Media-icmal 21.07.17

Ölkədə məşğulluq təminatının səviyyəsi, "pul aclığı", rəsmi statistik göstəricilərin reallıqla uzlaşmaması, məhkəmə sisteminin müstəqil olmaması bugünki (21 iyul, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Ən dolğun təminat - iş yerləri

"Azərbaycan" qəzeti "İş yerlərinin açılması əhalinin sosial müdafiəsinin etibarlı formasıdır" sərlövhəli məqalədə vətəndaşların əmək təminatını dəyərləndirir (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=126600).

Əhalinin sosial müdafiəsinin təşkilini hər bir ölkənin əsas inkişaf göstəricilərindən sayan müəllif bu yöndə ölkədə müxtəlif tədbirlərin həyata keçirildiyini bildirir: "Vaxtaşırı dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatlarda işləyənlərin əməkhaqları, pensiyalar, müavinətlər, minimum maaş həddi artırılır, əhalinin aztəminatlı təbəqəsinə verilən təqaüd və digər sosial müavinətlər indeksləşdirilir".

Bu xüsusda müəllif məşğulluğun təmin olunmasını əhalinin sosial müdafiəsinin ən etibarlı forması hesab edir, buna görə də ölkədə sahibkarlığın inkişafına hərtərəfli dəstək verildiyini, qarşılaşdıqları problemlərin aradan qaldırıldığını, iqtisadi islahatlar aparıldığını vurğulayır: "Nəticədə, hər il özəl sektorda onlarla yeni müəssisə fəaliyyətə başlayır, məhsul istehsalında bu sahənin payı ilbəil artır. Təkcə cari ilin yanvar-may aylarında sənayedə qeyri-dövlət sektorunun payı 79,9%-ə çatıb".

Yazıda Nazirlər Kabinetinin 2017-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan iclasında dövlət başçısı İlham Əliyevin də bu istiqmətdə məşğulluq layihəsinin reallaşmağa başladığını bildirdiyi qeyd edilir. Bu layihə ilə bağlı dövlət başçısı deyir ki, ilkin mərhələdə hər il 5-10 min ailə dövlətdən bu dəstəyi almalıdır, hər il bu layihə 5-10 min ailəni əhatə etsə, 5-6 faiz səviyyəsində olan işsizlik də aradan götürülər və ünvanlı yardıma da ehtiyac qalmaz.

Müəllif deyir ki, bu istiqamət yeni iş yerlərinin yaranması, insanların öz zəhmətləri hesabına güzəranlarını yaxşılaşdırmasıdır və müəllif xatırladır ki, 2014-cü il yanvarın 1-dən cari il aprelin 1-dək olan dövr ərzində ümumilikdə 526,2 min yeni iş yeri yaradılıb: "Cari ilin birinci rübündə isə ölkə üzrə 86,4 min yeni, o cümlədən 79,6 min daimi iş yeri açılıb. Həmin dövrdə açılan iş yerlərinin çoxu qeyri-dövlət sektoruna aiddir".

Məqalə müəllifi deyir ki, ölkədə yeni iş yerlərinin açılması ilə bərabər, əməkhaqları da artır. Məsələn, sənayedə bu ilin birinci rübündə sənayedə muzdla çalışan işçilərin nominal əməkhaqqı ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 8,9 faiz artıb.

Ölkədə "pul aclığı": səbəblər

"Exo" qəzeti "Azərbaycanda "pul aclığı"dır, manat kütləsi çatmır" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=61060) bəhs edilən problemi ekspert Əkrəm Həsənovla araşdırır.

Ekspert ölkədə manat qıtlığının yaranması səbəblərinə də aydınlıq gətirir: "2018-ci ildə Dövlət Neft Fondunun valyuta ehtiyatlarının artması gözlənilmir, birincisi, Fondun 1 milyard vəsaiti Beynəlxalq Bankda cəmlənib, bu bank isə artıq ödəniş qabiliyyətli deyil, bu borcu dövlət qaytarmalıdır. Bundan irəli gələrək, de-fakto Fond artıq 1 milyard dollar itirib. Qeyd edim ki, bu informasiya Fondun ehtiyatlarının 34,791 milyard dollar olması haqda yeni rəsmi məlumatlar sırasına aiddir".

Ə.Həsənov deyir ki, bu durum əmanətçinin müflis bankda əmanəti olmasına bənzəyir, belə ki, təsdiq edir ki, pulu var, amma reallıqda həmin pul yoxdur.

Ekspert bu baxış bucağından nəzər saldıqda Fondun zərərdə olduğunu deyir: "İkincisi, Mərkəzi Bank (MB) pul kütləsini sıxmaqla manatın təbii devalvasiyasının qarşısını aldı və əgər MB məzənnə məsələsinin qarşısını süni şəkildə almasa idi, bu proses qaçılmaz olacaqdı, bu, heç də müsbət hal deyil, indi bundan bütün iqtisadiyyat əziyyət çəkir. Ölkədə "pul aclığı"dır, çünki manat kütləsi çatmır, bu səbəb üzündən Neft Fondu bu ilin 6 ayı ərzində hərraca 1,714 milyard vəsait çıxarıb ki, bu da keçən ilki eyni dövrlə müqayisədə 2,436 milyard dollar hərrac göstəricisindən çox azdır. Bankların xarici valyuta almağa heç nəyi yoxdur".

Ə.Həsənov hesab edir ki, bu şirkətlərin maliyyə öhdəliklərinin bir hissəsini dövlətin öz üzərinə götürməsi mümkündür.

Ekspert deyir ki, bu xərclərlə bağlı büdcədə heç nə nəzərdə tutulmadığı üçün