Qiymətli kağızlar bazarı köklü dəyişikliklər astanasında

Aprelin 14-də Milli Məclis «Qiymətli kağızlar bazarı haqqında» (http://meclis.gov.az/?/az/law/916/1) qanununu birinci oxunuşda qəbul edib. Sənəd üzərində 4 ildir iş gedirdi. Bazar iştirakçılarının fikrincə, sənəd QK bazarının inkişafı üçün yeni səhifə açacaq.

Qanun layihəsi 12 fəsil və 92 maddədən ibarətdir. Onu beynəlxalq ekspertlərin iştirakı ilə hazırlayıblar. Qanun layihəsi Azərbaycan Respublikasında investisiya qiymətli kağızlarının buraxılışının, dövlət qeydiyyatının, kütləvi təklifinin tənzimlənməsini nəzərdə tutur. Sənəd depozitar və ticarətsonrası sistemlərin, qiymətli kağızların və törəmə maliyyə alətlərinin tədavülünün, qiymətli kağızlar bazarında lisenziyaya malik olan şəxslərin və mərkəzi depozitarın təşkilinin, idarə edilməsinin və ləğvinin prinsip və qaydalarını, investorların hüquqlarının dövlət və ictimai müdafiəsi sahəsində münasibətlərin, habelə qiymətli kağızlar bazarında dövlət tənzimlənməsi və nəzarətinin hüquqi və iqtisadi əsaslarını müəyyən edir.

Qanun layihəsinə əsasən, investisiya qiymətli kağızları bundan sonra yalnız sənədsiz formada buraxılacaq. Onlar yalnız «Milli Depozit Mərkəzi» QSC-də saxlanılacaq.

QK bazarının yeni formatında brokerlərə, dilerlərə və aktivləri idarə edilməsi üzrə şirkətlər yer yoxdur. Onların yerinə investisiya şirktləri gələcək və nizamnamə kapitallarının həcmini dövlət tənzimləyicisi müəyyən edəcək.

Qiymətli kağızların və törəmə maliyyə alətlərin kütləvi satışını fond birjası təşkil edəcək. Başqa sözlə, birjadankənar QK ticarəti olmayacaq.

Birjanın üzvləri ən azı 3 şirkət olmalıdır. QK bazarının bütün peşəkar iştirakçıları səhmdar cəmiyyəti olmalıdır. Bu şirkətlər investorlara QK və derivativ alətlərlə əməliyyatlar üçün kredit və ya borc verə bilərlər.

QK bazarının peşəkar iştirakçıları və emitentlərin hesabatlılığı və şəffaflına tələblər də müəyyn edilib. Müntəzəm olaraq yenilənən Vahid Məlumat Bazası yaratmaq nəzərdə tutulur. Lisenziyalı şirkətlər maliyyə hesabatlarını aprelin 30-dən gec olmayaraq açıqlamalıdır.

QKDK-nin buna qədər brokerlər, dilerlər və aktivləri idarə edilməsi üzrə şirkətlərə verdiyi lisenziyalar bu il dekabrın 1-dək qüvvədə olacaq. Bu şirkətlər investisiya şirkətlərinə çevrilə biləcək. Qanun layihəsi qüvvəyə minəndən sonra klirinq fəaliyyəti lisenziyaları qüvvədən düşəcək. İyulun1-dən yeganə depozitar və qiymətli kağızların sahiblərinin reyetrini aparan MDM olacaq.

Ehtimal edilir ki, qanun layihəsinin müzakirəsi çox uzanmayacaq, prezident imzalayandan sonra iyunun 1-dən qüvvəyə minəcək. Bu vaxtdan 2000-ci ildə qəbul edilən  «QK bazarında investorların hüquqlarının müdafiəsi haqqında» AR qanun, Mülki Məcəllənin bəzi maddələri və bir sıra normativ aktlar qüvvədən düşəcək.. 08D