Brüssel nailiyyətləri şübhə doğurur

Ermənistan müxalifəti mayın 22-də Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə danışıqların Brüssel mərhələsini keçirən prezident İlham Əliyev və baş nazir Nikol Paşinyan arasında əldə olunmuş növbəti razılaşmalara ənənəvi şəkildə reaksiya verib.

“Nikol Paşinyan və İlham Əliyev arasında istənilən razılaşma etibarsızdır və müxalifət Ermənistanın və Dağlıq Qarabağın maraqlarının təslim edilməsinə imkan verməyəcək”, deyə “Müqavimət” hərəkatının liderlərindən olan İşxan Saqatelyan mayın 24-də Ermənistan XİN-in binası qarşısında bildirib.

Saqatelyan tərəfdarlarını Qarabağın ermənilər məskunlaşan ərazisini Azərbaycana təhvil verməkdə ittiham edilən Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyanın istefası tələbi ilə Fransa meydanında toplaşmağa çağırıb.

“Bu həftə ərzində Yerevanın müxtəlif inzibati rayonlarından ənənəvi mitinqlərimizə başlayacağıq”, deyə Saqatelyan Brüsseldə Əliyev-Paşinyan görüşünün başa çatmasından sonrakı gün yazıb.

Ermənistan-Azərbaycan sərhədində iki ölkənin sərhəd komissiyalarının ilk birgə iclasının keçirilməsi haqqında əldə olunmuş razılaşmanı Brüssel danışıqlarının əsas yekunu adlandırmaq olar. Bu komissiyaların tərkibləri artıq müəyyən edilib və onları Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin delimitasiyası və demarkasiyası və sərhəddə sabitliyin təmin edilməsi kimi ağır və mürəkkəb missiya gözləyir. İl yarım ərzində delimitasiya və demarkasiya üzrə komissiyalar haqqında səslənən bəyanatların maddiləşdirilməsi danışıqlar prosesi üçün əhəmiyyətli sınaq olacaq.

Müharibənin başa çatması və sülh prosesinin başlaması haqqında bəyanat qəbul edildiyi andan etibarən Brüssel və Moskva da daxil olmaqla, müxtəlif platformalarda delimitasiya və demarkasiya, kommunikasiyaların açılması və sülh müqaviləsinə nail olunması məsələləri müzakirə olunur, amma indiyədək razılaşmalar təcrübədə həyata keçirilməyib.

Məsələ təkcə sülh prosesinin aprelin 6-da ikinci Brüssel görüşündən sonra xüsusilə fəallaşan Ermənistan müxalifətinin sülh prosesini pozmasında deyil, həm də hökumətin buna hazır olmamasındadır. Mayın 16-da Moskvada KTMT-nin sammitində Paşinyan yenidən bu təşkilatın üzvlərini Azərbaycanla münaqişəyə cəlb etməyə cəhd edib. Qarşılıqlı fəaliyyət zərurətini xatırladan baş nazir KTMT-nin 44 günlük müharibəyə müdaxilə etməməsindən şikayət edib. Bu monoloqun arxasında Paşinyanın kompromislərə hazır olduğu haqqında açıq bəyanatlarından fərqlənən daxili vəziyyətini sezmək olur.

Qarabağın ermənilər məskunlaşan ərazisinin liderləri artıq operativ qaydada bu ərazilərin Azərbaycanın tərkibində olması mümkünlüyünü inkar ediblər. “Biz dəfələrlə demişik ki, Azərbaycanın tərkibində olmayacağıq. Kim nə qəbul edirsə etsin, biz Azərbaycanın tərkibində olmayacağıq”, deyə Qarabağın ermənilər məskunlaşan ərazisinin insan hüquqları müvəkkili Qeqam Stepanyan bildirib.

Brüssel danışıqlarının üçüncü mərhələsinin nəticələrinin necə qiymətləndirilə biləcəyindən bəhs etsək, belə bir fikir irəli sürmək olar: görüş sülh razılaşmaları istiqamətində atılan bir addım idi, amma onların əldə olunmasına gedən yol yaxın gələcək üçün belə nikbin proqnozlar verə biləcək qədər qısalmayıb.

Ermənistan tərəfi müxalifətin əli ilə sülh prosesini pozmaq, Ermənistan üçün Ukrayna müharibəsinin kataklizmləri ilə bağlı yarana biləcək əlverişli zamana qədər uzatmaq üçün əlindən gələni edir. Bu yanaşmanın tərəfdarları, - onların sayı isə az deyil, - hesab edirlər ki, Ermənistan Azərbaycandan qisas almaq üçün yeni geosiyasi reallıqların formalaşmasından istifadə edə bilər.

“Lakin, demək istəyirəm ki, müharibədə məğlubiyyət fəlakət deyil, yeni qələbələr imkanıdır. Qiymətləndirib, düzgün nəticələr çıxarmaq lazımdır”. Ermənistan SQ-nin baş hərbi inspektoru, general-polkovnik Movses Akopyan bu sözləri 9-10 noyabr 2020-ci il tarixli bəyanatın imzalanmasından sonrakı gün deyib. Ermənistanda müxtəlif dairələr fərqli formalarda bu mövqeyi ifadə ediblər və hələ də ifadə edirlər. Onların sayı heç də azalmır.