Media-icmal 08.02.20

Pensiyaların artırılması, parlament seçkilərinin mahiyyəti, KİVDF-nin fəaliyyəti ətrafında müzakirələr və s. medanın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Rəsmi  “Azərbaycan” qəzeti  “Böyük sosial paketin yeni dalğası” sərlövhəli məqalədə əhlinin sosial şəraiti ilə bağlı hökumətin fəaliyyətini dəyərləndirir. 

Müəllifə görə, əhalinin sosial müdafiəsini təşkil etmək, vətəndaşın rifah halını yaxşılaşdırmaq dövlətin əsas funksiyalarından biridir və Azərbaycan dövləti də daim öz vətəndaşına, xüsusilə həssas əhali qruplarına qayğı ilə yanaşır, onların sosial ehtiyaclarını təmin edir.

Müəllif deyir ki, ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı da buna imkan verir, belə ki, son 16 ildə orta aylıq əməkhaqqı 11 dəfə, orta aylıq pensiya 8 dəfə artırılıb. 

Daha sonra müəllif 2019-cu ildə reallaşdırılan iki sosial rədbirlər paketini yada salaraq bildirir ki, bu paket 4,2 milyon nəfəri əhatə edib.

Məqalədə vurğulanır ki, bunun nəticəsində minimum əməkhaqqı təxminən 2 dəfə, minimum pensiya 72,4 faiz, sosial müavinət və təqaüdlər orta hesabla 100 faiz artırılıb, yeni təqaüd növləri təsis edilib, Prezidentin aylıq təqaüdləri ilə təminat proqramı 5 dəfəyə yaxın genişlənib.

Bu il fevralın 6-da pensiyaların 16,6 faiz artırılması barədə prezident İlham Əliyevin "Əmək pensiyalarının indeksləşdirilməsi haqqında” sərəncamını müəllif    pensiyaçıların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi yönündə mühüm addım, sosial islahatların 2020-ci ildə də davam etməsi adlandırır.

Müəllifin sözlərinə görə, artımın həyata keçirilməsi üçün illik təxminən 560 milyon, aylıq 47 milyon manat əlavə vəsaitin xərclənməsi nəzərdə tutulur və bu artımdan sonra orta aylıq pensiya məbləği 262 manatdan 300 manatadək yüksəlir.

“Bizimyol-info.az” da yer alan “Təbii sərvətlərimizin 75 faizi xərclənib... Ölkədə istedadlı gənc qalmayıb” sərlövhəli məqalədə yeni parlamentin formalaşması fonunda  ölkədə ehtimal edilən prosesləri iqtisadçı-alim Qubad İbadoğlu ilə müzakirəyə çıxarır. 

Q.İbadoğlu hesab edir ki, yeni seçiləcək parlament hakimiyyətin bir neçə qolu  üzərində hakimiyyət hüququqna malik olmalıdır və müstəqil parlament hakimiyyəti ölkənin gələcəyi üçün vacibdir.

İqtisadçıya görə, ölkədə xərcləmələrin son təyinatı üzrə istifadəsinə nəzarət edə biləcək müstəqil hesablama palatası, inhisara qarşı mübarizə üçün antiinhisar nəzarəti institutu, korrupsiyaya qarşı mübarizə üçün mətbuat və vətəndaş cəmiyyəti, qanunun aliliyinin təmin olunması üçün məhkəmə hakimiyyəti lazımdır.

Q.İbadoğluna görə, ölkəyə sivil qaydalarla hərəkət edən iqtisadiyyat lazımdır və bu mənada Çili və Sinqapur modeli və Nordik modeli var.

“Təbii sərvətlərimizdən əldə edilən gəlirin 75 faizi artıq xərclənib, amma 20 faizini gələcək nəsillərə saxlya bilərik. Gələcəyi neftdə, qazda deyil, insanlarda görməliyik. Bu gün ölkədə istedadlı gənc qalmayıb, ölkədə işsizlik səviyyəsi ən çox gənclər arasındadır”.

Q.İbadoğlu ölkənin inkişafı üçün iqtisadiyyatda liberallaşdırma, təhsildə keyfiyyət, dövlətin idarə edilməsində vətəndaş cəmiyyəti, azad məhkəmə, şəffaf hesabatlılığa hesablanan Nordik iqtisadi inkişaf modelinin araşdırılmasını təklif edir.

“Yeni Sabah.az”da isə “20-30 ilin “kar və lal” deputatlarının yenidən namizəd olması...” sərlövhəli məqalədə politoloq Azər Rəşidoğlu parlament seçkilərilə bağlı təxminlərini açıqlayır.

Politoloqa görə, keçən ilin dekabrında parlamentin buraxılmasına səs vermiş 20-30 ilin “kar və lal” deputatlarının yenidən namizəd olması ilə seçkilərin yeni və fərqli cəhətlərini kölgədə qoyur.

A.Rəşidoğlu deyir ki, bu seçkilərdə bir fərqli cəhət özünü daha qabarıq göstərdi: “...seçkidən sonra bir dəfə də seçicinin yanında olmayan deputatlara bölgələrdə insanlar etiraz etdilər. Onların rüsvayçılıqla görüşlərdən qovulması onu deməyə əsas verir ki, bu dəfə inzibati üsullardan istifadə edərək, odioz simaları yenidən deputat seçdirmək çox çətin olacaq”.

Politoloqa görə, insanlar onların səsi olmayan, problemi ilə maraqlanmayan deputatlara etimadsızlıq göstərirlər və son vaxtlar baş verənlər, icra başçılarının həbsi, islahat barədə danışılanlar insanlarda inam yaradıb, bu baxımdan, köhnələrin şansları günü gündən azalır.

A.Rəşidoğlu hesab edir ki, hamını təngə gətirmiş bəzi deputatların yenidən mandat əldə etmələri milyonlarla insanın islahatlara inanmayacağı, siyasətə və dəyişikliklərə ümidin sarsılması, parlament seçkilərinin mahiyyətinin yox olacağı,   ölkənin imicinə ciddi zərbə dəyəcəyi demək olacaq.

Politoloqa görə, ölkədə demokratiyaya qarşı olan qaragüruh dəstə var və onlar bu dəfə də seçkinin nəticələrini saxtalaşdırmaq istəyirlər.

Seçkilərə müdaxiləyə görə məmurlaın cəzalandıırlmasına gəlincə, politoloq deyir: “ Bu məsələ ölkənin şərəf məsələsidir. Ona görə düşünürəm ki, bəzi məmurlar seçkiyə müdaxiləyə görə ciddi cəzalandırılacaq”.

“Yeniavaz.az” isə “Elçin Şıxlı: "KİVDF-ni ləğv etmək yox, oradakı adamları dəyişmək lazımdır" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun (KİVİDF) fəaliyyətinə nə dərəcədə ehtiyac olması barədə ölkənin tanınmış media mütəxəssislərilə söhbətləşir.

Uzun müddət televiziya sahəsində çalışmış Qulu Məhərrəmli hesab edir ki, belə bir qurumun olmasına ehtiyac var, amma indiki kimi eybəcər şəkildə fəaliyyət göstərməli deyil: “Bu qurum mətbuatın strateji məsələləri ilə məşğul olmalı, nəticə etibarı ilə mətbuata kömək etməlidir. Həmin məsələlər medianın müstəqilliyinin, peşəkarlığının təmin olunmasıdır”, deyə Q.Məhərrəmli qurumun fəaliyyət istiqamətlərini göstərir.

Q.Məhərrəmli iddia edir ki, qurumun maliyyə yardımı ayırdığı KİV-lər ictimai dəyəri olmayan və cəmiyyətə xidmət etməyən mətbuat orqanlarıdır.

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin (AJB) sədri Elçin Şıxlı isə hesab edir ki, Fondun Nizamnaməsinə əsasən rəhbərliyini dəyişmək lazımdır: “Mətbuat bu kökə düşdüyü üçün həmin fonda ehtiyac var. Sadəcə olaraq KİVDF-nin nizamnaməsinə uyğun hərəkət etmək və oradakı adamları dəyişmək lazımdır. Dəyişdikdən sonra dövlətin mətbuat üçün ayırdığı milyonları normal layihələrə yönəltsək, lazımi tədbirlər görülsə hər şey qaydasına düşə bilər. Biz KİVDF-ni ləğv etməklə vəziyyəti düzəldə bilməyəcəyik”.

E.Şıxlıya görə, indiyə kimi atılan addımlar ənənəvi jurnalistikanı məhvə sürükləyib, KİVDF yenə də mənasız yerə dövlətin ayırdığı vəsaitləri qəzetlərə paylamaqla məşğuldur. Bu praktikatya son qoyulmalıdır.

AJB sədri hesab edir ki, bu gün Azərbaycanda nəşr olunan qəzetlər müəyyən insanların mənafeyini müdafiə edir, buna görə də insanlara yalan informasiya yayırlar, nə qədər ki, öz-özümüzü aldadacağıq və qəzetlər də bu yalanın bir tərkib hissəsi olacaq, heç nə düzəlməyəcək.