa. Bu şəkilərə baxıb deyin: burada alpinistlər kimdir? Arzu Mustafayev burada nə gəzir? Bu idman konfransıdırsa, siyasi partiyanın qərargahında niyə keçirilir? Arzu Mustafayev - Ekologiya nazirliyin işçisi, Alpinizm federasiyasının işinə niyə qiymət verir?

Azərtac agentliyinin 9 aprel 2016 ilin konfrans barədə ki xəbərindən: "Azərbaycan Dağ və Ekstremal İdman Növləri Federasiyaları Assosiasiyasının icraçı direktoru Arzu Mustafayev çıxış edərək deyib: 2000-ci ildən başlayaraq Federasiya rəhbərliyinin səriştəsiz fəaliyyəti nəticəsində bu qurumun tənəzzül dövrünü yaşadığını qeyd edib. O, bu baxımdan yeni seçiləcək rəhbərliyin üzərinə mühüm vəzifələr düşdüyünü vurğulayaraq, bu istiqamətdə uğurlar arzulayıb".

Səkilə görünür ki, Mustafayev seçkilərdə də iştirak edib. Halbuki, iddia edirdi ki ora qonag kimi dəvət edilmişdir.

Fevralın 13-də keçirilən konfrans ərəfəsində Federasiyanın gələcəyi qızğın müzakirə olundu. Federasiyanın prezidenti İsrafil Aşurlı bildirdi ki, öz namizədliyini irəli sürməyəcək.

Yeni prezidentin qarşısında duran əsas tələb Ekologiya və İdman nazirləri ilə dil tapmaq və mövcud konflikti aradan qaldırmaq idi. Bu missiyanı öz üzərinə "Olimp" Alpinist Klubunun rəhbəri Məmməd Abbasbəyli götürdü.

Konfrans iştirakçıları onu Rəyasət Heyətinə, oradakılar isə Federasiyanın prezidenti seçdilər.

Məmməd Abbasbəylinin ilk addımı o oldu ki, Hüseynqulu Bağırovla görüşdü və əməkdaşlıq etməyi təklif etdi. Söhbət ondan gedirdi ki, Alpinizm Federasiyası Dağçılıq Assosiasiyasına da girməyə razılıq verir və faktiki olaraq, Bağırovun rəhbəri olduğu qüruma üzv olur.

İdmanın inkişafını və alpinizmin güclənməsini arzulayan rəhbər üçün bundan yaxşı təklif ola bilərdimi?

Amma belə olmadı. Kimin üçünsə qısqanclıq, şəxsi ambisiya və qisasçılıq daha vacib idi.

Məhz bunun nəticəsində ölkənin ən güclü və təcrübəli idmançıları, təlimatçılar və məşqçilər alpinizmdən uzaqlaşdırıldı. Beləliklə də bu idman növünün inkişafına güclü zərbə vuruldu.

Tufandağ ətrafindakı faciə yuxarıda qeyd edilənin məntiqi nəticəsidir.

Biz bu barədə dəfələrlə bəyanatlar vermişdik və xəbərdarlıq etmişdik. Təəssüf olsun ki, alpinizmi zəbt edən məmurlar bunu eşitmək istəmədilər, indi də qaçıb gizləniblər və məsuliyyəti itkin düşmüş alpinistlərin üzərinə atmağa çalışırlar.

O ki qaldı Firuzu tənqid edən gənclərə, onlara sözümüz budur ki, bir gün utanacaqsınız.

Firuz Dadaşov bu gün Azərbaycanda ən güclü alpinistlərdən biridir. Keçmiş SSRİ-nin 5 ən yüksək zirvəsindən 4-ü fəth edib (bunu Azərbaycanda yalniz 6 alpinist edə bilib).

Son üç ildə Qafqazın ən çətin zirvələrinə qalxıb - Uşba (iki dəfə, hər iki zirvəsi), Çatın, Şurovski, Dıxtau, Elbrus (qışda), Belalaqaya, Tetnuld.

Əgər alpinistsinizsə, bunun nə demək olduğunu anlamalısız. Özünüzə sual verməlisiniz ki, niyə Everesti fəth edən yeganə azərbaycanlı İsrafil Aşurlı Ekologiya və İdman nazirləri üçün arzuolunmaz şəxsə çevrilib?

6 il ərzində öz şəxsi imkanlarından istifadə edib, alpinistləri yarışlara göndərən, onlara hər cür kömək edən adamı niyə qoymadınız ölkəsinə, millətinə xidmət eləsin? Onu az qala antiazərbaycan elementi adlandırıb, qara yaxdınız.

İndi siz statistika qaldırıb hər il ölən alpinistləri sayırsınız. Utanın. Azərbaycanda indiyədək alpinist həlak olmayıb!

1962-ci ildə iki tələbə turist Beşbarmaq dağında yıxılıb həlak olublar. 1970-ci ildə bir nəfər turist Şahdağda qar uçqununda həlak olub. Nəhayət, 1981-ci ildə yenə də Şahdağda turist həlak olub.

İndiyədək Azərbaycanda alpinistlər həlak olmayıb. Nəinki alpinist, ölkə idman tarixində də bu, ən boyük itkidir!

Odur ki, biz Firuzun dedikləri ilə tam razıyıq: Tufandağdakı hadisə sistemli səhvlərin nəticəsidir. Bu idman növünü mütəxəssislər idarə etsə idi, belə hadisə baş verməzdi.

Alpinizmi zəbt edən məmurların yadına salırıq ki, bu idman növünün əsas qaydalarından biri dostluq, qardaşlıq olub. Öz maraqlarını güdən, başqasına paxıllıq edən, öz mənafeyini üstün tutan adamlar bu idmandan qovulub.

İnanırıq ki, bizdə də belə olacaq.

2016 il fevralin 13 Alpiniz Federasiyasının Rəyasət heyətinə seçilən:

Eldar Cəfərov (qocaman alpinist , Birinci dərəcəli təlimatçı)

Rasim Cəfərov (qocaman alpinist , Ikinci dərəcəli təlimatçı, vitse prezident)

Sirxan Məmmədov (Dağlarda xilasedici, Üçüncü dərəcəli təlimatçı, vitse prezident)

Faiq Mursaqulov

Rauf Zeynalov

Dilarə Cəfərova

Etibar Məmmədov