“Valday”: Putin Rusiyanın suverenliyinə təhlükəsizlik zəmanəti tələb edir

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin “Valday” Beynəlxalq Diskussiya Klubunun platformasından istifadə edərək, onu 24 fevraldan başlayaraq, öz terminologiyasına görə, "Ukraynaya qarşı xüsusi əməliyyat”a başlayaraq Qərblə eskalasiya yoluna getməyə vadar edən səbəblərlə bağlı öz nöqteyi-nəzərini bir daha dünyaya və ilk növbədə ABŞ-a açıq şəkildə çatdırdı.

Seçilmiş tematik modullar, əsas mesajlar və epitetlər əslində onun Rusiyanın taleyi ilə bağlı narahatlığının ifadəsinin təkrarına çevrildi, o hesab edir ki, Qərb Rusiyanı zəiflətmək və təcrid etmək yolu ilə xammal əlavəsinə çevirməyə, müstəmləkə səviyyəsinə endirməyə çalışır.

Putinin iddiaları ilk dəfə 2007-ci ildə təhlükəsizlik konfransında məşhur Münhen çıxışında səsləndirilib. İllər keçdikcə Rusiya 2008 və 2014-cü illərin genişmiqyaslı maliyyə-iqtisadi böhranlarına sürükləndikcə onlar getdikcə daha kəskin formalar aldılar, bu böhran sülhməramlı əməliyyatlar bəhanəsi ilə Gürcüstan və Ukraynaya qarşı təcavüz şəklində cavab reaksiyası ilə xarakterizə olunurdu.

Putinin hazırkı çıxışı NATO-nun Şərqə doğru genişlənməsi olan Qərb dünyasının Rusiyaya yaratdığı ekzistensial təhlükə ilə bağlı son konseptual çıxışları ilə müqayisədə daha emosional və uzundur. Putin hesab edir ki, Ukraynanın işğalı Rusiya üçün ən pis ssenarinin qarşısını alıb və Ukraynanın ölkəsinə qarşı hərbi forpost olmasının qarşısını almaq üçün atılmış qabaqlayıcı addım olub.

Putin dünyaya əvvəlki iki müraciətində iyunun 9-da XTNS-də) gənc sahibkarlar, mühəndislər və alimlərlə keçirdiyi görüşdən və iyunun 17-də Sankt-Peterburq Beynəlxalq İqtisadi Forumundan (SPIEF istifadə edib. Onlarda o, Rusiyanın suverenliyinə qarşı təhdidləri daha aydın şəkildə ortaya qoyub və Rusiyanın özünütəcrid və təmərküzləşməsinin səbəblərini xarici çağırışlar qarşısında qaçılmaz kimi əsaslandırıb.

Həmin çıxışların təfərrüatlarına varmayacağıq. Onlar Putinin konseptual müraciətlərinə həsr olunmuş məqalələrdə öz əksini tapıb ki, bu da danışıqların gündəliyi kimi nəzərə alınmalıdır. Rusiya prezidenti Qərb dünyası ilə dialoqa bu əsasda başlamağa dəvət edir.

Putin Rusiyanın suverenliyindən narahatdır

Putin birqütblü dünyanın dağılmasından sonra baş verəcək tektonik dəyişiklikləri açıqlayıb

Putinin fikirlərində və hərəkətlərinin əsaslandırılmasında yeni heç nə yoxdur. Bu ideyaların, mesajların uyğun tarixi reallıqlar ab-havasında hansı yükü daşıması bir başqa məsələdir. Putinin “Valday” çıxışından əvvəl nüvə təhdidləri, hərbi səfərbərlik, Ukraynanın dinc infrastrukturuna raket zərbələri və cəbhədə əks-hücum yolu ilə Ukraynada müharibənin şiddətlənməsi kimi hadisələr baş verib. Ukrayna ilə İngiltərənin Sevastopola hücumu bəhanəsi ilə Rusiyanın taxıl sazişindən çıxması “Valday”dan sonra elan edilib və onun çıxışının arqumentasiyasının davamı olub.

Qeyd etmək olar ki, Putinin “Valday”dakı çıxışının əsas motivi Ukraynaya təzyiq etməklə ABŞ-ı Rusiya suverenliyinin bütün növlərinə təminatlarla bağlı danışıqlara cəlb etmək cəhdi olub və olaraq qalır.

Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov oktyabrın 30-da “Rossiya-1” telekanalının “Moskva. Kreml. Putin” proqramında Vladimir Putinlə Amerika lideri Co Bayden arasında danışıqlar üçün nəyin platforma ola bilməsi sualına cavab verib. Bu, ABŞ-ın Rusiyanın təhlükəsizlik zəmanətləri ilə bağlı narahatlığını dinləmək və “dekabr-yanvar vəziyyətinə qayıtmaq” istəyidir.

“ABŞ-ın bizim narahatlığımızı dinləmək istəyi, yəni əslində ABŞ-ın dekabr-yanvar ştatına qayıtmaq və sual vermək: rusların təklif etdikləri hamımızı qane etməyə bilər,  amma bəlkə də onlarla danışıq masasına oturmağa dəyər? Mən həm Brüsselə, həm də Vaşinqtona təqdim olunan sənədlərin layihələrini nəzərdə tuturam”, - deyə Peskov bildirib.

Putin ötən il dekabrın sonunda keçirdiyi böyük mətbuat konfransında bildirmişdi ki, Qərb Rusiyadan zəmanət tələb etməməlidir - o (Qərb) özü onları dərhal verməlidir, "bu barədə onilliklər boyu danışmamalıdır". Onun sözlərinə görə, NATO Rusiyanı “aldadıb”, “sadəcə, sırtıqcasına aldadıb” və şərqə doğru hərəkət etməmək vədini yerinə yetirməyib. Moskvanın NATO-nun şərqə doğru genişlənməsini, eləcə də qonşu dövlətlərdə hücum zərbə silahlarının yerləşdirilməsini istisna edən etibarlı hüquqi təhlükəsizlik təminatlarında israr etməsi faktı Rusiya prezidenti tərəfindən dekabrın əvvəlində ABŞ prezidenti ilə də müzakirə olunub.

Yanvarda Rusiyanın təklifləri üzrə danışıqların bir neçə raundu keçirilib, lakin tərəflər əsas məqamlar üzrə razılığa gələ bilməyiblər.

Fevralın 24-də Rusiya Ukraynada “xüsusi hərbi əməliyyata” başlayıb.