GRECO icra hakimiyyətinin təsirinin aradan qaldırılmasını və gəlirlərin bəyan edilməsini tövsiyə edir

Bakı/19.05.21/Turan: “GRECO dördüncü dəyərləndirmə mərhələsi çərçivəsində Azərbaycana ünvanlanan tövsiyələrin yerinə yetirilməsində bəzi irəliləyişin olmasını nəzərə alır. İyirmi bir tövsiyədən yalnız on dördü qənaətbəxş şəkildə icra edilib, dörd tövsiyə qismən icra edilib və üç tövsiyə icra edilməyib”. Bu barədə Avropa Şurasının Korrupsiyaya qarşı Dövlətlər Qrupunun (GRECO) 29 oktyabr 2020-ci ildə qəbul etdiyi  “Parlament üzvləri, hakimlər və prokurorların fəaliyyətində korrupsiyanın qarşısının alınması” sənədinin Azərbaycan üzrə İkinci Uyğunluq Hesabatına dair Əlavənin Dördüncü Raund Dəyərləndirmə hesabatı ilə bağlı mayın 19-da yaydığı məlumatda deyilir.

GRECO Azərbaycanın icra etmədiyi tövsiyələrdən biri millət vəkilləri üçün gəlir bəyannamələrinin formasının tez bir zamanda müəyyənləşdirilməsi və bəyannamələrin məxfiliyinin aradan qaldırılmasıdır.

“Millət vəkilləri üçün maliyyə xarakterli məlumatların təqdim olunma mexanizminin işə düşməsi təmin edilsin və bu tələblərə əməl edilmədiyi təqdirdə çəkindirici və proporsional cəza növlərinin tətbiqi və tətbiq edilmiş cəzanın əsaslandırılması barədə məlumatlar ictimailəşdirilsin”.

GRECO bu tövsiyənin icra olunmadığını xatırladır.

“GRECO ciddi şəkildə hökuməti bu tövsiyəni icra etməyə çağırır. Çünki bunu etməmək, aktivlərin açıqlanması üçün effektiv bir sistem tətbiq etmək üçün siyasi iradənin olmasını şübhə altına alacaq”.

İcra edilməyən tövsiyələrdən biri də Məhkəmə-Hüquq Şurasının mandatında məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyinin qorunması və gücləndirilməsi ilə bağlı müddəaların aydın şəkildə göstərilməməsidir.

“Məhkəmə-Hüquq Şurasının rolu məhkəmə hakimiyyətinin tərkibində gücləndirilsin və bu xüsusilə onun üzvlərinin yarısından az olmayan hissəsinin birbaşa seçilmiş və ya həmkarları tərəfindən təyin edilən hakimlərdən ibarət olması və Məhkəmə-Hüquq Şurası sədrinin hakim olan üzvlərdən seçilməsi yolu ilə təmin edilsin”.

Xatırladılır ki, hökumət bu məsələ ilə əlaqədar heç bir yeni məlumat təqdim etməyib.

“GRECO, məhkəmə müstəqilliyini qorumaq məqsədilə Məhkəmə-Hüquq Şurasının səlahiyyət müddətinin uzadılmasını məmnuniyyətlə qarşılayır. Lakin bunlarla birlikdə, GRECO qeyd olunan tövsiyənin ikinci hissəsinin, yəni Məhkəmə-Hüquq Şurası üzvlərinin ən azı yarısının həmkarları tərəfindən birbaşa seçilməsini və ya təyin edilməsini, habelə sədrin Məhkəmə-Hüquq Şurasının üzvü olan hakimlər sırasından seçilməsinin təmin edilməsi ilə əlaqədar tövsiyənin icrasında hər hansı bir irəliləyişin olmamasına görə təəssüflənir”.

GRECO tövsiyə edir ki, məhkəmə hakimiyyətinin müstəqilliyi daha da gücləndirilməlidir.

“GRECO hesab edir ki, hakimlər üçün beşillik sınaq müddəti xeyli azaldılmalı, aydın, obyektiv və şəffaf meyarlar əsasında hakim vəzifəsinə daimi təyinatlar irəli sürülməlidir”.

GRECO tövsiyə edir ki, cinayət işlərinin istintaqı zamanı prokurorluq orqanlarının fəaliyyətinə hər hansı bir lazımsız təsir və müdaxilənin aradan qaldırılması üçün prokurorluq haqqında qanuna dəyişikliklərin edilməsi nəzərdən keçirilməlidir.

“Bütün prokurorluq orqanlarının təşkil edilməsi, ləğv edilməsi və əsas təşkilati strukturu qanunla müəyyən edilməlidir. GRECO prezident və parlamentin prokurorluğun fəaliyyəti üzərində “nəzarət” səlahiyyətlərinin müəyyən dərəcədə məhdudlaşdıran prokurorluq haqqında qanunda edilən dəyişiklikləri məmnuniyyətlə qarşılayır. Lakin GRECO bütün prokurorluqların yaradılması, ləğv edilməsi və əsas təşkilati strukturunun tənzimlənməsi ilə bağlı irəliləyişin olmamasından təəssüflənir”.

GRECO tövsiyə edib ki, prokurorlar tərəfindən aktivlərin bəyan edilməsi qaydası prioritet məsələ kimi müəyyən edilsin, bütün prokurorlar tərəfindən aktivlərin bəyan edilməsi üzrə məxfilik aradan qaldırılsın. Aktivlərin bəyan edilməsinə nəzarət etmək üçün Baş Prokurorluğun nəzdində müvafiq struktur yaradılsın. GRECO xatırladır ki, bu tövsiyənin icrası üçün heç bir irəliləyiş olmayıb”.

GRECO həmçinin hesab edir ki, “icra hakimiyyətinin prokurorluq üzərindəki lüzumsuz təsiri olduqca problemli hal olaraq qalmaqdadır və prokurorlarla bağlı aktivlərin açıqlanması məsələsi, ümumiyyətlə, həll edilməyib.-03-