Korrupsiya abidəsi: Buzovnadakı paslı zibil çəni Azərbaycanın sistemli uğursuzluğunu ifşa edir

Bu yaxınlarda Buzovna qəsəbə rəhbərliyi Azərbaycanın su ehtiyatlarının idarə edilməsi sistemində dərin kök atmış korrupsiyanı və təsərrüfatsızlığı simvolizə etmək üçün paslı zibil çəni şəklində abidə açıb. Quraşdırma qanunsuz kanalizasiya xətti üzərində torpaq çökməsindən sonra baş tutub, öz ardınca dəlik yaradıb və  indi dörd yolun kəsişməsini işarələyir.

Ancaq zibil çəninin simvolik rezonansı qısamüddətli oldu. Cəmi bir neçə gün sonra çirkab sularının  növbəti axını onu yuyub apardı, özündən sonra dərin çuxur buraxdı - bu, Azərbaycanın infrastruktur səthinin altında baş verən nəzarətsiz xaosun sübutudur.

Bir neçə aydır ki, yerli jurnalistlər "Azərsu" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti tərəfindən Buzovna yollarının altına salınmış qanunsuz iki kilometrlik kanalizasiya xətti ilə bağlı həyəcan təbili çalırlar. Bildirilir ki, Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının hüquqi nəzarəti olmadan sifariş edilən layihə yolların çökməsinin təkrarlanması  ilə ictimai təhlükəsizliyə təhdid yaradıb. Dəfələrlə dövlət orqanlarına müraciətlərə baxmayaraq, problem laqeydliklə qarşılanıb - tənqidçilərin fikrincə, bu, sistemli korrupsiyaya qarşı mübarizə deyil, özgəfikirliliyin yatırılması ilə məşğul olan dövlət aparatının təsviridir.

Son çökmə oktyabrda baş verib. Lada Priora təzə əmələ gəlmiş çuxura düşüb. Xəsarət almayan, lakin şoka düşən sürücü “Azərsu”dany rəsmi şikayət edəcəyinə söz verib. “Azərsu”nun işçiləri ərazini qırmızı və ağ lentlə əhatəyə alıblar - son ildə bir çox oxşar hadisənin şahidi olan yerli sakinlər üçün tanış mənzərə.

"Bir neçə aydan bir torpaq yerin altına girir", - sakinlərdən biri deyib. “Bu, saatlı bombanın üstündə oturmaq kimidir”.

Deyilənlər Turan da daxil olmaqla, müstəqil media tərəfindən geniş şəkildə işıqlandırılıb. Bu ilin əvvəlində Turan qanunsuzluğun bütün dərəcəsini açıqlayan araşdırma hesabatları dərc edib. Tikintinin başlanmasından bir neçə ay sonra əldə edilən rəsmi sənədlər təsdiqləyib ki, layihənin yerli və milli tənzimləyici orqanlardan lazımi icazəsi yoxdur.

Şəffaflıq barədə tələblər rədd edilib. Xəzər Rayon İcra hakimiyyəti layihənin qanunsuzluğunu etiraf edib, lakin onun dayandırılması üçün heç bir addım atmayıb. Ekologiya və Təbii Sərvətlər  Nazirliyi,  Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinə müraciətlər cavabsız qalıb və sakinlər hökumətin fəaliyyətsizliyinin nəticələrindən  əziyyət çəkməyə davam edirlər.

İctimai sağlamlıq üçün təhlükə

Bu laqeydliyin nəticələri dağılmış yollar çərçivəsindən  kənara çıxır.  Axan çirkab suları küçələri və ictimai çimərlikləri,  o cümlədən prezidentin iqamətgahının yaxınlığında məşhur Zaqulba istirahət zonasının bir vaxtlar toxunulmamış sahillərini çirkləndirib. Dəfələrlə xəbərdarlıqlara baxmayaraq, hökumət bu problemi həll etməyərək, çirkab sularının ailələrin və turistlərin  tez-tez girdiyi dəniz suyunu çirkləndirməyə davam etməsinə şərait yaradıb. Ətraf mühitlə bağlı vəziyyətin pisləşməsi Azərbaycanın şəhər inkişafına yanaşmasının fərqləndirici mənfi xüsusiyyətini ortaya qoyub. Yay aylarında çimərliklər çox vaxt heyvandarlıq tullantıları ilə qarışmış zibillərlə dolu olur. Nizam-intizam yaratmaq cəhdləri sporadik və əsasən performativ olub. Məsələn, hökumətin Bilgəhdə təşkil etdiyi çimərlik təmizliyi tədbirinə bayraqları dalğalandıran və fotosessiya üçün poza verən uşaqlar daxil olub, ancaq bir neçə həftə ərzində zibil yenidən ortaya çıxıb.

Korrupsiyadan fəlakətə

Buzovnadakı vəziyyət daha geniş idarəetmə uğursuzluğunun simvoludur. Guya çirklənmə ilə mübarizə aparmaq üçün son aylarda ekoloji cərimələr artıb, lakin tənqidçilər bildirirlər ki, bu tədbirlər mahiyyətdən daha çox görünüşlə əlaqəlidir. Hökumətin hərəkətləri reaktiv olaraq qalır, köklü səbəbləri yox, simptomları aradan qaldırır.

"Azərbaycanda idarəetməni iki sözlə təsvir etmək olar: icra,  təşəbbüs yox", - ətraf mühit müdafiəçisi bildirib. "Onlar ancaq buna məcbur edildikdə hərəkət edirlər, hətta o zaman da bu, sadəcə, müvəqqəti düzəlişlərə yamaqdır".

Əhəmiyyətli islahatlar yoxluğunda nəticələri görməzdən gəlmək getdikcə çətinləşir. Buzovnanın dağılan yolları, sadəcə, lokal narahatlıq deyil; bu, Azərbaycanın dövlət institutlarını korlayan daha geniş tənəzzül metaforudur. Səthin altında həm məcazi, həm də birbaşa mənada korrupsiya çürüyür və təkcə yolları udmaqla hədələmir. O, ictimaiyyətin ona xidmət etməli və qorumalı olan sistemə inamını təhlükə altına alır.

Azərbaycan ölkənin ekoloji öhdəliklərini nümayiş etdirən COP 29 konfransı keçirsə də, istehza daha sərt ola bilməzdi. Buzovnada dövlətin səhlənkarlığı hər halıyla özünü büruzə verdi, baş verənlər barədə sərt xatırlatmanı ortaya qoydu - ictimai rifahı qorumalı olan  qurumlar bunun əvəzinə özlərini qorumağı ön plana çəkirlər.

Buzovna sakinləri üçün paslı zibil çəni yoxa çıxmış ola bilər, amma onun ötürdüyü mesaj qalır: onların  ayaqlarının altındakı çirkab suları  kimi korrupsiya da heç bir abidənin öhdəsindən gələ bilməyəcəyi problemdir.

Əvvəlki məqalələr:

Problem ondadır ki, hakimiyyət İcraçıdır, Təşəbbüsçü deyil

Azərbaycanda sahil böhranı: Zaqulba-Buzovna çimərliklərində çirkab sularının gizli axıdılması

Azərbaycan Milli Mətbuat Gününü kanalizasiya fontanı ilə qeyd edir

Ekoloji problemlər fonunda çimərlik istirahətinin standartlarını təkmilləşdirmək mümkündürmü?

Azərbaycanda ekoloji böhran: kanalizasiya qalmaqalları və dövlət qurumlarının fəaliyyətsizliyi

Korrupsiya kanalizasiyası

Sükut çox şeydən xəbər verir: Azərbaycanın şəffaflıq və hesabatlılıqla mübarizəsi

Azərbaycan çimərlikləri "Mavi bayraq" qaldıracaqmı?

Buzovnada qanunsuz su kəmərinin inşası sürətlə gedir

"Əxlaqazidd" boru kəmərinin tikintisi dayandırılıb

Turan agentliyinin "Azərsu"ya qarşı üçüncü məhkəmə iddiası