Metal üzərində rəssam Mədəniyyət Nazirliyindən mədəniyyəti xilas etməyi xahiş edir

Azərbaycan Qafqazında, Bakıdan 184 km məsafədə, İsmayıllı rayonunda nadir bir kənd - Lahıc kəndi var, keçmiş zamanlarda bu kənd Qafqaz bazarlarına mis qablar ixrac edirdi. Lahıcın naxışbasanları, misgərləri, qab-qacaq hazırlayan və başqa ustaları məhsulları hazırlayırdılar, alverçilər isə onları Bakıdan və Tbilisidən İran və Rusiya bazarlara qədər aparırdılar. Həmişə orada olmaq istəmişəm, amma Lahıc əsas yoldan kənarda olduğuna görə həmişə sonraya saxlamışam. 7-8 il əvvəl qəsəbəyə çevrilən bu kəndi bəzəyiblər, yolları döşəyiblər, evləri boyayıblar, ustaların çəkic döydüyü dükan cərgələri təşkil ediblər və Lahıca turist axını başlayıb.

Amma, deyəsən, mən naxışbasanların emalatxanaları olan cərgələrdə gəzmək arzumu həyata keçirməyə gecikmişəm, belə ki, "Kavkazskiy Uzel"in orada olan fotomüxbiri bildirir ki, məmulatlara tələbat olmadığına görə qəsəbə yox olmağa üz tutub. Əlbəttə, çin malları dəfələrlə ucuzdur, turistlərdən isə çox nadir hallarda kimsə əl işi əsərləri axtarır. "İşəyən oğlanlar" qədim sənəti öldürüb. Fotoşəkillərdə əvvəllər çəkic səsləri gələn, indi isə bağlanmış emalatxana cərgələri görünür.

Bakıda metal üzərində rəssam Rəfail Əliyevlə bu mövzuda söhbət etdim, o, ölkədə ondan başqa bu materialla heç kimin işləmədiyini deyərək, məni təəcübləndirdi. Rəfail özü də çoxdan yağlı boyalara keçib, belə ki, metalla işləmək fiziki cəhətdən çətindir, alıcı isə yoxdur. "İşəyən oğlanlar" incəsənəti öldürüb.

Sovet illərində istənilən müəssisədə və ya Mədəniyyət Evində mütləq giriş dəhlizi Leninin barelyefi ilə bəzədilirdi. Belə xaltura ilə qazanc əldə edən rəssamlar özləri və ruhları üçün əsl sənətlə məşğul ola bilirdilər. İndi nə Lenin var, nə də əsl iş üçün imkanlar.

Rəssam jurnalistlərdən ictimaiyyəti oyandırmağı xahiş edir, amma insanların öz gündəlik qayğıları var. Gündən-günə yeni faciələr baş verir - ərzaqların bahalaşmasından narkoloji mərkəzdə yanğına qədər. Rəssamı narahat edən məsələ vətəndaş üçün maraqlı deyil: metal üzərində rəsm sənəti qorunub saxlanıb, yaxud Rəfaildən sonra bu Azərbaycan incəsənətinin tamamilə unutmaq olar?

Mən onunla görüşdüm, o, öz əsərlərini mənə göstərdi. Mis "Balıq" əsərinin üzü və tərs tərəfi. Bu da mis "Əjdaha" əsərinin iki üzü. Bu nümunələr üzərində Rəfail işlədiyi texnologiyanın nadirliyini göstərir. "Balıq"da əks relyef görünmür. "Əjdaha"larda əks relyef görünmür. Yüksək səviyyəli mütəxəssislər bunun necə edildiyini kifayət qədər başa düşə bilmirlər.

Nə etmək olar, metal üzərində rəsm əsərləri yaratmaq incəsənətini necə xilas etmək olar? Rəfail bunu bilmir. Tələbatın təklifi doğurması və deməli, turistlər tualet qapısı üçün mis lövhələr almaq istəyirlərsə, rəssamın bu cür sifarişləri yerinə yetirməli olması barədə bazar iqtisadiyyatının hökmü ilə bağlı təsəvvürlərim Rəfaili qane etmir. Mənim problemin əhəmiyyətini lazımınca anlamamağım və onu obyektiv hallarla əlaqələndirmək cəhdlərim onu üzür. R.Əliyev öz düşüncələrini və təkliflərini Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə göndərib, amma cavab yoxdur.

Bakıda incəsənət peşəkarları hazırlayan ali və orta təhsil müəssisələri var. Bizdə hər üç nəfərdən biri müğənni, hər iki nəfərdən biri şair və ya yazıçıdır. Rəssamlar da var, amma metal üzərində deyil. Bu sənət necə olacaq? R.Əliyev iddia edir ki, nazirlikdə öz işini bilən mütəxəssislər işləyir, onlar mütləq vəziyyətdən çıxış yolu tapacaqlar. Təkcə onlara bu barədə məlumat vermək lazımdır...