Media-icmal 20.01.20

Azərbaycanın sabit inkişafı, mağazalarda saxta kərə yağı problemi, sadələşdirilmiş vergi ətrafında müzakirələr və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır.

Sabitlik məkanı

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan sabitlik məkanı kimi inkişaf edir” sərlövhəli məqalədə əlkənin inkişafını dəyərləndirir.

Müəllifin deməsinə görə, Azərbaycan dünyadakı problemlərə baxmayaraq, 2019-cu ildə də sabit şəkildə inkişaf edib.

Müəllif əlavə edir ki, qeyri-neft sektorunun iqtisadi artımın əsas mənbələrindən birinə çevrilməsi yeni nəticələr verdi, investisiya fəallığı yüksək səviyyədə qaldı.

Daha sonra müəllif 2019-cu ilin yekunlarına həsr olunmuş müşavirədə prezident İlham Əliyevdən sitat gətirir: “Deyə bilərəm ki, bütövlükdə 2019-cu il ölkəmiz üçün uğurlu il olmuşdur. İlin əvvəlində qarşımıza qoyduğumuz bütün vəzifələr uğurla icra edildi, ölkəmizin dayanıqlı inkişafı təmin olundu. Beləliklə, həm siyasi, həm iqtisadi, həm də sosial sahələrdə böyük uğurlar əldə edilmişdir. Azərbaycan sabitlik şəraitində yaşamışdır. Sabitlik hər bir ölkənin inkişafı üçün əsas şərtdir”.

Müəllifə görə, artıq müstəqilliyinin 29-cu ilini yaşayan Azərbaycan sürətlə inkişaf edir, qüdrətlənir..

Məqalə müəllifi vurğulayır ki, son 16 ildə ölkəyə rəhbərlik edən prezident İlham Əliyevin uğurlu daxili və xarici siyasətinin nəticəsi olaraq ölkədə sabitlik və əmin-amanlıq daha da möhkəmlənib.

Müəllif deyir ki, adı çəkilən müşavirədə İlham Əliyev həm də Azərbaycanın sabitlik məkanı kimi inkişaf etdiyini dedi: "Biz il ərzində müxtəlif yerlərdə gərginliyin artmasını görürdük. Qanlı toqquşmalar, müharibələr, kütləvi etiraz aksiyaları, polis zorakılığı, insan haqlarının kobudcasına pozulması, demokratik dəyərlərin tapdalanması - bütün bunlar dünyanın demək olar ki, bütün yerlərində müşahidə olunurdu. Avropada, Asiyada, Latın Amerikasında, postsovet məkanında, bizim bölgəmizdə, Yaxın Şərqdə, dünyada gərginlik artır. Azərbaycan isə sabitlik məkanı kimi inkişaf edir”.

Müəllif vurğulayır ki, ölkdə bərqərar olunmuş ictimai-siyasi sabitlik Azərbaycanı sevməyən antiazərbaycançı şəbəkəni narahat edir və sabitliyin pozulması üçün daim müxtəlif ssenarilər hazırlayıb və onu ayrı-ayrı vasitələrlə həyata keçirməyə cəhd edirlər.

Amma istənilən alçaq məqsədin qarşısını almaq üçün Azərbaycan kifayət qədər imkanlara və qabaqlayıcı tədbirlərə malikdir.

Son olaraq müəllif bildirir ki, Azərbaycanda təmin olunmuş sabitlik dövlətimizin, xalqımızın ən mühüm nailiyyətlərindən biridir.

Saxta yağlar və sağlamlıq

“Yeni Sabah.az”da “Saxta kərə yağını necə tanıyaq? - işbazların əl atdığı hiylələr” sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif  mağazalarda saxta yağların satıldığını bildirir və ekspert İsa Əliyevlə saxta yağla həqiqi yağın necə müəyyən edilməsi barədə söhbətləşir.  

Müəllif yada salır ki, aiddiyyatı qurumlar Bakı şəhərindəki marketlər şəbəkəsində bu günlərdə 12 ton 575 kiloqram “Belorusskaya Korova” əmtəə nişanlı saxtalaşdırılmış kərə yağı aşkarlayıblar.

Müəllif əlavə edir ki, məhsul satış dövriyyəsindən çxarılıb, amma məsələ  geniş müzakirə olunmaqdadır, belə ki, digər ticarət obyektlərində saxta məhsulların olması ehtimalı hələ də qalmaqda davam edir, həm də çox az insan təbii kərə yağı ilə saxta versiyanı ayırd edə bilir. 

İ.Əliyev deyir ki, hazırda 13-14 manatdan aşağı satılan yağların heç biri kərə yağı deyil, xüsusən qida məhsulları arasında yağlarda olan hiylə çox geniş vüsət alıb: “Əvvəllər ən ox yayılan hiylə bitki yağları olan spred yağlarının kərə yağı adı ilə satılması idi. Burada fərq odur ki, kərə yağı sırf hevan südündən hazırlanır, spred yağları isə bitki tərkiblidir. Həm də kərə yağının 80-82 faizi sırf yağdır, qalan 18-20 faiz isə proteinlərdir”. 

İ.Əliyev iddia edir ki, hazırda ürək-damar xəstəliklərinin əsas səbəbi piylənmə, damarların tıxanmasıdır, bunda da saxta yağların öz rolu vardır.   

Ekspertin deməsinə görə, saxta kərə yağı hazırlanmasında fərlqi hiylələr işə salınır: “Bu hiylələrdən biri belədir ki, süd sexə gəlir, maşının içərisində südlə yağı ayırırlar və südə bitki yağı əlavə edirlər və həmin südü qarışdırırlar. Daha sonra bitki yağını süddən ayırırlar. Həmin bitki yağını əhaliyə kərə yağı adı ilə satırlar”.  

Ekspert hesab edir ki, insanlar bunu fərqləndirməkdə çətinlik çəkirlər və bu gün bazarlarda 4-5 manata kərə yağı adı altında həmin məhsullar satılır.

İ.Əliyev deyir ki, bunların heç biri kərə yağı ola bilməz və təbii kərə yağının qiymətinin 13-14 manatdan aşağı ola bilməsi mümkünsüzdür.

“Hazirda bazarda qiymət siyasəti belə qurulub. İnsanlar isə təəsüf ki, belə keyfiyyətsiz və ucuz yağlar alırlar. Amma bu ucuz yağlar daha sonra sağlamlıqda müəyyən problemlərə səbəb  olur. Sabah isə həmin pulu apteklərədn dərmanlar almağa xərcləyəcəklər”, - ekspert İ.Əliyev belə bildirir.  

Sadələşdirilmiş vergi bəzi hallarda...

“Bizimyol-info.az”da isə “Sadələşdirilimiş vergi bəzi hallarda ağırlaşdırıcı təsirə səbəb ola bilər” sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllifin deməsinə görə, bu günlərdə “2019-cu ildə vergi sistemində aparılmış dəyişikliklərin ilkin yekunları”na həsr edilmiş mətbuat konfransı keçirilib, burada əsas diqqət qeyri-neft sektorunun yığımlarına verilib, çünki vergi qanunvericiliyində dəyişikliyin əsas hədəfi bu sektor idi.

Müəllif də iqtisadçı-ekspert Rövşən Ağayevlə mətbuat konfransında səslənən fikirlərə münasibətini ifadə edib.

Müəllifin deməsinə görə, tədbirdə qeyri-neft vergi yığımlarının cəmi 458.3 mln. manat artdığı vurğulanıb: “Az məbləğ deyil, amma dəyişikliklərin miqyası baxımından əhəmiyyətli saymaq da çətindir. Deyilə bilər ki, qeyri-neft özəl sektorunda 8000 manata qədər maaşlar gəlir vergisindən azad edilib. Nazirin açıqlamasına görə, bu azadolunma olmasa idi, hazırkı əməkhaqqı fondu ilə həmin mənbədən 300 mln. manat daxil olacaqdı. Məlumatın reallığına şübhəm yoxdur, çünki hələ maaşlar, xüsusilə minimum əməkhaqqı indiki səviyyəyə çatmazdan öncə - 2018-ci ildə qeyd olunan mənbədən büdcəyə 199 mln. manat daxil olmuşdu.

Amma mən bu azadolunmanın təsirini kənara qoyuram - çünki büdcə sektorunda fevral ayından başlanan və sentyabr ayından da davam edən məvacib artımları, təsərrüfat hesablı dövlət müəssisələrində minimum əməkhaqqı artımları nəticəsində vergiyə cəlb olunan bazanın əməkhaqqı fondunun böyüməsi həmin itkini artıqlaması ilə kompensasiya etdi”, - ekspert bildirib.

Amma R.Ağayevə görə, indi 458 mln. manatlıq artımda şəffaflaşma və “ağarma”nın, digər amillərin təsiri nə qədərdir suallarına cavab çox vacibdir.

Dediyim  “digər” amillər çox önəmlidir. Söhbət sadələşdirilimiş verginin əhatə dairəsinin əhəmiyyətli dərəcədə məhdudlaşdırılması və xırda biznes subyektlərinin gəlir (mənfəət) vergisi rejiminə keçməsi, regionlar üçün bu verginin güzəştli dərəcəsinin (2%) ləğv edilməsi, aksiz vergisi yükünün əhəmiyyətli dərəcədə artırılması kimi vergi yükünü ağırlaşdıran faktorlardan gedir. Bunun üzərinə inflyasiya nəticəsində nominal dövriyyənin də artımını əlavə etmək lazımdır.

Məsələn, 11 ayın nəticəsinə görə, qeyri-neft ÜDM real olaraq 3.6% artdığı halda, nominal artım 7.5%-ə yaxın olub. Xüsusilə də aksizli malların (spirtli içkilərin və tütün məmulatlarının) istehsalçı qiymət indekslərində çox kəskin artım (25-30%) baş verib və inflyasiya hesabına nominal dövriyyənin böyüməsi ƏDV və aksiz kimi dövriyyə vergiləri üzrə daxilolmaları da özüylə bərabər artırır”.

R.Ağayev hesab edir ki, müstəqil olaraq vergi islahatlarının büdcəyə təsirlərinin qiymətləndirilməsi, bu təsirlərin hər bir amil üzrə ayrıca dəyərləndirilməsi çox vacibdir.

Ekspert düşünür ki, hökumət özü də bunda maraqlı olmalıdır...