Xəzərin sahilində bir şəhər: Bakı ekoloji problemlərlə mübarizə aparır

Xəzər dənizinin sahilində yerləşən Bakı, Azərbaycanın həm iqtisadi, həm də mədəni mərkəzi hesab olunur. Lakin sürətlə gedən urbanizasiya, artan əhali və sənaye fəaliyyətlərinin intensivliyi şəhərin ekoloji problemlərini daha da dərinləşdirib. Şəhər sakinləri hava çirkliliyi, məhdud yaşıllıq sahələri və tullantıların idarə edilməsi ilə bağlı artan çətinliklərlə üzləşir — bu amillər isə həyat keyfiyyətinə ciddi təsir göstərir.

Ekoloq Rövşən Abbasov havanın keyfiyyətini Bakının ən vacib ekoloji problemlərindən biri kimi qiymətləndirir. “Əsas səbəblərdən biri avtomobil sıxlığı və sənaye emissiyalarıdır,” deyə Abbasov bildirir. “Şəhərdə toz səviyyəsi kifayət qədər yüksəkdir, bu tozun çoxu transsərhəd mənşəlidir və Xəzər dənizini keçərək tropik enliklərdən və Mərkəzi Asiyadan Azərbaycana gəlir. Eyni zamanda, şəhərdə aparılan tikinti işləri də ətraf mühit standartlarına uyğun aparılmadıqda, əlavə tozlanmaya səbəb olur.”

Problemləri etiraf etməklə yanaşı, Abbasov məsələyə daha müsbət yanaşır. “Ümumiyyətlə götürsək, Bakıda havanın keyfiyyətini qənaətbəxş hesab edirəm. Xüsusilə küləkli günlərdə havanın keyfiyyəti daha yüksək olur. Lakin uzunmüddətli quru hava şəraitində toz səbəbindən keyfiyyət azalır. Digər şəhərlərlə müqayisədə bizdə nəqliyyatdan gələn zərərli çirkləndiricilərin miqdarı çox deyil.”

Digər şəhərlərlə müqayisədə Bakıda yaşıllıq azdır, bu isə yarımsəhra iqlimi ilə daha da mürəkkəbləşir. “Bakıda əkilən ağacların çoxu kultivasiya olunmuşdur və bu iqlimdə böyümələri çətinlik yaradır,” Abbasov açıqlayır. “Şəhərin coğrafiyası təbii bitki örtüyünü məhdudlaşdırır.”

Bu problemin aradan qaldırılması üçün müəyyən addımlar atılır, məsələn, Xocasən gölü ətrafında və Bakı-Salyan, Bakı-Şamaxı magistrallarında. “Əsasən şam ağacları əkilir, çünki onlar az su tələb edir və uzunömürlüdür. Son dövrlərdə isə məhsul verən və uzunömürlü olduğu üçün zeytun ağacları da əkilir,” Abbasov əlavə edir.

Yaşıl nəqliyyat tərəfdarları

Nəqliyyat sahəsindəki dəyişikliklər də diqqətəlayiqdir. Elektrik avtobusları Bakının dizel avtobuslarını əvəz edəcək, həmçinin elektrik avtomobillərinə tətbiq edilən gömrük rüsumlarının ləğvi daha ekoloji səyahətə dəstək olur. Abbasov bu addımları təqdir edir və onları dayanıqlı şəhər nəqliyyatına keçidin əlaməti kimi qiymətləndirir.

Abbasov ekoloji maarifləndirmənin əhəmiyyətini vurğulayır. “Çirklənmənin böyük bir hissəsi əhali tərəfindən düzgün tullantı idarəçiliyi həyata keçirilməməsindən qaynaqlanır. Bu sahədə maarifləndirmə çox vacibdir,” o qeyd edir.

Şəhərin mərkəzində fəaliyyət göstərən Salaam Cinema kimi təşkilatlar nümunəvi işlər görür. Əvvəllər yalnız üç ağac olan həyət, icma əsaslı bağçılıq tədbirləri nəticəsində yaşıl bir məkan halına gətirilib. Bu təşəbbüslər vasitəsilə sakinlər bitki yetişdirməyi və şəhər həyətinin baxımını öyrənirlər. “Bu cür layihələr şəhər insanlarını təbiətə daha yaxınlaşdırır, həm ekoloji, həm də sosial faydalar yaradır,” deyə Salaam Cinema nümayəndəsi bildirir.

Yaşıl Bir Gələcəyə Doğru

Bakının ekoloji problemləri həll olunması çətin görünsə də, fəallar, yerli təşkilatlar və hökumət səyləri daha davamlı gələcək üçün zəmin yaradır. Yaşıllığın artırılması, təmiz nəqliyyat və ictimai maarifləndirmə vasitəsilə şəhər inkişafı ilə ekoloji idarəetmə arasında balans tapmağa çalışır.

Bakı, Azərbaycanın əsas metropolisi olaraq, bu məsələlərin həllində irəliləyiş əldə edə bilsə, gələcək nəsillər üçün daha təmiz və yaşıl bir şəhər təmin edə biləcək.