Miriam Lanskoy: Azərbaycan getdikcə daha çox Mərkəzi Asiyaya oxşamağa başlayır:

Dövlət başçısı İlham Əliyev QHT-lər üzərində hakimiyyətin nəzarətini sərtləşdirən qanunvericiliyə  dəyişiklikləri keçən həftə imzalayıb. Qanunu parlamentə qaytarmaq və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırmaq barədə yerli vətəndaş qruplarının və beynəlxalq tərəfdaşların etirazlarına baxmayaraq dövlət başçısı İlham Əliyev QHT-lər üzərində hakimiyyətin nəzarətini sərtləşdirən qanunvericiliyə yeni dəyişklikləri keçən həftə imzalyıb. 

Bakı insan haqları sahəsində üzərinə götürdüyü öhdəliklərin yerinə yetiirilməsindəki ciddi nöqsanlara görə beynəlxalq tərəfdaşları tərəfindən çoxdandır ki, tənqidə məruz qalır. Amma İlham Əliyev üçüncü müddət prezidnetliyə başladıqdan sonra başqa cür düşünənələrə qarşı münasibəti daha da sərtləşdirmək kimi daim artmaqda olan təhlükə var. 

Dünyada demokratik institutları dəstəkləyən Amerika təşkilatı Demokratiya Uğrunda Milli Fondun Rusiya və Avrasiya üzrə direktoru Miriam Lanskoy Azərbaycanda insan haqları ilə bağlı durumu və  qanunvericiliyə son dəyişiklikləri Turana müsahibəsində şərh edib.    

Qanunvericiliyə son dəyişikliklərin QHT-lərin və vətəndaş cəmiyyətinin fəaliyyətinə necə təsir edəcəyi suala cavab olaraq xanım Miriam deyib ki, 100-ə qədər yerli QHT İ.Əliyevə dəyişiklikləri imzalamamaq çağırışı edib. Vətəndaş cəmiyyəti belə düzəlişlərin onlar üçün qorxulu olduğunu bildirir. Bu fonda Azərbaycanda nüfuza malik QHT-lərdən birinin başçısı Anar Məmmədli həbsə alınıb. 

Bu ümumiyyətlə Azərbaycanda pis il olub. Ümumi tendensiynı fəalların daimi həbsi, mətbuat, qanun, xarici yayımçılar əleyhinə fəlaiyyətin sərtləşdirilməsi kimi xarakterizə etmək olar.Prezident seçkilərindən sonra vziyyət daha da mürəkkəbləşib.  

QHT-lərə münasibətdə Azərbaycan və Rusiya hakimiyyətlərinin siyasəti nə dərəcədə oxşardır, məslənə. Rusiyada QHT xarici agentlərlə eyniləşdirilir 

Bu sula cavab olaraq M.Lanskoy deyib ki. Rusiya QHT-ləri olduqca fəal və səmərəli müqavimət göstərməklə “xarici agent”lər qismində qeydə alınmaqdan imtona edərək bu qanunun onlara şamil olunmadığını bəyan etdilər. 

Nə qədər parodaksal olsa da Azərbaycan hakimiyyəti isə A.Məmmədlinin həbsində olduğu kimi daha pis olanı etdi. QHT-lərə münasibətdə Azərbaycanda daha sərt metodlar mövcuddur. Korrupsiyanın çiçəkləndiyi bir ölkədə vergidən yayınmaq ittihamı olduqca rüsvayçı ittihamdır. 

Estğ mnenie sredi zapadnıx analitikov , çto   mecdunarodnım partneram vse trudnee rabotatğ s Azerbaydcan . Vı soqlasnı s gtim? 

Qərb analitikləri arasında beynəlxalq tərəfdşaların Azərbaycanla işbirlyinin getdikcə ağırlaşması  kimi rəy var. Bununla razısınızmı?

Buna cavab olaraq M.Lanskoy onun təşkilatının  Azərbaycazn hökumətilə hər hansı konkret əlaqəsi olmadığını söyləyib. Amma, nəzərə çarpan budur ki, Azərbaycanla qaz sazişinin imzalanması A.Məmmədlinin həbsilə eyni vaxtda baş verdi. Başqa cür desək, müəyyən mənada energetika sahəsində əməkdaşlıq demokratiya sahəsinə təsir göstərməyə başlayır. 

QHT fəalları, gənc fəallar, dindarlar və s. kateqoriyadan olan siyasi məhbusların sayı artmaqda davam edir. Beləliklə, Azərbaycan daha çox Mərkəzi Asiya dövlətlinə bənzəyir, amma özünü Avropa dövləti kimi təqdim edir. Şübhəsiz ki, hnsıasa məqamda Azərbaycan buna cavab verməli olacaq, amma bu tezliklə olmaya da bilər, insanlarsa Avropa Şourası keçən il ərzində heç nə edə bilmədi kimi məyusluğa düçar olurlar.   

Vilnüs sammitinin və Ukrayna hadisələrinin Azərbaycana hansı təsiri ola bilər?

Bu suala cavab olaraq M.Lanskoy Ukrayna hadisələrinin bütünlükdə regiona həlledici təsiri olacağını söyləyib. Müəyyən mənada bu ruhlandırcı və ya əksinə, maneə amili də ola bilər. Yaxin perspektivdə Azərbaycana olacaq təsir haqda danışmaq çətindir, amma bu hadisələr bir daha göstərdi ki,     

kütləvi aksiyalar hökuməti dəyişməyə məcbur edə bilər.

Hakimiyyətin etirazçılara qarşı sərtləşməsi bu onalrın özlərinə inamadıqlarını sübut edir və ya onlar başa düşürlər ki, etirazçılar ölkə içində dəstəyə malikdirlər.  

Əvvəllər senatorlar Con Makkeyn və Ben Kardin Rusiyadan əlavə “Maqnitski qanunu”nun digər ölkələrə də şamil olunması haqda yrni qanun layihədi təqdim etmişdilər. Yeni qanun layihəsi Azərbaycanda insan haqlarını pozanları nə ilə hədələyir? 

Buna cavab olaraq M.Lanskoy belə sanksiyaların mümkünlüyünü söyləyib və Obama administrasiyasının təkcə Rusiyaya deyil, başqa ölkələrə də tətbiq edilməsində maraqlı olduğunu deyib. 

“Fikrimcə, Azərbaycan demokratları doğru yoldadırlar. Mən Milli Şuranın yeri və rolu haqda heç nə deyə bilmərəm, amma fikrimcə, vətəndaş cəmiyyətinin birliyini görmək vacibdir.

Baxmayaraq ki, “Müsavat” partiyası Milli Şuranı tərk edib, əgər birgə çalışmağı davam etdirmək mümkqnsə əməkdaşlığı davam etdirmək vacibdir”-deyə M.Lanskoy qeyd edib.-25B-