Media-icmal 09.08.18

Ölkə əhalisinin işlə təmin olunması, bəzi rüsum və yığımların bahalaşması, manata təzyiq mümkünlüyü və s. məsələlər bugünki (09 avqust, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Yeni iş yerləri yaradılması sahələri

"Azərbaycan" qəzeti "Məşğulluğun təmin edilməsi alıcılıq qabiliyyətini də artırır" sərlövhəli məqalədə ölkədə iş yerlərinin yaradılmasını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, əhalinin sosial müdafiəsinin təmin olunması dövlətin iqtisadi siyasətinin hədəflərindən biridir, iqtisadi inkişaf isə yeni iş yerlərinin açılmasına imkan yaradır: "Həmin məqsədə çatmaq üçün özəl sektora 2 milyard manatdan çox güzəştli kredit verilib. Nəticədə ölkənin iri şəhərlərində, eləcə də regionlarda minlərlə kiçik, orta və iri müəssisələr fəaliyyət göstərir. Bunun nəticəsidir ki, ölkəmizdə işsizlik 5, yoxsulluq 5,4 faiz səviyyəsindədir. Hazırda bu, dünya üzrə yüksək göstərici sayılır".

Müəllif özünüməşğulluq proqramının əhalinin işlə təminatında öz rolu olacağını deyərək, Nazirlər Kabinetinin 2018-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında dövlət başçısı İlham Əliyevin çıxışndan sitat gətirir: "Özünüməşğulluq proqramını icra etmək üçün indi kifayət qədər vəsait var. Hesab edirəm ki, hər il 6-7 min insan bu proqrama cəlb olunarsa, bir neçə ildən sonra heç sosial yardıma ehtiyac qalmayacaq və insanlar öz halal zəhmətləri ilə pul qazanacaqlar, ailələrini saxlayacaqlar və ölkə iqtisadiyyatına töhfə verəcəklər".

Müəllif hesab edir ki, əhalinin işlə təmin olunmasında daha bir yol ölkənin əmək bazarındakı müqaviləsiz işləmək kimi qeyri-formal məşğulluq kütləviliyini aradan qaldırmaqdan keçir: "Çünki qeyri-formal məşğulluq nəticədə ciddi sosial problemlər yaradır. Ona görə ki, uzun illər bu qayda ilə çalışan insanlar yaşlandıqda layiq olduqları pensiyanı ala bilmirlər. Üstəlik, sahibkarlar bu yolla dövlətə vergi, Sosial Müdafiə Fonduna vəsait ödəməkdən yayınırlar".

Müəllif vurğulayır ki, yeni iş yerlərinin açılmasında sənaye parklarının da payı var, bu parklara indiyə kimi 2,6 milyard dollar investisiya yatırılıb, nəticədə tikinti və istehsal sahəsində 11 minə yaxın iş yeri açılıb.

Müəllif bildirir ki, növbəti mərhələdə bu sahəyə 1,1 milyard dollardan çox investisiya qoyuluşu həyata keçiriləcək ki, bu da əlavə 7500-dək yeni iş yerinin açılmasına imkan yaradacaq.

Bununla yanaşı, müəllif deyir ki, Balaxanı Sənaye Parkında fəaliyyət göstərən 5 müəssisədə 400-ə yaxın, Mingəçevir Sənaye Parkında 750 nəfər, Neftçala Sənaye Məhəlləsində 500 nəfər işlə təmin olunub.

Yazı müəllifi bildirir ki, sahibkarlığın inkişafı da yeni iş yerlərinin açılmasında önəmli rol oynayır və bu sahədə keçən il ilə müqayisədə 7 mindən artıq yeni iş yeri yaradılıb.

Bahalaşan qiymətlər, artan işsizlər

"Novoye Vremya" qəzetində isə "Qiymət dalınca qaçmaq lazım deyil, iş tapmaq olmur" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif ölkədə bir çox istiqamətlər üzrə dövlət rüsum və yığım tariflərinin bahalaşmasını, bu addımların ehtimal edilən nəticələrini müzakirəyə çıxarır.

Yazı müəllifi bunun səbəbini bu ilin iyun ayında Azərbaycan dövlət büdcəsinə dəyişikliklərdə gördüyünü və bu dəyişikliklərdə dövlət xəttilə daxil olan rüsumların həcminin artırılmasının diqqət cəlb etdiyini vurğulayır.

Məqələ müəllifi deyir ki, neft və gömrük daxilolmaları istisna edilməklə, bu sahədə daxilolmaların azalması nəzərdə tutulurdu, amma elə həmin istiqamətlər üzrə daxilolmalar 30 milyon artırılmaqla, 112 milyon manatdan 142 milyon manata çatdırıldı.

Müəllifə görə, Maliyyə Nazirliyinin daxilolmaların həcmini artırmasının mənbələri aydın deyildi, amma Milli Məclisin iclaslarında bu da aydın oldu.

Belə ki, büdcə ilə yanaşı, dövlət rüsumu haqqında qanuna da dəyişiklik olundu, ilk növbədə avtomobil və əmlak satışı ilə məşğul olan fiziki şəxslərin rüsumlarına baxıldı: "Əgər əvvəl əmlak başqasının mülkiyyətinə verildikdə buna görə rüsum Bakıda 200 manat, başqa şəhər və rayonlarda 80 manat idisə, indi Bakı üzrə 250 manat, Sumqayıt, Gəncə, Abşeron üzrə 175 manat, digərləri üzrə isə 125 manatdır. Başqa sözlə, rüsumlar 25%-dən 118%-ə kimi artıb".

Müəllif deyir ki, əvvəl avtomobillə bağlı rüsuma görə ödəniş 10 manat idisə, indi bunu hökumətin nəzarətinə veriblər, hökumət də maşının mühərrik gücündən, istehsal müddətindən asılı olaraq rüsumlar və əlavə olaraq yeni rüsumlar müəyyən edib.

Müəllif vurğulayır ki, sürücülük vəsiqəsinin alınması, dövlət qeydiyyat şəhadətnaməsinə görə də ödənişlər artırılıb.

Müəllif bu sırada tütün və alkoqollu içkilər üzrə aksiz markaları, ölkəyə gətirilən mobil aparatların dövlət qeydiyyatı rüsumlarının, eləcə də ictimai nəqliyyatda və metroda, şəhərlərarası nəqliyyatda bahalaşmanı vurğulayır.

Məqalə müəllifi deyir ki, mobil aparatlar bazarında 4 dəfədən 30 dəfəyə kimi (20 manatdan 150 manata kimi) bahalaşma baş verib və bahalaşma aparatın bazar qiymətinə əsasən müəyyən edilir və bu qiyməti də müəyyən edən Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyidir.

Müəllif bunu da vurğulayır ki, Nazirliyin bunu nəyin əsasında müəyyən edəcəyi məlum deyil, amma bazardan rəqiblərin sıxışdırılıb çıxarılması mobil aparatların özlərinin bahalaşmasına, iş yerlərinin itirilməsinə səbəb ola bilər.

Müəllif deyir ki, qiymət bahalığı üçün mümkün olan hər şeyi edən, işsizlərin sayını artıran hökumətin isə olduqca qəribə hədəfi var...

Cüzi də olsa bahalaşan dollar və manata təzyiq

"Marja.az"da isə "Manat yenidən spekulyativ təzyiqlə qarşı-qarşıyadır" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşları olan Türkiyə, İran, Rusiya valyutalarının kəskin ucuzlaşması ilə manata yaranan spekulyativ təzyiqləri müzakirəyə çıxarır və deyir ki, bu təzyiq hələlik güclü deyil.

Yazı müəllifi vurğulayır ki, bir neçə gün öncə Mərkəzi Bankın sədri Elman Rüstəmovun manata "ciddi təhdidilər" olması barədə açıqlaması da təzyiqlərdən irəli gəlib: "Risklərdən xüsusilə xarici riskləri qeyd etmək istəyirəm. Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşı olan ölkələrdə cox ciddi məzənnə və inflyasiya volatilliyi (dəyişkənliyi) görürük. Azərbaycana idxalın ciddi arta biləcəyi potensialını (riskini) görürük. Bunlar Azərbaycanın rəqabət qabiliyyətini poza bilər.Ölkəmizin rəqabət qabiliyyətinin qorunması, qeyri-neft sektorunun ixracının artırılması üzrə görülən tədbirlərin effektivliyini qoruyub saxlamaq üçün müəyyən qabaqlayıcı tədbirlər görülməlidir", Elman Rüstəmov belə demişdi.

Müəllif deyir ki, bankların bir neçə günlük valyuta məzənnələrininin müqayisəsi də dollaraın manata nisbətdə cüzi də olsa bahalaşdığını göstərir: "Məsələn, bir neçə gün öncə dolları 1.6980 manata alan banklar alış qiymətini 1.70 manata, satışı qiymətini isə 1.7010 manatdan 1.7020-1.7030 manata qaldırıblar".

Müəllif hesab edir ki, bir neçə gün öncə Dövlət Neft Fondunun 2018-ci ilin iyul ayı üçün açıqlamasında valyuta satışının 22% artaraq 536,6 milyon dollar olması da həmin təhdidlərdən biridir, halbuki, iyun ayında 439 milyon dollar vəsait satılıb.

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycanın əsas ticarət tərəfdaşlarının valyutalarının ucuzlaşması, manatın məzənnəsinin isə sabit qalması ixrac üçün əlverişli deyil: "Bu halda həm xarici bazarlarda Azərbaycanın ixrac qabiliyyəti azalır, həm də ölkəyə xarici məhsulların idxalı artır. Bu gün marketlərdə bir çox xarici məhsullar yerli istehsal məhsullardan daha ucuz və ya eyni qiymətlərə satılır, bu, yerli istehsalı və dövlət büdcəsini ziyana salır".

Müəllif hesab edir ki, idxalın artması Azərbaycandan daha çox valyutanın çıxması, ucuzlaşmayan manata görə yerli şirkətlərin ixraclarının azalması isə ölkəyə daha az valyutanın daxil olması deməkdir.

Müəllifə görə, bazarda yaranan vəziyyət bir çox insanları ehtiyatlı olmağa vadar edib və belə hesab edirlər ki, yerli istehsalın və ixracatçıların qorunması üçün manat bir qədər ucuzlaşdırıla bilər, bu yanaşmadan irəli gələrək, əvvəlki günlərlə müqayisədə dollar alanların sayı artıb.

Müəllif deyir ki, hərraclarda dollar təklifi tələbi üstələyir, amma rəsmi dollar-manat məzənnəsi 1.7000 manatda qalmaqda davam edir.